Morgunblaðið - 23.01.2020, Blaðsíða 41

UMRÆÐAN 41
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JANÚAR 2020
Byltingarkennd nýjung í
margskiptum glerjum
50–65% stærra lessvæði
Móttaka
aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lif-
andi umræðu í landinu og birtir
aðsendar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgun-
blaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Kerfið er auðvelt í notk-
un og tryggir öryggi í samskiptum
milli starfsfólks Morgunblaðsins
og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru send-
ar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt
er á lógóið birtist felligluggi þar
sem liðurinn „Senda inn grein“ er
valinn.
Í fyrsta skipti sem inn-
sendikerfið er notað þarf notand-
inn að nýskrá sig inn í kerfið. Ít-
arlegar leiðbeiningar fylgja hverju
þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem
notanda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til
að opna svæðið. Hægt er að
senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir
starfsfólk Morgunblaðsins alla
virka daga í síma 569-1100 frá kl.
8-18.
Atvinna
Hve lengi ætlar Evr-
ópa að halda áfram að
berjast gegn hlýnun
jarðar með vindmyllur
að vopni? Forysturíki
Evrópubandalagsins
eru að gefast upp á að
styrkja vindmyllur,
loka CO2-fríum kjarn-
orkuverum og opna
kolanámur. Ungmenni
flykkjast úr skólum út
á götur til að mótmæla aðgerðaleysi
stjórnvalda og heimta meiri aðgerð-
ir. Enginn hefur sagt þessu unga
fólki hvaða aðgerðir það eigi að
heimta, en því hefur verið talin trú
um að lausnin sé einföld ef allir
standa saman. Það er því miður ekki
svo. Það er ekkert einfalt fyrir undir-
okuð og sveltandi ungmenni vanþró-
aðra landa að standa með okkur
gegn hlýnun loftslags. Það virkar
ekki vel á þessi sömu ungmenni að
vita okkur hér henda ómældum pen-
ingum í tilgangslitlar aðgerðir í stað
þess að hjálpa þeim til að ráða við
þær breytingar sem eru að verða á
þeirra högum. Því virðist sem við hér
á Vesturlöndum getum ekki náð
samstöðu með þjóðum sem þurfa
meiri orku og öruggara lífsviðurværi
til að tryggja fólki þar mannsæm-
andi líf.
Frekari skuldbindingar varðandi
losun CO2 voru ekki samþykktar á
Madríd-ráðstefnunni nú í desember.
Mesta andstaðan kom frá Bandaríkj-
unum, Rússlandi, Indlandi, Kína,
Brasilíu og Sádi-Arabíu, sem er
býsna sundurleitur ríkjahópur en
inniheldur stóran hlut mannkyns.
En hver er vandinn sem blasir við
núna? Aðalritari rammasamnings
Sameinuðu þjóðanna um loftslags-
breytingar, Patricia Espinosa, orð-
aði það svo eftir ráðstefnuna: „Þróuð
ríki verða enn að koma til móts við
kröfur þróunarríkja um aukna að-
stoð í formi fjármagns, tækni og
framleiðslutækja, en án þess geta
þau hvorki komið sér upp grænni
hagkerfum né byggt upp nægt þol
gegn veðurfarsbreytingum.“ Með
öðrum orðum: málið snýst enn á ný
um þróunaraðstoð. Vestræn ríki
þurfa núna að leggja meiri áherslu á
raunhæfa þróunaraðstoð en síður á
vindmyllur í garðinum heima. Málið
snýst um að bæta getu þróunarríkj-
anna til að takast á við hækkandi
hitastig fremur en haldlitlar ráðstaf-
anir til að halda því í skefjum.
Bláa hagkerfið er orðið vinnuheiti
hjá Alþjóðabankanum og innan al-
þjóðasamfélagsins í framhaldi af
loftslagsumræðunni. Það gefur okk-
ur Íslendingum nýjar áskoranir til
útrásar með okkar þekkingu á fiski-
málum. Tækifæri er fyrir ungt fólk
sem vill láta gott af sér leiða til fram-
tíðar í okkar heimi sem og okkar
samfélagi. Rammi bláa hagkerfisins
er gagnasöfnun, greining og miðlun
upplýsinga um hafið og allt sem því
tengist. Hér á landi höfum við náð
árangri umfram aðrar þjóðir í vernd
og nýtingu fiskistofna sem byggist á
vísindalegum upplýsingum um vist-
kerfið. Hér hafa sjávarútvegurinn og
fræðasamfélagið safnað saman upp-
lýsingum um vistkerfi hafsins og bú-
ið svo um að með virkri stýringu hafa
orðið til arðbærar veiðar úr sjálf-
bærum stofnum.
Stundum er sagt að regnskógarnir
séu lungu jarðar en það heiti á enn
betur við þörungagróður úthafanna.
Höfin og áhrif þeirra á veðurfar jarð-
ar eru of lítið tengd umræðu um
loftslagsmál og þær áskoranir sem
þar bjóðast of lítið teknar til skoð-
unar. Þessi hlið málsins hefur hlotið
vaxandi athygli á síðustu árum. Með
aukinni áherslu á höfin skapast meiri
möguleikar fyrir okkur á Íslandi til
að nýta okkar þekkingu á hafinu til
bóta fyrir umhverfið. Þegar grannt
er skoðað sést nefnilega að málið
snýst um sjálfbærni alls lífs á jörð-
inni og að tryggja öllu mannkyni
mannsæmandi lífskjör, hvernig sem
þau verða skilgreind í framtíðinni.
Hér á Íslandi höfum við lengi lifað
í nánum tengslum við hafið. Auðlind-
ir hafsins skutu okkur úr stöðu þró-
unarlands upp í að vera meðal rík-
ustu þjóða heims á nokkrum
áratugum. Við höfum lært að finna
sjálfbærnimörk fiskistofna kringum
landið, virða þau og stjórna fisk-
veiðum okkar í samræmi við það. Við
höfum hagrætt í veiðum, sparað
eldsneyti, stundað rannsóknir til að
auka verðmæti afurðanna, aukið ör-
yggi sjómanna og aflað okkur mik-
illar reynslu í alþjóðlegum við-
skiptum. Alla þá þekkingu sem við
höfum komið okkur upp á þessum
sviðum getum við flutt út til þróun-
arlanda sem lifa í nábýli við hafið og
þau eru mörg. Á þessu sviði höfum
við í raun þá stöðu að við gætum náð
forystu á heimsvísu.
Mikils er um vert, að við veljum
verkefni okkar vel og setjum okkur
raunhæf markmið fremur en óraun-
hæf áform annarra. Mestum árangri
getum við náð innan bláa hagkerf-
isins á alþjóðavísu með því að hjálpa
þróunarlöndum að koma upp sjálf-
bæru þjóðfélagi sem byggist á sjálf-
bærri nýtingu hafsins. Til þess þurf-
um við samhent átak bæði unga
fólksins og þeirra sem eldri eru.
Beinum kröftum okkar þangað.
Áskorun loftslagsbreytinga
Eftir Elías Elíasson
og Svan
Guðmundsson
Elías
Elíasson
» Alla þá þekkingu
sem við höfum kom-
ið okkur upp á þessum
sviðum getum við flutt
út til þróunarlanda sem
lifa í nábýli við hafið og
þau eru mörg.
Elías er sérfræðingur í orkumálum og
Svanur er sjávarútvegsfræðingur.
eliasbe@simnet.is. svanur@husaleiga.is
Svanur
Guðmundsson