Bændablaðið - 20.08.2020, Blaðsíða 16

Bændablaðið | Fimmtudagur 20. ágúst 202016
Sjávarakademían er nýtt nám
á framhaldsskólastigi
Á vegum Sjávarklasans og Fisk­
tækniskóla Íslands verður boðið upp
á nýtt nám á framhaldsskólastigi í
haust sem kallast Sjávarakademían.
Þar mun nemendum gefast kostur
á að kynnast frumkvöðlastarfsemi
sem tengist úrvinnslu á afurðum
hafsins.
„Í náminu gefst nemendum kostur
á að kynnast frumkvöðlastarfsemi
sem tengist hafinu, læra um sjálfbærni
og hvernig bæta megi umhverfi og
afurðir hafsins. Kennsla fer einnig
fram í haftengdum fyrirtækjum og
stofnunum á Suðurnesjum.
Byggt á grunni námsbrautar
Fisktækniskóla Íslands
Námið byggir á grunni námsbrautar
Fisktækniskóla Íslands um hráefn­
isvinnslu, en þar að auki verður
lögð mikil áhersla á vöruþróun,
frumkvöðlaþjálfun, stofnun og
rekstur fyrirtækja,“ segir Sara Björk
Guðmundsdóttir, verkefnisstjóri hjá
Sjávarklasanum. Námið ætti að
höfða til fólks sem stefnir á vinnu
eða rekstur eigin fyrirtækis innan
bláa hagkerfisins, sem hefur áhuga
á nýsköpun, umhverfismálum og
sjálfbærni,“ bætir Sara Björk við.
„Þetta verður fyrsta önnin okkar,
við vorum með fjögurra vikna
sumarnámskeið í sumar sem gekk
ótrúlega vel, það var svona inn­
gangur í námið. Sambærilegt nám
hefur ekki verið í boði áður á fram­
haldsskólastigi. Námið stendur yfir
í eina haustönn, er einingabært til
framhaldsskóla og gefur 30 ein­
ingar,“ bætir Sara Björk við.
Haustönn Sjávarakademíunnar
hefst 14. september og er um sóknar­
frestur til 7. september.
/smh
NYTJAR HAFSINS
Bænda
10. september
Í Sjávarakademíunni mun nemendum gefast kostur á að kynnast frumkvöðlastarfsemi sem tengist úrvinnslu
á afurðum hafsins.
Skyndilokanaákvarðanir fluttar frá
Hafrannsóknastofnun til Fiskistofu
– Fremur lítið sagt hafa verið um rannsóknir á áhrifum skyndilokana í 44 ár
Hafrannsóknastofnun hefur ekki
lengur með ákvarðanir um skyndi­
lokanir veiðisvæða í kringum
landið að gera. Með lagabreytingu
sem samþykkt var á vorþingi
færðist framkvæmd skyndilok­
ana frá Hafrannsóknastofnun til
Fiski stofu. Lýkur þar með 44 ára
sögu skyndilokana Hafrannsókna­
stofnunar.
Núverandi kerfi skyndilokana
á Íslandsmiðum má rekja allt aftur
til ársins 1976. Tilgangurinn með
skyndilokun svæða er verndun
smáfisks með það fyrir augum að
draga úr smáfiskadrápi og líklegu
brottkasti (Kristján Kristinsson o.fl.
2005).
Fiskifræðingar á Hafrannsókna­
stofnun hafa staðið vaktir undan­
farin ár og sett á skyndilokanir í
kjölfar mælinga Fiskistofu og Land­
helgisgæslu. Talsverðar sveiflur hafa
verið í fjölda skyndilokana frá upp­
hafi en flestar voru þær árið 2012 eða
188. Skyndilokunum fækkaði mikið á
síðasta ári og það sem af er þessu ári
vegna breytinga á viðmiðunarmörk­
um sem gerð var 2019.
Beitt hefur verið 3.900
skyndilokunum
Frá upphafi hefur Hafrannsókna­
stofnun sett á um 3.900 skyndilokanir,
meirihluta til verndunar smáþorsks og
flestar á línuveiðar. Síðustu vaktina í
veiðieftirliti Hafrannsóknastofnunar
stóð Ásgeir Gunnarsson fiskifræðingur
og lýkur þar með sögu veiðieftirlits
stofnunarinnar. Fiskistofa mun nú
annast framkvæmd skyndilokana
en Hafrannsóknastofnun mun
ráðleggja um fiskifræðilega þætti
er varða skyndilokanir eins og
viðmiðunarmörk og tímalengd
lokana.
Frá 1976 hefur 2.534 sinnum
verið beitt skyndilokunum vegna
veiða á þorski. Þá hefur verið beitt
701 skyndilokun vegna ýsu, 176 lok­
unum vegna ufsa, 150 lokunum vegna
rækju, 146 lokunum vegna síldar og
193 lokunum vegna annarra fisk­
tegunda.
Þegar rýnt er í lokanir sem beitt
hefur verið við veiðar með ákveðin
veiðarfæri, þá hefur það oftast verið
vegna línuveiða, eða 1.594 sinnum.
