Skessuhorn - 29.01.2020, Blaðsíða 28

MIÐVIKUDAGUR 29. JANúAR 202028
Vörur og þjónusta
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
H P Pípulagnir ehf.
Alhliða pípulagnaþjónusta
Hilmir 820-3722
Páll 699-4067
hppipulagnir@gmail.com
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
8
Fyrir alla vigtun
Húsarafmagn
Töflusmíði
Iðnaðarrafmagn
Bátarafmagn
Bílarafmagn
RAFMAGN
vogir@vogir.is Sími 433-2202
VOGIR
Bílavogir
Kranavogir
Skeifuvogir
Pallvogir
Aflestrarhausar
Hönnun prentgripa
& alhliða prentþjónusta
Drei bréf - Boðsbréf
Ritgerðir - Skýrslur
Reikningar - Eyðublöð
Umslög - Bréfsefni
Fjölritunar- og
útgáfuþjónustan
Getum við
aðstoðað þig?
sími: 437 2360
olgeirhelgi@islandia.is
• Bílasprautun • Bílaréttingar • Framrúðuskipti
BÍLASPRAUTUN VESTURLANDS
S: 860-0708 • Smiðjuvellir 7, Akranesi • bv.sprautun@gmail.com
Vinnum fyrir öll tryggingafélög
Það er svo merkilegt að það er ekki
fyrr en náttúran tekur völdin og veit-
ir okkur innsýn inn í þær heljargreip-
ar sem hún hefur á okkar stórbrotna
og fallega landi að við verðum meðvit-
uð um hversu breitt bilið er að verða
milli landsbyggðarinnar og borgarbúa.
Þetta sést glöggt á þeim fréttum sem
fylgja stórum atburðum eins og snjó-
flóðunum á Vestfjörðum. Þá kemur því
miður upp það undarlega skilningsleysi
sem elítan á höfuðborgarsvæðinu hef-
ur gagnvart náttúruöflunum og þeim
landsmönnum sem lifa í samlyndi við
náttúruna frá degi til dags.
Meðal þess sem ég hnaut um í þess-
ari umræðu var tillaga eins þekkts þátta-
stjórnanda á Ríkisútvarpinu. Hann
fékk þá flugu í höfuðið að skynsam-
legra væri að flytja fólkið á Neskaup-
stað en að fjárfesta í ofanflóðavörnum.
Vörnum sem tryggja eiga að íbúar sem
og eigur þeirra séu örugg yfir vetrar-
tímann. Þessi hugmynd RúV-arans
stuðaði marga, eðlilega, enda sýnir hún
mikið kaldlyndi gagnvart fólkinu okkar
á Norðfirði.
Það er ekkert sjálfsagt við að segja
fólki hvar það má og hvar það má ekki
eiga heima. Elítan í borginni verður
að fara að átta sig á því, annað er of-
beldi. Í kjölfar snjóflóðanna árið 1995
var settur á fót ofanflóðasjóður sem er
fjármagnaður með því að fasteignaeig-
endur greiða viðbótarskatt sem nota á
í framkvæmdirnar. Þegar spurt var út
í sjóðinn, nú eftir flóðin í janúar, þá
kom hins vegar í ljós að um helming-
inn af því fjármagni vantaði og enginn
ráðamaður virðist geta skýrt hvert pen-
ingarnir fóru. Þær varnir sem áttu að
vera löngu tilbúnar eru það því ekki og
verða ekki í bráð. Það er engin furða
að fólkið á þessum óvörðu svæðum sé
bæði skelkað og reitt enda hefur það
fullan rétt á því.
Ríkisstjórninni þótti þetta þó ekk-
ert sérstakt tiltökumál enda hafa þau
svo sannarlega ekki lagt sig í fram-
króka við að útskýra týnda fjármagn-
ið og seinkun á framkvæmdum fyrir
þjóðinni. Þeirra framlag var hins veg-
ar að skella sér skælbrosandi um borð
í þyrlu Landhelgisgæslunnar og láta
hana flytja sig vestur. Þjóðin tók að
sjálfsögðu misjafnlega vel í þetta útspil.
Sumum fannst ekki við hæfi að brosa
í slíkri ferð. Öðrum gramdist að þyrla
Landhelgisgæslunnar væri notuð undir
skoðunarferðir ráðherra þar sem hún
er neyðartæki en ekki einkaþyrla elít-
unnar. Enn aðrir vildu heldur sjá tíma
þessa fólks varið í að finna fjármagnið
sem vantar í ofanflóðasjóðinn. Ég var
að einhverju leyti
sammála öllu þessu
fólki. Mér fannst
sárvanta samkennd-
ina og sárvanta skiln-
inginn á því sem raunverulega hafði átt
sér stað.
