Bændablaðið - 13.12.2018, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 20. september 201812
FRÉTTIR
Í tillögu samráðsvettvangs um
aðgerðaáætlun í plastmálefnum,
sem var afhent umhverfis- og
auðlindaráðherra í nóvember, er 18
aðgerðir að finna. Ein þeirra gerir
ráð fyrir að bannað verði að selja
tilteknar einnota plastvörur eftir
rúmt ár, eða frá og með 1. janúar
2020. Einnota burðarplastpokar í
verslunum verða að fullu bannaðir
1. janúar 2021, samkvæmt
tillögunni.
Markmið aðgerðar 1 gengur út
á að notkun einnota burðarpoka úr
plasti verði hætt. Lögð er til þriggja
þrepa áætlun, þar sem í fyrsta þrepi
er stefnt að því að engir plastpokar
verði afhentir án endurgjalds og er
miðað við dagsetninguna 1. janúar
2019. Í næsta þrepi sem á að hefjast
1. janúar 2020 verður skattur lagður á
plastpokana og loks verða þeir alveg
bannaðir 1. janúar 2021 sem fyrr segir.
Dregið úr mengun stranda og hafs
Aðgerð 2 gengur út á að
banna sölu á plasthnífapörum,
plastdiskum, plaströrum og öðru
einnota plasti samkvæmt tilskipun
Evrópusambandsins sem var kynnt í
lok maí 2018. Var það gert til að takast
á við að draga úr umhverfismengun
af völdum tiltekinna tíu plastvara sem
oftast finnast á evrópskum ströndum
eða í hafi.
„Í tilskipuninni er lagt til að aðildar-
ríkjum verði skylt að draga úr notkun
matarumbúða og drykkjarbolla úr
plasti, merkja skuli dömubindi,
blautþurrkur og blöðrur til að upplýsa
um að varan sé úr plasti og hafi
neikvæð umhverfisáhrif, ábyrgð sett
á framleiðendur tiltekinna vara að sjá
um meðhöndlun úrgangs sem af þeim
veldur, lagt er til nýtt söfnunarmarkmið
fyrir plastdrykkjarvöruumbúðir
og ríkjum gert skylt að fara í
fræðsluherferðir gegn einnota plasti.
Samráðsvettvangur um aðgerðaáætlun
í plastmálefnum leggur til að hafist
verði handa við að innleiða tilskipun
um að draga úr umhverfisáhrifum
plasts sem fyrst eftir að tillagan
hefur verið samþykkt af hálfu
Evrópusambandsins sem áætlað er
að verði 2019. Lagt er til að banni við
eyrnapinnum, hnífapörum, diskum,
rörum, hrærum og blöðruprikum úr
plasti, sem lagt er til í tilskipuninni,
verði flýtt og innleitt hér á landi frá og
með 1. janúar 2020,“ segir í lýsingu á
aðgerð 2 í tillögunni.
Plastaðgerðaráætlun
fyrir landbúnað
Aðgerð 8 lýsir plastaðgerðar áætlun
fyrir landbúnað, iðnað, sjávarútveg
og ferðaþjónustu. Markmið hennar
er að helstu atvinnugreinar Íslands
hafi stefnu um hvernig draga megi
úr notkun plasts í greininni. Er
atvinnulíf hvatt til að setja sér stefnu
og móti í kjölfarið aðgerðaráætlun um
hvernig dregið verði úr notkun plasts
í landbúnaði, iðnaði, sjávarútvegi og
ferðaþjónustu. Gert er ráð fyrir að
aðgerðaráætlanirnar verði tilbúnar 1.
janúar 2020.
Lagt er til að ráðist verði í
markvissa vitundarvakningu um
ofnotkun á plastvörum, komið
verði á fót sérstökum rannsókna-
og þróunarsjóði sem meðal annars
styðji við nýjar lausnir sem komið
geti í stað plasts, að leidd verði í lög
skylda sveitarfélaga og rekstraraðila
til að flokka úrgang og að flokkun
úrgangs verði samræmd á landsvísu.
Örplast bannað í hreinlætisvörum
Fjórar aðgerðir ganga út á áætlanir
um bætta endurvinnslu hjá
sveitarfélögum, rekstraraðilum og
fyrirtækjum með ýmsum leiðum.
Þá á að leggja úrvinnslugjald á allt
plast en ekki einungis umbúðaplast,
að hreinsun frárennslis verði bætt til
að minnka losun örplasts í hafið enda
sé skólp hvergi hreinsað á Íslandi með
tilliti til örplasts, að hreinlætisvörur
sem innihalda örplast verði bannaðar
árið 2020 með sama hætti og gert var
í Bretlandi fyrr á þessu ári.
Farið verður í viðamikið átak um
að hreinsa strendur landsins og að
fyrirtækjum og rekstraraðilum verði
með miðlægri upplýsingagjöf gert
auðveldara fyrir við að velja grænni
lausnir fyrir rekstur sinn, til dæmis
umhverfisvænni umbúðir undir
tilbúna matvöru.