Næst kmeur botnvarpa með 1.165
lokanir, þá handfæri með 302
lokanir, flotvarpa með 323 lokanir,
rækjuvarpa emð 155 lokanir og 361
lok hefur verið framkvæmd vegna
annarra veiðarfæra.
Sáralitlar rannsóknir til
á áhrifum skyndilokana
Það vekur athygli að í frétt Hafrann­
sóknastofnunar segir orðrétt:
„Þrátt fyrir að skyndilokanir hafi
verið veigamikill þáttur í stjórnkerfi
fiskveiða á Íslandsmiðum í áratugi,
þá er fremur lítið um rannsóknir á
áhrifum þeirra aðgerða.“ Síðan segir:
„Nýverið kom hins vegar út ritrýnd
grein um áhrif skyndilokana við að
hindra veiðar á smáfiski (Woods o.fél.
2018). Helsta niðurstaða greinarinnar
er að skyndilokanir séu gagnlegar til
verndar smáfiski þegar veiðhlutfall
er hátt. Hins vegar þegar veiðihlutfall
er hóflegt, líkt og nú er á flestum
bolfiskstofnum, hafa skyndilokanir
takmarkað gildi.“
Þetta hlýtur að teljast afar sér­
stakt að Hafrannsóknastofnun
viðurkenni þetta með tilliti til þess
hversu veigamikill þáttur skyndi­
lokanir hafa verið í fiskveiði­
stjórnun á Íslandi. Þarna virðist,
eins og í mörgum öðrum þáttum
stjórnsýslunnar á Íslandi, að póli­
tískar ákvarðanir séu látnar ráða
för þó þær séu ekki studdar bein­
um vísindalegum rannsóknum eða
sönnunum um árangur. Samt hafa
ákvarðanir verið teknar um skyndi­
lokanir áratugum saman án þess að
fullnægjandi vísindagögn virðist
hafa verið fyrir hendi.
Starfshópur um faglega
heildarendurskoðun
Meðal annars í því ljósi lagði Ha f­
rann sóknastofnun til hækkun á við­
miðunarmörkum árið 2017 í tillögu til
starfshóps um faglega heildarendur­
skoðun á regluverki varðandi notkun
veiðarfæra, veiðisvæði og verndunar­
svæði á Íslandsmiðum um breytingu á
viðmiðunarmörkum. Stofnunin telur
hins vegar að skyndilokanir geti verið
nauðsynlegar í vissum tilfellum og
því ekki ráðlegt að fella öll mörk
niður og hverfa frá lokunum svæða
ef smár fiskur veiðist. Skynsamlegt
er að hafa aðhald og stöðva veiðar
á svæðum ef óhóflega er veitt af
ungviði.
/HKr.
Hafrannsóknastofnun:
Úthafsveiðar á rækju verði
að hámarki rúm 5.000 tonn
Hafrannsóknastofnun lagði til í
byrjun ágúst að ekki verði veitt
meira en 5.136 tonn fyrir úthafs­
rækju. Er það sagt vera í samræmi
við varúðarsjónarmið að afli fisk­
veiðiárið 2020/2021. Er vísað til
þess að Vísitala rækju við Eldey
hafi verið undir varúðarmörkum
og því ráðleggur stofnunin að veið­
ar verði ekki heimilaðar á rækju
við Eldey árið 2020.
Vísitala veiðistofns úthafsrækju
breyttist lítið á árunum 2012–2020
fyrir utan árið 2015 þegar hún
lækkaði og var sú lægsta frá upphafi
mælinga. Vísitala veiðihlutfalls
hefur verið undir markgildi (target
Fproxy) frá árinu 2016. Magn
ungrækju hefur verið lágt frá 2004
og hefur verið í sögulegu lágmarki
frá 2015. Stofnmælingar síðustu ára
benda því til að stofninn muni ekki
stækka á næstu árum.
Mikið af þorski á rækjumiðunum
Magn þorsks í stofnmælingu úthafs­
rækju var mikið á árunum 2015–
2018 en lækkaði árið 2020. Einnig
hefur mælst mikið af þorski í stofn­
mælingu botnfiska að vori (SMB)
og hausti (SMH) undanfarin ár. Því
er líklegt að afrán á úthafsrækju hafi
aukist á undanförnum árum.
Stærð rækju við Eldey
undir varúðarmörkum
Samkvæmt stofnmælingu sum­
arið 2020 er stærð rækjustofnsins
við Eldey undir varúðarmörkum
stofnsins (Ilim). Lítið hefur fengist
af þorski og ýsu í stofnmælingu
rækju við Eldey frá árinu 2010 en
árið 2020 fékkst mikið af ýsu. /HKr.
Rækja. Mynd / Hafrannsóknastofnun
2,2%
5,2%
9,1%
5,8%
19,0%
21,9%
41,9%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
45,0%
Mannlíf Viðskiptablaðið DV Stundin Morgunblaðið Fréttablaðið Bændablaðið
Prentmiðlar - meðallestur á landsbyggðinni