Skessuhorn - 29.01.2020, Blaðsíða 22

MIÐVIKUDAGUR 29. JANúAR 202022
Nýlega uppgötvuðu starfsmenn
Hafrannsóknastofnunar, ásamt
vísindamönnum við Náttúrugripa-
safnið í Lundúnum, áður óþekkta
tegund rauðþörunga hér við land,
sem þeir hafa nú nefnt klóblöðku.
Þörungurinn er blaðlaga, getur
orðið 30 til 40 cm langur og 10 til
25 cm breiður. Hann er áberandi í
fjörum, sérstaklega við Suðvestur-
land en finnst einnig víða við vest-
urströndina, við Vestfirði og hefur
fundist á einum stað við Norður-
land. Þörungurinn fannst fyrst við
Öndverðarnes, yst á Snæfellsnesi,
um aldamótin 1900. Þörungurinn
var þá talinn tilheyra áður þekktri
tegund. Það reyndist síðar rangt. Í
ljós kom að hér var um að ræða al-
gerlega óþekkta tegund sem á sína
nánustu ættingja í Kyrrahafi. Teg-
undin hefur hlotið nafnið Schizy-
menia jonssonii á latínu til minn-
ingar um Sigurð Jónsson þörunga-
fræðing og á íslensku er hún nefnd
klóblaðka.
Í frétt Hafrannsóknastofnun-
ar kemur fram að Norður-Atl-
antshafið sé sennilega best þekkta
svæði í heiminum hvað varðar
grunnsævislífverur vegna langr-
ar og samfelldrar sögu rannsókna
á þörungum og dýrum á grunn-
sævi í Norður Evrópu. Það kemur
því verulega á óvart að svo stór og
áberandi tegund sem klóblaðkan
er, skyldi hafa farið fram hjá rann-
sakendum og ekki uppgötvast um
hvaða tegund var að ræða, fyrr en
nú. Erfðagreining leiddi í ljós að
þörungurinn getur vaxið ýmist
sem skorpa eða verið blaðlaga og
er líklega um að ræða mismunandi
ættliði í æxlunarferli tegundarinn-
ar.
Þess má einnig geta að kló-
blaðka er góður matþörungur og
að í tilraunaeldisstöð Hafrann-
sóknarstofnunar við Grindavík eru
um þessar mundir í gangi tilraunir
með ræktun klóblöðku til matar, í
samvinnu við Hyndlu ehf.
mm
Afurðahæsta kúabú Vesturlands
er bú Jóhannes Eybergs Ragn-
arssonar og Guðlaugar Sigurðar-
dóttur á Hraunhálsi í Helgafells-
sveit, þar sem meðalnyt árskúnna
var 8.307 kíló mjólkur árið 2019.
Hraunhálsbúið hefur reglulega
verið meðal afurðahæstu kúabúa
landsins undanfarinn áratug eða
svo. Er þetta til að mynda annað
árið í röð sem búið er það afurða-
hæsta á Vesturlandi og í þriðja sæti
á landsvísu. Jafnframt hafa kýrnar
á Hraunhálsi alloft komist á lista
yfir þær afurðahæstu á landinu.
Nýkomin úr fjósinu
Það var vel við hæfi að Eyberg
væri nýkominn úr fjósinu þegar
Skessuhorn heyrði í honum hljóð-
ið. „Við vorum að koma inn úr
fjósinu hjónin og erum að fá okk-
ur morgunkaffi,“ segir Eyberg í
samtali við Skessuhorn. Hann var
að vonum ánægður að heyra að
Flekkir af rauðleitri klóblöðku neðan til í fjörunni á utanverðum Reykjanesskaga. Ljósmynd: Karl Gunnarsson.
Klóblaðka er nýuppgötvaður
rauðþörungur við Ísland
„Leggjum okkur fram um að gera vel“
Kúabúið á Hraunhálsi er það afurðahæsta á Vesturlandi
Hraunhálsbúið hafi verið afurða-
hæsta kúabú landshlutans og þriðja
afurðahæst á landsvísu. „Þetta er
alltaf gaman en við reynum að
passa okkur að vera aldrei í fyrsta
sæti, þá höfum við ekki að neinu
að stefna,“ segir Eyberg léttur í
bragði, en tekur þó fram að það sé
ekkert markmið í sjálfu sér sér að
komast á einhverja topplista. „Við
reynum bara að gera okkar besta,
gera vel við kýrnar og standa okk-
ur í þessu. Það hefur blessunar-
lega gengið vel hjá okkur hjónun-
um við búskapinn og við reynum
að sinna þessu samviskusamlega,“
segir hann.
