Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1980, Side 59

GRÓÐURBREYTINGAR í ÞJÓRSÁRDAL 57
sumars, má gera ráð fyrir því, að landið
þoli nokkru meiri beit en annars heíði
verið. Því má ætla, að beitarþunginn í
hólfmu megi að skaðlausu vera lítilsháttar
meiri en útreikningarnir hér að framan
benda til.
Innan beitarhólfsins ræktaði Land-
græðsla ríkisins á árunum 1973 og 1974
um 230 hektara, sem síðan hefur verið
borið reglulega á. Þetta land er nú nær
algróið.
Ræktunin hefur haft í för með sér mikla
aukningu á beitarþoli svæðisins. Neðan
200 m h.y.s. nemur hún 43% af beitar-
þolinu, ofan 200 m h.y.s um 20%, en
hlutur ræktaða landsins í beitarþoli alls
hólfsins er 29%, en það nemur 21560
beitardögum af 73144.
I 19. töflu er sýnd hlutfallsleg aukning
beitarþols svæðisins frá 1960 til 1978 ofan
og neðan 200 m hæðarlínu og á öllu
svæðinu.
Annars vegar er sýnd aukning vegna
sjálfgræðslu og hins vegar vegna ræktun-
ar.
19. TAFLA.
Hlutfallsleg aukning beitarþols í beitarhólfi frá
1960 til 1978.
TABLE 19.
Relative increase in carrying capacity of the grazing
enclosure in Thjórsárdalur from 1960 to 1978.
Án ræktunar Uncultivated Með ræktun Cultivated
< 200 m 38.5% 144.7%
> 200 m 23.1% 53.0%
Vegið meðaltal 27.8% 81.3%
Weighted mean
Aukning beitarþols vegna sjálfgræðslu
varð ekki vegna þess, að gróður yrði
kjarnmeiri, heldur vegna aukinnar
gróðurþekju (sjá 20. töflu).
20. TAFLA.
Gróðurþekja í beitarhólfi 1960 og 1978.
TABLE 20.
Vegetation cower in the grazing enclosure in Thjórsárdalur.
1960 1978
< 200 m 23.6% 52.6%
> 200 m 37.9% 53.4%
Vegið meðaltal 34.1% 53.8%
Weighted mean
I töflunni kemur fram, hve mikill hluti
af flatarmáli svæðisins er algróinn, og er
það orðið liðlega helmingur 1978.
Aukningin miðað við allt hólfið er
63.5%, og er hún hlutfallslegameiri neðan
við 200 m hæðarlínu, þar sem gróðurþekj-
an var gisnari 1960, heldur en ofan við 200
m.
Gæði gróðursins til beitar koma fram í
þeim fjölda nýtanlegra fóðureininga, sem
hver hektari algróins lands gefur af sér á
beitartímanum. Það er sá hluti uppsker-
unnar, sem talið er óhætt að fjarlægja með
beit, án þess að um ofbeit sé að ræða.
Þessar tölur fyrir beitarhólfíð koma fram í
21. töflu, en þar er öll ræktun undanskilin.
21. TAFLA.
Meðalfóðureiningafjöldi á ha. algróins lands í
beitarólfinu.
TABLE 21.
Available feed units per hectare in the grazing enclosure in
Thjórsárdalur.
1960 1978
< 200 m 122 102
> 200 m 61 56
Vegið meðaltal 72 66
Weighted mean
Af töflunni má sjá, að gæði gróðursins
til beitar hafa rýrnað nokkuð, þ. e. a. s., að
lélegri samsetning gróðursins hefur gert
hann lakari til búfjárbeitar nú en áður.