Bændablaðið - 14.12.2017, Qupperneq 71

71Bændablaðið | Fimmtudagur 14. desember 2017
Í sumar stóð Yara á Íslandi fyrir
gróffóðurkeppni milli útvaldra
bænda víðs vegar um landið.
Markmið keppninnar er að
vekja athygli á gróffóðuröflun
og hvetja menn til að leita allra
leiða til að bæta gæði og magn
uppskerunnar. Valdir voru
6 bændur til að taka þátt í
keppninni.
Þeir áttu það allir sameiginleg að
kaupa Yara áburð hjá Sláturfélagi
Suðurlands og ekki síður að hafa
sýnt metnað og góðan árangur
í sinni gróffóðuröflun. Árangur
keppenda var metinn út frá gæðum
og magni gróffóðurs.
Eftirfarandi aðilar tóku þátt
í keppninni: Á Vesturlandi
Magnús Þór Eggertsson, Ásgarði.
Á Norðurlandi Guðmundur
Óskarsson, Hríshól og Halldór
Örn Árnason, Grund. Á Austurlandi
Björgvin Gunnarsson, Núpi. Á
Suðurlandi Ágúst Ingi Ketilsson,
Brúnastöðum og Stefán Geirsson,
Gerðum.
Ágúst Ingi Ketilsson sigurvegari
Eftir að allar upplýsingar höfðu verið
dregnar saman og reiknuð út stig eftir
fyrirfram ákveðnum reglum stóð
Ágúst Ingi Ketilsson, Brúnastöðum
í Flóa, uppi sem sigurvegari. Það var
reyndar ótrúlega lítill munur á milli
keppenda, en það sem einkum réði
úrslitum var að Ágúst var með mjög
góða uppskeru í magni og gæðum
bæði í fyrri og seinni slætti.
Hver er uppskriftin af besta
gróffóðrinu?
Sáðgresið í keppnisspildunni á
Brúnastöðum er SS-tún; 70%
vallarfoxgras (25% Switch, 45%
Vega), 30% Hávingull Norild.
Þann 26. apríl voru borin á
20 tonn/ha af kúamykju. Allir
keppendur tóku skítasýni sem var
svo greint hjá Efnagreiningu á
Hvanneyri. Misjafnt var hvort notað
var íblöndunarefni í skítinn eða ekki.
Ágúst sett þann 1. desember 2016
íblöndunarefni í kúamykjuna.
Þann 5. maí var borin á 500 kg/
ha af NPK 22-6-6 Se. Sláttur hófst
13. júní, slegið var með knosara
og snúið einu sinni. Daginn eftir
var rúllað og pakkað, notað var
íblöndunarefnið. Þann 16 júní
voru rúllurnar teknar af velli. Fjöldi
rúllna á ha var 12,5 og meðalþyngd
987 kg/rúllu. Þurrefnið var 33,9%.
Þann 18. júní var borin á 150
kg/ha af Opti KAS. Þann 28. júlí
var slegið, ekki með knosara, og
snúið. Daginn eftir var snúið aftur
og svo þann 30. júlí var rúllað og
pakkað. Ekkert íblöndunarefni var
notað líkt og í fyrsta slætti. Fjöldi
rúllna á ha var 5,2 og meðalþyngd
656 kg/rúllu. Þurrefnið var 66,7%.
Hvað getum við lært af
gróffóðurkeppninni?
Gróffóðurkeppnin getur kennt okkur
ótrúlega margt og er mjög fræðandi
fyrir margar sakir. Fyrir það fyrsta
sjáum við mikinn breytileika milli
búa varðandi uppskerumagn. Það á
sér skýringar í ýmsum þáttum eins
og veðurfari, frjósemi jarðvegs og
bústjórn. Meðal uppskerumagn allra
þátttakenda var um 7.500 FEm/ha.
Sá sem náði mestri uppskeru var
með um 10.300 FEm og sá sem var
með minnstu uppskeruna var með
um 5.900 FEm. Í báðum tilvikum
er sennilega kostað svipuðu til
gróffóðuröflunarinnar, en kostnaður
á hverja gróffóðureiningu ólíkt
lægri hjá þeim sem hafði mesta
uppskeru.
Hins vegar er uppskerumagnið
ekki allt. Gott gróffóður þarf að
uppfylla ýmsar kröfur varðandi
orkuinnihald, prótein og magn
steinefna. Lykillinn að árangri er að
láta greina gróffóðrið og ekki síður
að gefa sér tíma til að vigta rúllur og
meta uppskeru. Forsenda þess að ná
árangri er að hafa upplýsingar um
hver staðan er. Þannig má greina
styrkleika og veikleika og bæta þá
þætti sem við á.
Til að hámarka nýtingu hverrar
spildu fyrir sig væri rétt að athuga
hvort ekki væri betra að bera á
tvígildan eða jafnvel þrígildan
áburð milli slátta, sérstaklega þegar
bændur eru farnir að slá þrisvar
sinnum. Eins er mikilvægt að bera
á sem fyrst eftir hvern slátt til að
hámarka nýtingu áburðarefnanna.
