Bændablaðið - 14.12.2017, Qupperneq 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 14. desember 2017
Vilko ehf. á Blönduósi fékk í
haust vottun til framleiðslu á
lífrænum kryddum. Vottun
sem þessi er ekki einungis
vottun til að framleiða lífrænt
vottaðar matvörur heldur einnig
viðurkenning á að Vilko sé með
framleiðsluferli sitt í góðu lagi.
Fram kemur á heimasíðu Vilko
að allt húsnæði fyrirtækisins hafi
verið tekið út, allar skráningar í
gæðakerfi, framleiðsluskýrslur,
vottanir birgja, ferli sýnatöku og
fleira. Auk vottunar fáist með
þessu framtaki einnig endurskoðun
á öllu framleiðsluferli þess.
Kári Kárason, framkvæmda-
stjóri Vilko á Blönduósi, segir
að vottunin sé ekki bara vottun
á lífrænni vöru Vilko heldur allri
framleiðslu Vilko, því ef aðrir
hlutar vinnslunnar væru ekki í
lagi fengist ekki lífræn vottun.
Kári þakkar starfsfólki fyrir
þolinmæði sína í ferlinu sem og
Uppbyggingarsjóði SSNV fyrir
framlag þess til vöruþróunar sem
leiddi til vottunar. /MÞÞ
Vilko á Blönduósi:
Lífræn framleiðsla á kryddum
Byggðaráð Norðurþings:
Stuðningur við frumúttekt
á smávirkjunum
Byggðaráð Norðurþings styður
að farið verði í frumúttekt á
smávirkjunum en erindi frá
framkvæmdastjóra Atvinnu-
þróunarfélags Þingeyinga
varðandi afstöðu sveitarfélagsins
þar um var tekin fyrir á fundi
byggðaráðs á dögunum.
Um er að ræða frumúttekt á
smávirkjanakostum á Eyþings-
svæðinu af stærðargráðunni 50
kW til 10 MW.
Markmið verkefnisins er
að kanna möguleika á aukinni
sjálfbærni í raforkunotkun
með smávirkjunum og
vinna greinargerð sem gefur
áhugasömum virkjanaaðilum
yfirsýn yfir virkjanakosti á
svæðinu. Verkið felst í að metnir
verða 50–60 kostir og mun úttektin
innihalda kortlagningu vatnsfalla
samkvæmt loftmyndakorti
og áætlað vatnasvið. Helstu
kennistærðir verða metnar, s.s.
rennsli, fallhæð afl og framleiðsla
og mat lagt á miðlunarmöguleika.
Einnig verður horft til líklegra
umhverfisáhrifa og mat lagt á
tengingar við dreifikerfi.
Smávirkjanir eru allar virkjanir
sem eru undir 10 MW og þurfa að
jafnaði ekki í umhverfismat.
Meirihluti byggðarráðs styður
að farið verði í frumúttekt á
smávirkjunum og samþykkir
verkefnið.
Óli Halldórsson formaður
byggðaráðs lagði fram bókun
þar sem hann setti fyrirvara á
að sveitarfélög, þeirra samtök
eða stofnanir séu að vinna
undirbúningsvinnu af þessu tagi
fyrir áhugasama virkjunaraðila.
„Undanfarið hafa einkafjárfestar
verið að sækja á náttúruauðlindir
til minni virkjana víða um land,
sumar hverjar mjög umdeildar
vegna umhverfisáhrifa. Þetta
hefur verið bæði í landi í ríkis- og
einkaeigu. Það er ekki hlutverk
sveitarfélaga að hvetja sérstaklega
til virkjunarfjárfestinga af þessu
tagi. Eðlilegra er að gera frekar þá
sjálfsögðu kröfu til ríkisrekinna
orku- og raforkuflutningsfyrirtækja
að fundnar verði viðunandi leiðir
til að afhenda orku sem nýtist
atvinnulífi um land allt,“ segir í
bókun Óla. /MÞÞ
FRÉTTIR
Matvælaframleiðsla í Noregi
hefur aldrei verið meiri
Jon Georg Dale, landbúnaðar-
og matarráðherra Noregs, lítur
björtum augum til framtíðar
þegar kemur að norskri
matvælaframleiðslu. Segir hann
meðal annars að lykilhlutverk
þegar kemur að samkeppnishæfni
greinarinnar séu fjárfestingar og
nútímavæðing.