Auðvitað megum við þakka fyrir að
ekki fór verr og ekkert mannslíf glatað-
ist að þessu sinni. Það má þó ekki loka
augunum fyrir þeirri staðreynd að ung-
lingsstúlka grófst undir í flóðinu og það
er mikil mildi og ekki síður hetjudáð
björgunarsveitarmanna að hún bjarg-
aðist. Stúlkan var heppin en það mun
eflaust taka hana einhvern tíma að
sleikja sárin og finna til öryggis aftur á
heimili sínu.
Af sjö bátum í höfninni á Flateyri
var það bara einn bátur, Aldan hans
Gísla Jóns Kristjánssonar, sem slapp
þegar snjóflóðið féll á höfnina. Vissu-
lega eru bátar dauðir hlutir og við vilj-
um öll frekar sjá skemmda báta en fólk
sem grafist hefur í fönn. Það er ekki þar
með sagt að ekki sé hægt að tryggja af-
komu þeirra sem búa á Flateyri líka.
Snjóflóðavarnirnar hefðu átt að vernda
höfnina. Það kemur svo í ljós við rann-
sóknir á atburðinum að varnargarðarn-
ir hafi ekki verið hannaðir fyrir flóð sem
fór á svo miklum hraða, en fyrir hvað
voru þeir þá hannaðir?
Eitt af því mikilvægasta sem við Ís-
lendingar höfum er samkennd hvert
með öðru. Í kjölfar snjóflóðanna þá var
talað um að við værum öll Vestfirðing-
ar og við værum öll ein fjölskylda. Ég
tel það að miklu leyti vera rétt en það
er ekki nóg að ríkisstjórnin notist við
fögur fyrirheit þegar framkvæmdirnar
verða svo eitthvað allt annað.
Ég vil að þeir fjármunir sem vantar
í sjóð fyrir ofanflóðavarnir séu fundnir
og framkvæmdir hefjist tafarlaust. Ég vil
ekki meira tal frá RúV-örum á hjóli um
hvar fólk eigi að búa og hvar ekki. Ég vil
styðja við atvinnulíf úti á landi, tryggja
að fólkið okkar hafi í sig og á og missi
ekki allt sitt á augabragði þegar náttúr-
an lætur á sér kræla. Reykjavík er ekk-
ert betri staður til að búa á en Vestfirð-
ir, Skagafjörður, Austurland eða aðrir
staðir á landinu. Það á ekki að taka eina
staðsetningu fram yfir aðra heldur á að
gera þeim öllum jafn hátt undir höfði.
Þetta er það sem ég tel okkur eiga að
vinna að saman á næstu misserum. Að
verða ekki bara ein stór fjölskylda þegar
eitthvað bjátar á heldur vera það alltaf.
Því við erum Íslendingar og Íslendingar
standa saman í blíðu og stríðu.
Franklín Jónsson
Höf. er viðskipta- og hagfræðingur.
Nú á dögunum fengu íbúar Borg-
arbyggðar senda fasteignagjalda-
seðla fyrir árið 2020.
Og eins og stundum áður er
hækkun fasteignagjalda rífleg í
Borgarbyggð, en fasteignaskatt-
ur eins og hann birtist í Borgar-
nesi, a.m.k. hjá undirrituðum, þá
er hækkunin milli ára 7,9% eða
u.þ.b. þreföld hækkun verðlags á
sama tíma.
Líklega er það stefna meirihlut-
ans að ná aftur þeirri stöðu sem
var árið 2016 að vera með ein-
hver hæstu fasteignatengugjöld á
byggðu bóli á Íslandi.
Samkvæmt svokölluðum lífs-
kjarasamningi var miðað við að
hækkun á opinberri þjónustu og
sköttum yrði í samræmi við verð-
lag eða um 2,5% milli áranna
2019 og 2020. Það samkomulag
hefur bersýnilega farið framhjá
meirihluta sveitarstjórnar Borgar-
byggðar.
Og líklega getum við vænst þess
að núverandi meirihluti Íhalds,
Samfylkingar og viðhengis, stæri
sig af frábærri fjármálastjórn og
afburða góðum rekstri sveita-
félagsins.
Borgarnesi, 25. janúar 2020
Guðsteinn Einarsson.
Í þrjátíu ár eru Íslendingar búnir að
ræða kosti og ókosti kvótakerfisins.