Hverjum slætti er í raun ekki lokið
fyrr en rúllurnar eru komnar í stæðu.
Þakkir
Yara á Íslandi þakkar öllum
keppendum í gróffóðurkeppninni
fyrir þátttökuna og óskar þeim alls
hins besta á nýju ári.
Ágúst Ingi Ketilsson var sigurvegari í
gróffóðurkeppni Yara á Íslandi 2017
Kúamykja
NPK 22-6-6
Samtals áburðarefni: 175 47 94 44 17 18 0,1 0,008
Magn N P K Ca Mg S B Se
Opti KAS 27
Samtals tilbúin áburðarefni: 158 30 29 16 4 15 0,1 0,008
Samtals áburðarefni: 225 47 94 53 21 18 0,1 0,008
Mynd 1: Áburðargjöf fyrir keppnisspilduna á Brúnastöðum
Sigurvegarinn, Ágúst Ingi Ketilsson á Brúnastöðum.
175
140 150 120 132
194
50
59
46
72
41
32
39
0
50
100
150
200
250
300
Brúnastaðir Gerðar Ásgarður Grund Hríshóll Núpi
Áb
or
ið
m
ag
n
N,
k
g/
ha
1. sl 2. sl 3. sl
182
217
266
225
240
120
MYND 3: Áborið köfnunarefni með búfjáráburði og tilbúnum áburði hjá öllum þátttakendum
5,0
3.722
2.184
2.834
2.252
1.068
2.1832.0371.878
3.711
2.753
1.886
3.591
2.671
1.832
5.005
5.329
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
1. sl 2. sl 3. sl 1. sl 2. sl 3. sl 1. sl 2. sl 3. sl 1. sl 2. sl 3. sl 1. sl 2. sl 3. sl 1. sl 2. sl 3. sl
Brúnastaðir Gerðar Ásgarður Grund Hríshóll Núpi
He
ild
ar
u
pp
sk
er
a,
F
em
/H
a 21,0
15,5
9,0
8,5
17
9,5 3,0
14,0 4,5
15,0
15,0
14,0
13,5
8,5
Uppskera FEm/ha
Einkunn fyrir gæði uppskeru
9,0
MYND 2: Samanburður milli keppenda á uppskerumagni og einkunn fyrir gæði uppskeru
Hér má sjá hversu mikið var borið á af köfnunarefni fyrir hvern slátt. Heildarmagn köfnunarefnis sem borið var á er
Hér má sjá samanburð milli þátttakenda hvað varðar uppskerumagn. Tölurnar inn í súlunum eru FEm/ha og tölurnar
fyrir ofan eru einkunn sem fékkst fyrir gæði uppskerunnar. Hægt var að fá 22 stig fyrir hvern slátt. Bændur réðu
því hversu marga slætti þeir tóku. Samanlagður stigafjöldi ásamt uppskerumagni skar síðan úr um það hver stóð
uppi sem sigurvegari. Fyrirmynd af þessari einkunnargjöf er fengin frá Yara í Noregi.
Á FAGLEGUM NÓTUM
Er erfðamengisglugginn að
opnast holdanautabændum?
Þann 4. nóvember sl. setti
American Angus Association
(AAA), ræktunarfélag Angus
gripa í Bandaríkjunum, á
markað próf sem ætlað er til
nota við erfðamengisúrval í
ræktunarstarfi þessa útbreidda
holda nautakyns. Það tekur
til allra eiginleika í
kynbótas tar f inu ,
byggir á greiningu
arfgerðar 380.000
gripa í skýrsluhaldi
og nær yfir um 50.000
einbasabreytileika í
erfðamenginu.
Prófið er þróað
í samvinnu við
fyrirtækið Neogen.
Undirritaður komst í samband
við Stephen Miller, forstöðumann
kynbótarannsókna AAA og hefur,
í ljósi mikilla ætternistengsla
fósturvísanna við Norður-Ameríku,
kannað möguleika á að gera þessi
próf á kálfunum þegar þeir koma í
heiminn hér á landi. Til þess þyrfti
nýja einangrunarstöðin á Stóra-
Ármóti að ganga í félagið (félagar
í AAA eru staðsettir víða um heim).
Árgjaldið er rúmlega 8.000
krónur á bú og skrá þarf gripina í
ættbók þess, en gjaldið er rúmlega
700 kr. á kálfinn. Þetta á þó ekki við
um þá gripi sem eru með rauðan
Angus í framættum, þar sem
AAA lítur á rauðan Angus
sem annað kyn en það
svarta og tekur ekki við
skráningum á því rauða
(74029 Horgen Erie á
rauða forfeður). Prófið
sjálft kostar tæplega
4.000 kr. pr. grip.
Nú skiptist Angus
kynið í fjölmarga
undirhópa, eiginleikar kunna
að vera skilgreindir með öðrum
hætti þar vestra og því ekki víst að
framangreind próf gefi okkur vitræna
niðurstöðu. Að mínu viti er þó ekkert
annað í stöðunni en að láta á það
reyna, hvort fá megi vísbendingu um
kynbótagildi þeirra gripa sem verið
er að flytja hingað til lands.
Baldur Helgi Benjamínsson