Margt smátt
Til að vel megi ganga við kúabú-
skapinn segir Eyberg að margt
smátt geri eitt stórt. Lykilinn að
góðum árangri þeirra í mjólkur-
framleiðslu sé að finna í mörg-
um smáatriðum. „Númer eitt er
að eiga góð hey og svo að passa
burðartímann, að halda rétt-
um tíma á kúnum. Hver mánuð-
ur í geldstöðu, sem kýrin seinkar
á sér burði er mjög dýr,“ útskýr-
ir hann og bætir því við að til að
fá góð hey sé lykilatriði að endur-
rækt tún reglulega. „Þannig fást
bestu heyin,“ segir hann. „Það er
mjög mikilvægt í kúabúskap að
vera með nýræktir. Það er auðvit-
að misjafnt eftir túnunum hvað
þau endast lengi. Það fer líka eft-
ir vetrunum, hvort það klakar á
túnunum eða þau kelur, hvað sáð-
gresið lifir lengi í túnunum,“ seg-
ir bóndinn.
Ekki hentug kúajörð
Árskýr á Hraunhálsi voru 28,2 á
síðasta ári og er búið það minnsta
sem ratar inn á lista yfir tíu af-
urðahæstu bú landsins. Þrátt fyr-
ir góðan árangur í mjólkurfram-
leiðslunni segir Eyberg aðspurð-
ur að Hraunháls sé ekki hentug
jörð til kúabúskapar. „Nei, hún
er það ekki. Þetta er bara glíma,
bæði við veðráttuna og landslag-
ið. Það er helst veðráttan sem get-
ur gert okkur erfitt fyrir í kúabú-
skap hérna á norðanverðu Nesinu,
með tilliti til uppskeru og heyja.
Hér geta komið mjög þurr vor og
vindasöm haust,“ segir hann. „Við
prófuðum að rækta korn í nokk-
ur ár en komumst fljótlega að því
að það er útilokað hérna norðan-
megin vegna veðurs. Það er of kalt
með norðanáttinni, þurr vor og
oft vindasöm haust, sem er einmitt
á uppskerutíma kornsins. Ef korn-
ið er orðið mjög þroskað þá getur
uppskeran bara hrunið, það þarf
bara einn góðan sunnanhvell að
hausti til að eyðileggja kornupp-
skeruna,“ segir bóndinn. „Þetta er
bara glíma,“ bætir hann við.
Búskapurinn í blóðinu
Eyberg og Guðlaug eru engir ný-
græðingar þegar kemur að kúabú-
skap, en þau hafa verið við bústörf
á Hraunhálsi í bráðum 40 ár. „Við
tókum við af mömmu minni ára-
mótin 1981-1982, en pabbi var þá
dáinn. Þá vorum við bara krakkar,
innan við tvítugt bæði tvö,“ segir
Eyberg. „Þetta var það sem okkur
langaði til að gera og þarna höfð-
um við tækifæri til að láta verða af
því,“ bætir hann við. „Kúabúskap-
urinn er bara í blóðinu og þetta er
lífsstíll, að fá að vakna á hverjum
einasta morgni, fyrir klukkan sjö,
allt árið um kring,“ segir bónd-
inn. En er þetta alltaf jafn gam-
an? „Auðvitað koma í þessu hæð-
ir og lægðir eins og gengur, það er
eðlilegt. Er ekki oft sagt að líftími
manns í starfi sé sjö ár? Þau eru nú
að nálgast 40 hjá okkur, þannig að
það er eðlilegt að þetta hafi gengið
í bylgjum. Búskapurinn hefur ekki
verið eintóm sæla og hamingja,
langt því frá, en heilt yfir hef-
ur þetta verið gott,“ segir hann.
„Þetta er það sem við kunnum.
Við leggjum okkur fram um að
gera vel og reynum að hafa gaman
af á meðan við höfum heilsu til,“
segir Eyberg á Hraunhálsi að end-
ingu.
kgk
Guðlaug Sigurðardóttir og Jóhannes
Eyberg Ragnarsson, bændur á Hraun-
hálsi í Helgafelssveit. Ljósm. sá.