Bændablaðið - 14.12.2017, Qupperneq 60

60 Bændablaðið | Fimmtudagur 14. desember 2017
Stjarna dráttar véla-
fram leiðandans Bull
Tractor Co reis ört á
öðrum áratug síðustu
aldar og hrapið var
hátt. Fyrirtækið varð
stærsti framleiðandi
dráttarvéla í Norður-
Ameríku á einu ár. Sex
árum seinna var það
gjaldþrota.
Bull Tractor Co var
stofnað í Minnisota-
ríki í Norður-Ameríku
árið 1913 af
tveimur samstarfs-
mönnum, annar
var fjárfestir en
hinn vélahönnuður.
Draumur þeirra var
að framleiða lítinn
og lipran traktor fyrir
minni býli sem leysti
þungar og klunnalegar
g u f u k n ú n a r
dráttarvélar af
h ó l m i . Á ð u r e n
framleiðsla fyrstu Bull
dráttarvélanna hófst höfðu þeir
tryggt sölu á fimmtíu slíkum í
forsölu.
Í byrjun árs 1914 hóf Bull
Tractor Co framleiðslu á
litlum þriggja stálhjóla
dráttarvélum sem fengu
heitið Little Bull. Einungis
var drif á öðru afturhjólinu
og var það stærra en hitt
afturhjólið. Einn gír áfram
og einn aftur á bak og
dráttarvélinni einungis
ætla að draga plóg. Vélin
var fimm hestöfl, loftkæld,
tveggja strokka og gekk
fyrir bensíni. Little Bull er fyrsta
bensínknúna dráttarvélin sem
seldist í miklum fjölda.
Hönnun og smæð Litla tudda
þótti nýstárleg á sínum tíma og
vöktu eiginleikar traktorsins mikla
athygli og hann var metsölutraktor
í Bandaríkjunum árið
1914 og fyrirtækið stærsti
dráttarvélaframleiðandi í
Norður-Ameríku það ár.
Helstu annmarkar Little
Bull var hvað hann var
kraftlítill og einungis með
drifi á einu hjóli. Þrátt fyrir
gríðarlegar vinsældir var
framleiðslu Little Bull hætt
eftir tvö ár
Aðrir framleiðendur
líkja eftir
Þrátt fyrir ann marka sína þótti
hönnun Little Bull byltingarkennd
í samanburði við stórar og
klunnalegar gufuknúnar
dráttar vélar sem voru á
ríkjandi markaði fyrstu
áratugi 20. aldarinnar.
Vegna mikilla vinsælda
voru aðrir framleiðendur
fljótir til og líktu eftir
hönnun traktorsins í sinni
framleiðslu.
Big Bull
Í framhaldi af velgengni Little
Bull setti framleiðandinn á markað
stærri og öflugri dráttarvél sem
kallaðist Big Bull árið 1915.
Líkt og minni týpan var sú stóra
á þremur stálhjólum eins og
litli bróðir. Hann var 25 hestöfl,
með tveggja strokka bensínvél.
Helstu annmarkar Big Bull voru
að gírskiptingin var opin og
fylltist auðveldlega af mold og
drullu sem olli gangtruflunum
og dráttarvélin þótti óstöðug
í halla.
Samningur við
Massey-Harris
Bull Tractor Co gerði stóran
sölusamning við Massey-Harris
í Kanada 1916 en vegna skorts á
hráefni gat fyrirtækið ekki staðið
við samninginn og Massey-Harris
rifti honum ári síðar. Í framhaldi
af því fór að halla undan fæti hjá
Bull.
Ford kemur á markað
Innreið Fordson á dráttar-
vélamarkaðinn reið Bull
að fullu og var fyrirtækið
lýst gjaldþrota 1920 og
um svipað leyti sneru
dráttavélaframleiðendur sér að
framleiðslu traktora á fjórum
hjólum. /VH
Bull – Litla og stóra nautið
UTAN ÚR HEIMI
Skordýrabrauð á borðum Finna
Fyrirtækið Fazer, sem flestir
tengja við sælgætisframleiðslu,
hefur nú sett á markað fyrsta
skordýrabrauð í heiminum í
matvöruverslanir í Finnlandi.