Stefnir í að plast verði meira
en fiskar í hafi
Guðmundur Ingi Guðbrandsson,
umhverfis- og auðlindaráðherra,
skipaði samráðsvettvangshópinn
29. júní síðastliðinn til að koma
með tillögur um eftirtalin atriði:
hvernig dregið yrði úr notkun plasts
hér á landi, hvernig bæta mætti
endurvinnslu þess og hvernig takast
mætti á við plastmengun í hafi.
Samráðsvettvangurinn skyldi
enn fremur taka til skoðunar hvaða
rannsóknir og vöktun varðandi
plast þurfi að ráðast í, koma með
tillögur um þær stjórnvaldsaðgerðir
sem æskilegt væri að koma í
framkvæmd og koma með tillögur
um hvernig best verði stuðlað að
nýsköpun í vörum sem koma í stað
plastnotkunar.
Í tilkynningu úr umhverfis- og
auðlindaráðuneytinu kemur fram
að í sáttmála ríkisstjórnarinnar sé
kveðið á um átak gegn plasti og
að hreinsa plast úr umhverfinu og
skipan starfshópsins var liður í að
fylgja því eftir. Þá hafi ráðherra lagt
áherslu á að plastmál sé eitt af hans
forgangsmálum. „Tillögurnar sem ég
fékk í dag eru blanda af hagrænum
hvötum, banni, fræðslu og nýsköpun.
Plastfjöllin okkar hækka stöðugt og
ef fram heldur sem horfir verður árið
2050 meira plast í hafinu en fiskar.
Við verðum að breyta þessu og þora
að taka stór skref. Hér í dag hafa
einmitt mikilvæg fyrstu skref verið
stigin,“ sagði Guðmundur Ingi þegar
hann tók við tillögunni.
Hægt er að skoða tillöguna á
Samráðsgáttinni, (á vefslóðinni
samrad.is) þar sem hún var til
umsagnar. /smh
Theódór Gunnlaugsson
NÚ BROSIR NÓTTIN
Ævisaga refaskyttunnar Guðmundar Einarssonar sem
var goðsögn í lifanda lífi. Hér er líst samskiptum náttúru-
barns 19. aldar við landið og lífríki þess.
Samkvæmt tillögu samráðsvettvangs verður farið í viðamikið átak um að hreinsa strendur landsins. Ef fram heldur
Mynd / Wikimedia commons
Samráðsvettvangur um aðgerðaáætlun í plastmálefnum skilaði tillögu:
Banna á sölu á tilteknum
einnota plastvörum
– Plastaðgerðaráætlun verði tilbúin fyrir landbúnað 1. janúar 2020
Myndir / MÞÞ
Stök ferð um Vaðlaheiðargöng kostar 1.500 krónur:
Vonast til að opna fyrir jól
Þess er vænst að
unnt verði að hleypa
umferð í gegnum
Vað lahe iðargöng
fyrir jól, en formleg
gjaldtaka hefst 2.
janúar næstkomandi.
Göngin verða opnuð
með pomp og prakt 12.
janúar. Framkvæmdir
hafa staðið yfir frá því
um mitt ár 2013, eða í
fimm og hálft ár.
Vegfarendur sem aka um
Vaðlaheiðargöng greiða veggjald.
Ekkert gjaldskýli verður við göngin
heldur verður gjald innheimt í
gegnum vefsíðuna veggjald.is þar
sem hægt er að stofna aðgang. Tveir
verðflokkar verða í gangi, fyrir bíla
undir 3.500 kílóum kostar ein stök
ferð 1.500 krónur, 1.250 ef keyptar
eru 10 ferðir í einu, 900 krónur ef
keyptar eru 40 ferðir og gjaldið fer
niður í 700 krónur ef keyptar eru
100 ferðir. Fyrir stærri bíla, yfir
3.500 kílóum, kostar stök ferð 6.000
krónur, en 5.220 krónur ef keyptar
eru 40 ferðir.
Vegfarendur geta nú þegar skráð
sig á vefsíðuna veggjald.is, en hægt
er að skrá allt að þrjú ökutæki á hvert
greiðslukort. Þeir sem hyggjast
fara um göngin og hafa ekki skráð
bifreiðar sínar geta greitt áður en lagt
er í hann og allt að þremur tímum
eftir hana. Sé ferð ekki greidd að
þeim tíma loknum verður veggjaldið
innheimt af skráðum eiganda
ökutækis að viðbættu þúsund króna
álagi. Myndavélar eru í göngunum
og taka myndir af númerum bílanna
sem um þau fara.
Heildarlengd ganganna með
vegskálum er um 7,5 kílómetrar.
Vegir að göngunum austan og vestan
megin Vaðlaheiðar er rúmlega 4 km.
Með Vaðlaheiðargöngum
styttist þjóðvegur 1 frá Akureyri til
Húsavíkur um 16 km. /MÞÞ