Bændablaðið - 12.04.2018, Blaðsíða 48

48 Bændablaðið | Fimmtudagur 12. apríl 2018
Skyrstofa Erpsstaða
opnar dyrnar
Rjómabúið Erpsstaðir í Dölum
hefur í nokkur ár framleitt skyr
upp á gamla mátann, kynnt
framleiðsluaðferðina og sagt
ferðamönnum sögu skyrsins.
Þann 8. apríl var formleg
opnun á sögusýningu, fræðslusetri
og smakkbar á hinu hefðbundna
íslenska skyri og er sennilega um
fyrsta skyrbar landsins að ræða.
Við opnunina gengu Erpsstaðir
inn í alþjóðlegu samtökin
ÉCONOMUSÉE® network sem
eru samtök handverksfyrirtækja
sem viðurkennd eru fyrir gæði sín
og sérstöðu.
„Opnunin tókst mjög vel og
skemmtilegt að sjá þetta verða að
veruleika eftir starf sem hófst fyrir
þremur árum. Síðan hugmyndin
vaknaði hefur verið unnið á
mismiklum hraða við að koma þessu
á en þetta hefur þróast og gerjast á
góðan hátt í samstarfi við Matís sem
höfðu samband við okkur. Hluti af
þessari opnun núna er að koma
skyrinu meira að fólki, sem getur
nú pantað sér skyr úr vél eins og
ís,“ segir Þorgrímur Guðbjartsson,
bóndi á Erpsstöðum, en þangað
koma rúmlega 15 þúsund gestir á
ári og er ísinn á staðnum vinsælasta
varan sem er í boði.
Deila ástríðu og arfleifð
Fyrir þremur árum fór af stað
verkefni hjá Matís, Craft reach,
sem er samstarfsverkefni
átta landa á norðurhjaranum:
Noregs, Svíþjóðar, Norður-
Írlands, Írlands, Færeyja, Íslands,
Grænlands og Kanada. Verkefnið
er styrkt af Norðurslóðaáætlun
Evrópusambandsins og hefur það
að markmiði að styðja og styrkja
handverksfyrirtæki til að dafna,
gera þau sýnileg í nærumhverfinu
og kynna þau jafnframt alþjóðlega.
„Í verkefninu er unnið með
aðferðafræði alþjóðlegu samtakanna
ÉCONOMUSÉE® Network, sem
eru samtök handverksfyrirtækja
sem eru viðurkennd fyrir gæði
sín og sérstöðu og opna dyr sínar
fyrir almenningi til að deila ástríðu
sinni á viðfangsefni sínu og
arfleifð. Á Íslandi köllum við slík
handverksfyrirtæki hagleikssmiðjur.
Nú eru um 80 fyrirtæki í samtökunum
í átta löndum,“ segir Þóra Valsdóttir,
ráðgjafi hjá Matís.
„Skyr er einn dýrmætasti
matarmenningararfur sem við
Íslendingar eigum. Nú orðið finnst
„íslenskt skyr“ nánast um heim
allan, en um hvaða skyr er verið að
tala? Fyrir nokkrum árum vann ég
rannsóknarverkefni um hefðbundið
skyr. Þá kom í ljós að mjög fáir voru
ennþá að búa til skyr á þennan hátt,
örfáir bæir. Í rannsókninni kom
einnig í ljós að hefðbundið skyr
hefur sérstöðu og var í framhaldinu
farið í þá vinnu að stofna Slow food
Presidia um hefðbundið skyr sem
Rjómabúið Erpsstaðir er aðili að.“
Sérstaða hefðbundna skyrsins
Rjómabúið Erpsstaðir hefur orðið
vart við mikla eftirspurn um fræðslu
um skyr, bæði framleiðsluna og sögu.
Á liðnum fjórum árum hafa komið
rúmlega 15.000 gestir á ári og tvö til
þrjú sjónvarpsmyndagengi víða að úr
heiminum til að gera hinu vinsæla
íslenska skyri skil. Til að bregðast við
eftirspurn hefur af og til verið boðið
upp á óformleg námskeið í skyrgerð
á Facebook-síðu Rjómabúsins og
hafa þau fyllst jafnóðum, einkum af
erlendum gestum.
„Það lá beint við að fá
Rjómabúið Erpsstaði með áherslu
sína á hefðbundið skyr inn í þetta
verkefni, kynna og styrkja þannig
rekstrargrundvöll við framleiðslu
á hefðbundnu skyri. Með því að
koma upp skyrstofu er jafnframt
verið að koma til móts við óskir
fjölda fólks, bæði íslenskra og
erlendra ferðamanna sem langar
að fræðast um sögu lands og
þjóðar, með tilliti til skyrsins. Með
skyrsýningunni sjáum við hér
tækifæri til að koma á framfæri
sérstöðu hefðbundna skyrsins en
ekki síður íslenska kúakynsins,
mjólkur og mjólkurafurða, kynna
íslenska kúabændur og þær aðstæður
sem dýrin búa við,“ segir Þóra og
bætir við:
„Við þróun skyrsýningarinnar
fengum við til liðs við okkur
hönnuðinn Guðfinnu Mjöll
Magnúsdóttur sem listrænan
stjórnanda og Auði Lóu Guðnadóttur
myndlistarmann. Sýningin var þróuð
í nokkrum skrefum til að fá fram
viðbrögð gesta, síðastliðið vor var
húsnæðinu breytt og nú er sýningin
sjálf komin upp með skúlptúrum,
teikningum og fræðslutexta. Tekið
er á móti gestum allt árið, þeim
boðið að smakka og kaupa skyr en
á fyrirfram ákveðnum tímum ársins
er að auki boðið upp á örnámskeið
í skyrgerð, sem felst bæði í að
framleiða skyrið sem og að sagt sé frá
skyrinu á ítarlegri hátt en fram kemur
í sögusýningunni. Gert er ráð fyrir að
með betri markaðssetningu á skyrinu
og uppsetningu skyrstofunnar muni
fjöldi gesta aukast í 25 þúsund árlega
eftir þrjú ár.“ /ehg
Hjónin Helga Guðmundsdóttir og Þorgrímur Guðbjartsson, bændur á Erpsstöðum, með Þóru Valsdóttur, ráðgjafa
hjá Matís, á milli sín. Myndir / MATÍS
Páll Brynjarsson, framkvæmdastjóri Samtaka sveitarfélaga á Vesturlandi
framkvæmdastjóri Símenntunarmiðstöðvar Vesturlands og Guðbjartur
Björgvinsson, faðir Þorgríms, ræða málin á opnuninni.