Í viðtali við Bændablaðið segir
Jon Georg það jafnframt mikilvægt
að leyfa sköpunarkrafti bóndans
að leika lausum hala til að stuðla
að nýsköpun og að gera umhverfi
greinarinnar aðlaðandi fyrir unga
bændur til að þeir velji sér framtíð
innan landbúnaðar.
Jon Georg Dale tók við stöðu
landbúnaðar- og matarráðherra
Noregs fyrir tveimur árum í
ríkisstjórn Ernu Solberg. Hann er
meðlimur í Framfaraflokknum og
hafði áður en hann settist á þing
reynslu af sveitarstjórnarstörfum í
Mæri- og Raumsdal þar sem hann
ólst jafnframt upp. Jon á óðalsrétt
að ættarsveitabænum Dale í
Dalsfirði og er kjötiðnaðarmaður
að mennt. Áður en hann sneri sér
að pólitíkinni starfaði hann meðal
annars hjá afurðastöðvafyrirtækinu
Nortura.
Matvælaframleiðsla í hæstu
hæðum
Árið 2017 eru 40.500 sveitabæir
í rekstri í Noregi með tæplega
44 þúsund ársverk. Í norska
búnaðarlagasamningnum er 14,5
milljörðum norskra króna úthlutað
til landbúnaðar, tæplega 200
milljörðum íslenskra króna.
„Undanfarin fjögur ár höfum
við náð okkar helstu markmiðum
þegar kemur að stefnu í
landbúnaðarmálum og við sjáum
það að matvælaframleiðsla í
Noregi hefur aldrei verið meiri eins
og nú. Nýliðun eykst stöðugt og
ungt fólk hefur meiri áhuga en áður
á að starfa við landbúnað sem er
mjög jákvætt. Við sjáum einnig að
vilji þeirra sem eru í framleiðslunni
til að framleiða meira er stór og
allt helst þetta vel í hendur, það er
samkeppnishæft rekstrarumhverfi
og jákvæðni í garð greinarinnar,
jafnt innan hennar sem utan,“ segir
Jon Georg og bætir við:
„Tekjur í landbúnaði eru að
aukast og á tímabilinu frá 2014 til
2018 munu bændur hér í Noregi
fá tekjuaukningu sem er meira
en helmingi stærri en hjá öðrum
hópum í samfélaginu. Sé litið á alla
þessa þætti þá munum við halda
áfram eftir sömu stefnumörkun og
hefur verið og halda þessari góðu
vinnu áfram sem búið er að byggja
undir.“
Skilningsleysi gagnvart
beingreiðslum
Jon Georg viðurkennir þó að
ýmis erfið mál hafi komið inn á
borð í sinni ráðherratíð eins og
gengur og gerist. Það séu þá helst
kjaramál bænda sem hafi verið
umdeild, stefna í rándýraveiðum,
offramleiðsla sauðfjárbænda og
sú ákvörðun að þurfa að útrýma
hreindýrastofninum á ákveðnum
svæðum á hálendinu vegna
taugasjúkdóms.
