Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.2020, Blaðsíða 32

32 EYJAN 30. DESEMBER 2020 DV
djamminu.“ Og Andrés bætti
um betur á jóladag eftir yfir-
lýsingu Bjarna og sagði að
fjármálaráðherra væri „of
merkilegur maður að gera of
mikilvæga hluti til að spá í að
sýna auðmýkt“.
Annar flóttamaður úr þing-
flokki VG (sem fengið hefur
pólitískt hæli hjá Samfylk-
ingu), Rósa Björk Brynjólfs-
dóttir, tísti líka á jóladag og
sagði viðbrögð forsætisráð-
herra við framferði fjármála-
ráðherra fela í sér „gríðarleg
vonbrigði. Það er ekki boðlegt
að a) henda ábyrgð á hegðun
BB á eigendur salarins b) að
segja „þetta er ekki gott mál.“
c) „Já, ég held að þetta sé af-
sakanlegt.““
Fjölmargir flokksmenn
Bjarna, jafnt trúnaðarmenn
sem almennir flokksfélagar,
tóku upp hanskann fyrir sinn
mann á samfélagsmiðlum.
Aftur á móti má ætla að meðal
stuðningsmanna VG veki Þor-
láksmessuteitið á Freyjugötu
mun meiri titring en í Val-
höll. Ummæli þeirra Andrésar
Inga og Rósu Bjarkar eru vís-
bending í þá átt.
Ráðherrar sitja sem fastast
Staða Bjarna er líklega fjarri
eins slæm og ætla mætti en
hann hefur staðið af sér ótrú-
legustu óveður hingað til. Ef
áfram verður sótt að honum
getur hann líka slegið vopnin
úr höndum andstæðinga með
því að víkja tímabundið. Jón
Gunnarsson, ritari Sjálfstæð-
isflokks, yrði þá kannski feng-
inn til að leysa hann af undir
þeim formerkjum að hann
hygðist sækja sér endurnýjað
traust flokksmanna. Síðan
yrði Bjarni endurkjörinn með
rússneskri kosningu á nýbólu-
settum landsfundi Sjálfstæð-
ismanna í marsmánuði, hvít-
þveginn af flokknum og gæti
stefnt ótrauður á forsætisráð-
herrastólinn að loknum kosn-
ingum. En vart mun þurfa að
koma til æfinga af þessu tagi.
Jólin og áramótin kunna
að hylja þann ágreining sem
myndast hefur milli stjórnar-
flokkanna út af þessu máli en
ætla má að forsætisráðherra
(sem og aðrir ráðherrar) vilji
teygja sig býsna langt til að
ljúka kjörtímabilinu. Hóti VG
stjórnarslitum vegna gleð-
skaparins á Freyjugötu þá
gætu Sjálfstæðismenn allt
eins bent á margt annað sem
þeim hefur mislíkað, svo sem
það sem virðist vera klúður í
innkaupum á bóluefni, stofn-
anavæðingu miðhálendisins
og áfram mætti telja.
Katrín virðist líka njóta at-
hyglinnar í embætti forsætis-
ráðherra en henni er auðsjáan-
lega afar umhugað um ímynd
sína og sendir reglulega frá
sér tilkynningar á ensku. Í
byrjun desember sagði hún
til að mynda á Twitter: „Only
3 out of 44 confirmed cases of
COVID-19 in Iceland from De-
cember 2nd-5th were people
outside of quarantine. Brilli-
ant work of our tracking team
following the test-trace-isol-
ate guidelines of the @WHO.
Keep up the good work!“ Lík-
lega var Katrín þarna full-
bráð að fagna – en eftir situr
spurningin: hvaða tilgangi
eiga tíst á ensku af þessu tagi
að þjóna? Fjölmargir í athuga-
semdum bentu á að árangur
Íslands í þessum málum væri
fjarri því neitt einstakur eða
eftirtektarverður á heimsvísu.
Stjórnin ætti að
geta þraukað
Og burtséð frá allri Þorláks-
messugleði hafa menn spurt
sig frá því að stjórnin var
mynduð hvort henni takist
að sitja út kjörtímabilið. Sem
fyrr er vitaskuld ómögulegt
að spá fyrir um slíkt. Atburða-
rás getur orðið fullkomlega
ófyrirsjáanleg og hröð saman-
ber fall ríkisstjórnar Bjarna
Benediktssonar í september
2017, eftir aðeins átta mánuði
við völd. Úr því sem komið er
má þó telja líklegt að stjórn
Katrínar þrauki fram í sept-
ember á næsta ári, kannski
með herkjum.
Gangi bærilega að útvega
bóluefni og bólusetning geng-
ur vel í byrjun ársins má ætla
að atvinnulífið taki hratt við
sér. Stjórnarflokkarnir óska
þess heitast að geta gengið
til kosninga undir þeim slag-
orðum að þeir hafi sigrast á
veirunni og atvinnuleysinu.
Eftir situr þó skuldum vafinn
ríkissjóður og ekki verður
komist hjá fjölda gjaldþrota í
ferðaþjónustu. Að sama skapi
má ætla að ekki takist að út-
rýma atvinnuleysi á næsta ári.
Þau félagslegu vandamál sem
því fylgja kunna að hafa víð-
tækar pólitískar afleiðingar.