Hvert brauð inniheldur 70
krybbur en frá og með 1.
nóvember var leyfilegt að selja
skordýr í matvælum í Finnlandi.
Neytendur hafa tekið
nýju vörunni vel enda er um
næringarríkt brauð að ræða,
það er prótínríkt og skordýrin
innihalda góðar fitusýrur, kalsíum,
járn og B12-vítamín. Fyrir hafði
Fazer sett brauð á markað með
rótargrænmeti í sem gaf góða raun.
Fyrirtækið hefur fengið mikla
athygli erlendra fjölmiðla eftir að
skordýrabrauðið kom á markað
og vonast forsvarsmenn þess til
að geta komið því til fleiri landa.
• Krybbur eru dreifðar
um heim allan á milli
55. breiddargráðanna.
Fjölbreytileikinn er mestur í
hitabeltislöndum.
• Alls eru þekktar yfir 900
tegundir af krybbum. Í
Evrópu eru um 80 tegundir í
28 ættkvíslum.
• Krybbur eru allt að 5
sentímetra langar.
• Bolurinn er að mestu
sívalur, höfuð kúlulaga, og
afar langir fínir fálmarar.
• Margar tegundir eru
ófleygar. Afturfætur eru
stórir sterkir stökkfætur
með sérstaklega þykka
lærliði og langliði alsetta
sterkum göddum. (Heimild:
Náttúrufræðistofnun
Íslands).
/ehg
Gríðarleg aukning er í notkun
sýklalyfja í landbúnaði í Asíu
Miðað við núverandi notkun
er reiknað með að notkun á
sýklalyfjum í landbúnaði muni
aukast um helming á næsta
áratug og um allt að 120% fyrir
árið 2030 í Asíu. Helmingur
sýklanotkunar til landbúnaðar
í heiminum er í Kína.
Verksmiðjubúskapur við
eldi á hænum og svínum hefur
margfaldast í Asíu undanfarin ár
og á sama tíma eykst notkun á
sýklalyfjum við framleiðsluna.
Í nýlegri skýrslu sem unnin var
fyrir fjárfesta, Factory Farming in
Asia: Assessing Investment Risks,
kemur fram að aukin notkun
sýklalyfja auki hættuna á að fram
komi nýr stofn sýklalyfja ónæmra
fuglaflensubaktería. Sá stofn getur
borist með kjúklingakjöti til
annarra landa og orðið hættulegur
lýðheilsu manna um allan heim.
Gríðarleg framleiðsluaukning
í Kína
Kjötframleiðsla í Asíu og ekki
síst í Kína hefur aukist gríðarlega
undanfarin ár og er mikið af
framleiðslunni flutt út. Tveir af
stærstu fóðurframleiðendum í
heimi eru í Kína og fóðrið sem þeir
framleiða að undirstöðu kornmjöl
og soja.
Rekstur verksmiðjubúanna,
ræktun og framleiðsla fóðursins
veldur einnig gríðarlegri losun
gróðurhúsalofttegunda og fellingu
skóga bæði í Kína og Brasilíu
þaðan sem megnið af soja er flutt
til Kína.
Gamalt kjöt
Fyrir þremur árum komst upp
um kjötframleiðanda í Kína sem
meðal annars framleiddi kjúklinga
fyrir McDonalds og KFC sem
var að nota kjöt í framleiðsluna
sem löngu var komið yfir síðasta
söludag.
Einnig er vert að minna á að
fyrir skömmu kom upp mál í
Evrópu þar sem í ljós kom að egg
sem seld voru til flestra landa
Evrópusambandsins voru menguð
með skordýraeitri sem bannað er
að nota við matvælaframleiðslu.
Vaxandi áhugi fjárfesta á
kjötvinnslu í Kína
Áhugi fjárfesta á kjötvinnslu í
Kína er vaxandi en á sama tíma
vilja margir þeirra ekki láta tengja
sig við verksmiðjuframleiðslu,
sýklalyfjaónæmi, aukna losun
gróðurhúsalofttegunda og jafnvel
misnotkun á vinnuafli. /VH