„Það hefur verið ýjað að því á
vettvangi fjölmiðla að stuðningur
ríkisins við fjárfestingar
innan sauðfjárræktarinnar sé
mikilvægasta ástæða þess að það sé
offramleiðsla og að ríkið eitt og sér
beri eitt ábyrgð á stöðunni. Þetta
er því miður alvarleg einföldun á
ástandinu og sýnir svo ekki verður
um villst að ákveðið skilningsleysi
ríkir gagnvart því af hverju við
erum með það fyrirkomulag að
vera með beingreiðslur þegar
kemur að fjárfestingum,“ útskýrir
Jon Georg og segir jafnframt:
„Fjárfesting í landbúnaði
er framkvæmd með aukna
framleiðslu í huga yfir margra ára
tímabil. Frá árinu 2016 sjáum við
að færri fjárfestingabeingreiðslur
eru greiddar til sauðfjárbúa,
úr 18% árið 2015 í 11% árið
2016. Stuðningurinn er einnig á
niðurleið á þessu ári en Innovasjon
Norge (Nýsköpunarmiðstöð
Noregs), hefur veitt styrki til eins
sauðfjárbús, þar sem bændurnir
höfðu ekki slíkan búskap áður,
en árið 2016 voru veittir 7 styrkir
til sambærilegra verkefna. Ég hef
talað fyrir því að nauðsynlegt sé að
skoða nýjar nálganir í vöruþróun,
halda áfram þeirri vinnu að betra
aðgengi sé að vörunni í verslunum
og að hafa virka markaðssetningu
til að auka sölu á lambakjöti.“
Styrkja kornrækt og
plöntuframleiðslu
Bendir norski landbúnaðar-
ráðherrann einnig á að hægt væri að
líkja stuðningi við sauðfjárbændur
saman við styrki til mjólkurbænda.
Árið 2016 fór um 80% af styrkjum
til fjárfestinga í hefðbundnum
landbúnaði til mjólkur- og
sauðfjárbænda. Rúmlega 80% af
styrkjunum sem Innovasjon Norge
veitti til mjólkurbænda það ár leiddi
til aukinnar framleiðslu.
„Við munum halda áfram
að styrkja grassvæði fyrir kýr
og sauðfé og hvetja til meiri
notkunar á úthögum. Einnig
verður áhersluatriði hjá okkur
að örva enn frekar kornrækt og
plöntuframleiðslu þar sem best
skilyrði eru til þess. Það eru miklar
fjárfestingar í norskum landbúnaði
og sjáum við það til dæmis á því að
meira en einn þriðji af kúm í Noregi
eru nú mjólkaðar með róbótum og
það er hæsta hlutfall í heiminum.
Við munum endurnýja, fjárfesta
og taka nýja tækni í notkun.
Með því að leyfa sköpunarkrafti
bóndans að leika lausum hala
til að ná sem bestri hagræðingu
í rekstrinum ásamt nýsköpun
er ákveðnum markmiðum náð
fyrir greinina í heild. Okkar
hlutverk er meðal annars að gera
umhverfið aðlaðandi fyrir unga
bændur að velja sér framtíð innan
landbúnaðar.“ /ehg
Loka Gestastofunni
á Þorvaldseyri
Fjölskyldan á Þorvaldseyri undir
Eyjafjöllum hefur ákveðið að loka
Gestastofunni sem hefur verið
rekin við bæinn undanfarin tæp
sjö ár.
Hún var opnuð ári eftir að gos
hófst í Eyjafjallajökli og þar gátu
gestir fræðst um eldgos og upplifað
það upp að vissu marki hvernig
líf undir eldfjalli getur verið, því
kvikmynd um gosið og hvernig
bærinn reis síðan úr öskunni var
þar sýnd.
Mikill fjöldi ferðamanna hefur
heimsótt Gestastofuna á þessum
árum og segir Ólafur Eggertsson,
bóndi á Þorvaldseyri, að þetta hafi
verið góður tími. „Þetta var bara
komið gott samt og tími til kominn
að fara að sinna búskapnum að fullu
og ýmsum hliðum hans. Vinnan á
Gestastofunni hefur nefnilega lagst
mjög á heimilisfólkið og það er erfitt
að fá starfsfólk.“
Aðalbúgreinin á Þorvaldseyri
er kúabúskapur, auk nauta kjöt-
framleiðslu, en bærinn er einnig
mjög kunnur fyrir bygg- og
repjurækt. „Við erum með alls konar
starfsemi í kringum þessa ræktun
og mikil eftirspurn eftir þessum
afurðum. Við framleiðum korn og
mjöl, repjuolíu og fleira – og erum
með ýmislegt á prjónunum sem við
ætlum nú að sinna að fullu,“ segir
Ólafur. /smh