Samfylking og Píratar
vilja vinstristjórn
En ef við spáum í mögulegt
stjórnarsamstarf að loknum
kosningum er fyrst til þess
að taka að Píratar og Sam-
fylking hafa (ýmist formlega
og óformlega) útilokað sam-
starf við Sjálfstæðisflokk og
Miðflokk. Atkvæði greitt þeim
er því atkvæði greitt vinstri-
stjórn en miðað við kann-
anir þyrftu PS-flokkarnir að
minnsta kosti tvo aðra með
sér til að hægt yrði að mynda
stjórn – jafnvel þrjá, en fimm
flokka ríkisstjórn á sér engin
fordæmi hér á landi.
Enginn flokkur er kominn
jafnlangt í framboðsmálum
og Samfylkingin í Reykjavík
en þar á bæ var ákveðið að
sleppa prófkjöri og uppstill-
inganefnd falið að ganga frá
framboðslistum í febrúar –
en það er óvenjusnemmt þar
sem kosningar eru ekki ráð-
gerðar fyrr en í lok septem-
ber. Nefndin mun hafa til hlið-
sjónar niðurstöður ráðgefandi
skoðanakönnunar sem fram
fór á dögunum. Athygli vakti
fjöldi kunnra andlita sem gaf
kost á sér. Ekki kæmi á óvart
að átök yrðu um skipan list-
anna – enda sitja núverandi
þingmenn á fleti fyrir. Meðal
þeirra sem gaf kost á sér var
Kristrún Frostadóttir, aðal-
hagfræðingur Kviku, en kunn-
ugir segja framboð hennar
ekki hafa komið á óvart en
hún hefur undanfarið komið
fram í viðtölum og talað m.a.
um mikilvægi þess að sporna
við niðurskurði í opinberum
rekstri. Afstaða af þessu tagi
úr fjármálakerfinu hefur
komið mörgum spánskt fyrir
sjónir. Kristrún má teljast ein
helsta vonarstjarna Samfylk-
ingar, en viðmælendur segja
fæsta núverandi þingmenn
Samfylkingar mjög „ráðherra-
lega“. Fyrir fáeinum árum var
fjöldi öflugra forystumanna í
þingliði Samfylkingar, Ingi-
björg Sólrún, Össur, Jóhanna,
Kristján Möller og Árni Páll
en uppstilling ætti að gera
flokknum kleift að raða upp
sigurstranglegu liði.
Í tilfellum sumra annarra
flokka er vel hægt að sjá
fyrir sér ráðherralistann.
Það gildir til dæmis um Við-
reisn en dr. Daði Már Kristó-
fersson hagfræðiprófessor er
nýr varaformaður Viðreisnar
og stefnir ótrauður að for-
ystusæti í öðru hvoru Reykja-
víkurkjördæmanna. Hann má
teljast ráðherraefni flokksins,
ásamt þeim Þorgerði Katrínu,
formanni flokksins, og Hönnu
Katrínu Friðriksson.
Til hægri eða vinstri?
Ef mæling MMR yrði að
niðurstöðum kosninga þá
væru PS-flokkarnir samtals
með aðeins 27,6% fylgi og því
þyrfti að minnsta kosti fimm
flokka ríkisstjórn. Þá er stóra
spurningin hvort Framsókn-
ar- og Viðreisnarmenn muni
horfa til vinstri eða hægri. Í
baklandi beggja flokka er fólk
með sterk tengsl við atvinnu-
lífið sem þykir þegar nóg um
vinstrimennskuna á stjórnar-
heimilinu, stóraukin umsvif
hins opinbera, hækkandi
skattbyrði og skuldasöfnun
ríkissjóðs. Því má telja lík-
legra að þessir tveir flokkar
horfi til samstarfs með Sjálf-
stæðisflokki verði kostur
á myndun þriggja flokka
stjórnar
Hér á þessum vettvangi
hefur áður verið fjallað um
stirt samband Sigurðar Inga
Jóhannssonar og Sigmundar
Davíðs Gunnlaugssonar. Hvað
sem því líður má alls ekkert
útiloka að Miðflokksmenn
taki sæti í ríkisstjórn – en það
verður þá stjórn með Sjálf-
stæðisflokknum að minnsta
kosti – í ljósi þess að Sam-
fylking og Píratar hafa hafnað
samstarfi við Miðflokk. Fylgi
Miðflokkins hefur verið á nið-
urleið í vetur en gera má ráð
fyrir að flokkurinn komi með
kröfugt útspil í aðdraganda
kosninga – í anda Sigmundar
Davíðs.
En hvað sem öllum vanga-
veltum um stjórnarmyndun
líður blasir við að mikil
dreifing á fylgi er komin til
að vera, þingflokkar verða að
öllum líkindum sjö til níu tals-
ins og væntanlega verður eng-
inn möguleiki á meirihluta-
stjórn með færri en þremur
flokkum. Þetta er grund-
vallarbreyting á íslenskum
stjórnmálum sem orðið hefur
á örfáum árum. n
Niðurstöður nýjustu mælinga á fylgi flokkanna
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
Sjálf-
stæðis-
flokkur
Píratar Sam-
fylking
Viðreisn Fram-
sóknar-
flokkur
Vinstri
græn
Mið-
flokkur
Flokkur
fólksins
Sósíal-
ista-
flokkur
n Könnun MMR, nóvember n Gallup, nóvember n Fréttablaðið, Zenter, desember
Píratar og Samfylking stefna að myndun vinstristjórnar. MYND/ANTON BRINK