Sigríður Anna Ásgeirsdóttir, sem er hugmyndasmiðurinn að mysudrykknum
Veitingastaðurinn Fjárhúsið opnað á Granda -
garðinum:
Sérhæfir sig í
lambakjöti
– Tvíreykt hangikjöt af forystufé líka á matseðlinum
Í Húsi Sjávarklasans á Granda-
garðinum er nú unnið að
uppsetningu á litlum veitingastað
sem heitir Fjárhúsið og mun
helga sig sölu á fljótelduðum
lambakjötsréttum – í svokölluðum
street food-stíl. Að auki er ætlunin
að bjóða upp á tvíreykt hangikjöt
af forystusauðum.
Eigendur að Fjárhúsinu eru Birgir
og Herborg Svana Hjelm, en þau
starfa bæði hjá Matartímanum,
sem er dótturfyrirtæki Sölu-
félags garðyrkjumanna; Birgir er
matreiðslumeistari og framleiðslu-
stjóri, en Herborg sviðsstjóri.
Til húsa í nýrri Mathöll
„Birgir var búinn að ganga með
þessa frábæru hugmynd í um 20
ár, það er að opna veitingastað
sem myndi sérhæfa sig í íslensku
lambakjöti. Við ræddum þessa
hugmynd og niðurstaðan var að við
myndum finna stað fyrir Fjárhúsið.
Vorum búin að skoða nokkra staði
en svo ákváðum við að sækja um
úti á Granda í nýju mathöllinni sem
verður opnuð núna fyrstu helgina
í júní og fengum úthlutað bás, en
það voru yfir 100 hugmyndir sendar
inn,“ segir Herborg.
Reykt kjöt af forystufé
„Á matseðli verðum við með
hefðbundna street food-rétti, eða það
sem mætti kalla götuskyndirétti, en
eins og nafnið á staðnum gefur til
kynna þá einbeitum við okkur að
lambakjötsréttum. Við verðum til
dæmis með lambaborgara, beikon,
kótelettur með lundinni á (t-bein),
steikur, pylsur og bjór-pylsur – einnig
ætlum við að bjóða upp á tvíreykt
hangikjöt frá Daníel Hanssyni sem
býr í Þistilfirði en hann reykir kjöt
af forystufé. Það kjöt er ólíkt kjöti
af venjulegu sauðfé, forystuféð er
háfættara og grennra og því er kjötið
fituminna en hefðbundið lambakjöt.
Við erum mjög spennt yfir þessum
rétti hjá okkur. Við getum ekki lofað
að þessi réttur verði allt árið, stofninn
telur aðeins um 1.200 dýr og einungis
er 30 dýrum slátrað árlega hjá Daníel.
Okkar sérstaða er að við
leggjum mikla áherslu á að hafa
íslenskt hráefni eins og hægt er,
ekki bara lambakjöt, heldur líka
íslenskt grænmeti, verðum með
landnámshænuegg og bygg frá
Þorvaldseyri. Okkur finnst mikilvægt
að geta sagt viðskiptavinum okkar
hvaðan hráefnið kemur og að það
hafi sögu, nærumhverfið, íslenska
náttúran og íslenska lindarvatnið
sem er einstakt – forréttindi að
geta boðið upp á svona heilnæmar
vörur. Íslenska lambakjötið hefur
mikla sérstöðu yfir annað kjöt þegar
kemur að hreinleika og dýrin ganga
frjáls og eru ekki verksmiðjualin,“
segir Herborg og reiknar með að
staðurinn verði opnaður í kringum
1. júní næstkomandi. /smh
Birgir og Herborg hafa unnið hörðum höndum að því að koma sér fyrir á
Mynd / smh
Aðalfundur BSK verður haldinn í Ásgarði Kjós laugardaginn
28. apríl 2018 kl. 15.
Dagskrá:
» Skýrsla stjórnar fyrir liðið ár.
» Reikningar félagsins.
» Gestir fundarins eru frá BÍ og Bú-Vest.
» Kosningar.
» Tillaga um að deild sauðfjárbænda innan BSK sameinist félagi
sauðfjárbænda í Borgarfjarðarsýslu.
» Önnur mál.
Að aðalfundi loknum verður farin skoðunarferð um Kjósina.
Stjórn BSK
AÐALFUNDUR BÚNAÐARSAMBANDS
KJALARNESÞINGS 2018