Annars vegar sem fiskveiðistjór-
nunarkerfis og hins vegar sem hags-
tjórnartækis. Að hinu síðara hefur
gagnrýni manna einkum beinst all-
ar götur frá því sú lagabreyting var
innleidd að heimilað var að versla
með kvóta, leigja hann og veðsetja.
Þetta gerði Alþingi árið 1990.
Nú er varla lengur deilt um af-
leiðingarnar. Þetta fyrirkomulag
sem þarna var innleitt hefur valdið
mikilli byggðaröskun, samþjöppun,
misskiptingu og færa má rök fyrir
því að ein höfuðorsök fyrir hruninu
eigi þarna rót sína, nefnilega þegar
óheyrilegt fjármagn var flutt út úr
sjávarútvegi og inn í heim fjárfest-
inga og gróðabralls ekki aðeins hér
á landi heldur einnig og ekki síður
út fyrir landsteinana.
Í kauphöllinni í London og New
York er mönnum slátt sama um
hvað gerist á Flateyri eða Akranesi.
Þetta er breytingin sem hefur
orðið á Íslandi og er enn að ger-
ast fyrir augunum á okkur án þess
að nokkuð sé að gert. Augu manna
opnast þó alltaf betur og betur fyr-
ir þessum veruleika og er það mín
tilfinning að mikil undiralda sé að
rísa í samfélaginu gegn þessu kerfi
og þá jafnframt fyrir kerfi sem er
byggðavinsamlegra og mannvin-
samlegra.
Hafin er fundaherferð um land-
ið undir fyrirsögninni „Gerum Ís-
land heilt á ný – kvótann heim.“
Hugsunin þarna að baki er sú að
kvótakerfið í þeirri mynd sem við
þekkjum það hafi brotið samfélagið
og sé verkefnið að gera það heilt á
ný. Kvótann heim þýðir síðan að
tryggja þurfi að eignarhald á sjáv-
arauðlindinni verði ekki bara orð-
in tóm heldur raunveruleg á borði.
Kvótann heim þýðir einnig að færa
þarf ráðstöfunarrétt og nýtingu
auðlindarinnar til sjávarbyggðanna
víðs vegar um landið.
Oft heyrist því fleygt að við búum
við besta fiskveiðikerfi í heimi og
visa þá til þess mikla arðs sem kerfið
færi. Lykilatriði er að þá verði spurt
hvert sá arður renni. Fari hann í
vasa fárra en gagnist ekki öllum al-
menningi sem skyldi þá getum við
varla gefið kerfinu ágætiseinkunn.
Sjálft hugtakið arðsemi er vara-
samur vegvísir, nær væri að tala um
ávinning og þá hvernig hann rati í
maga þjóðarinnar allrar, til einstak-
linga og fjölskyldna og til uppbygg-
ingar á samfélagi okkar. Það gerir
núverandi kerfi ekki sem skyldi.
Nú stendur til að efna til fundar
á Akranesi í Gamla Kaupfélaginu,
næstkomandi laugardag. Þar flytur
Gunnaer Smári Egilssson, blaða-
maður, inngangserindi en til hans
leitaði ég eftir að hafa fylgst um
árabil með skrifum hans um kerf-
ið og afleiðingar þess. Nálgun hans
þykir mér í senn fræðandi og vekj-
andi enda nýstárleg um margt.
Ég leyfi mér að hvetja Skaga-
menn til að fjölmenna á fundinn og
taka þátt í umærðu um þetta bren-
nadi málefni sem Akranes þekkir
svo vel af eigin raun. Fundurinn
hefst klukkan tólf og stendur í tvo
tíma.
Er hægt að breyta kerfinu, er það
ekki orðið of seint?
Á Íslandi ætlum við að vera næstu
nokkur hundruð árin að minnsta
kosti. Atvinnuhættir eiga eftir að
þróast og breytast í rás tímans.
Við þurfum að vera opin fyrir því
hvað best hentar okkur sem samfé-
lag og þá einnig því lifríki sem við
byggjum afkomu okkar á. Í þessu
samhengi megum við aldrei verða
fórnarlömb nauðhyggju.
Það er aldrei of seint að gera
kerfisbreytingar. Hins vegar verða
þær erfiðari ef við látum hefðina
festa ráðstöfunarétt sameiginlegra
auðlinda okkar í höndum fárra ein-
staklinga í krafti auðvalds þeirra.
Ögmundur Jónasson
Pennagrein Pennagrein
Pennagrein
Fasteignagjöld í
Borgarbyggð 2020
Kvótann heim
Í blíðu og stríðu