Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Blaðsíða 9

Þegar sú stund kom að loka þurfti deildinni fyrir öðrum sjúk-
lingahópum og setja upp fordyri fremst á deildinni var ljóst að
tvöfalda þurfti mannskapinn þannig að starfsemin gengi upp.
Venjuleg mönnun með fulla deild tuttugu sjúklinga er fjórir
hjúkrunarfræðingar og fjórir sjúkraliðar á morgunvakt og helst
einn hlaupari eins og það kallast. Þegar átti að gera ráð fyrir
17 plássum covid-sjúklinga þurfti helst að vera hægt að manna
fjögur teymi. Í hverju teymi voru tveir hjúkrunarfræðingar og
tveir sjúkraliðar. helmingur teymisins gat því á hverjum tíma
verið inni í hlífðarbúning á mengaða svæðinu að sinna sínum
sjúklingahóp meðan hitt teymið var frammi og hvíldist eða
sinnti öðrum störfum sem kröfðust ekki hlífðarbúnaðar. Í
heild þurfti því 16 manns á morgunvakt en sem betur fer þá
fór fjöldi sjúklinga aldrei yfir 13 og því dugði oftast að manna
morgunvakt með þremur teymum eða 12 manns. nauðsynlegt
var að hafa vaktstjóra til að stýra öllum málum, græja það sem
græja þurfti og stýra flutningum, innlögnum og útskriftum
svo dæmi séu tekin. hann raðaði á vaktir og þurfti að passa að
alltaf væri reyndur starfsmaður fyrir innan fordyri og fyrir
utan. hann stýrði stöðumati og þurfti að passa að fyrsti hóp-
urinn, sem var fyrirframákveðinn, færi strax inn á deild til að
leysa af næstu vakt. Vegna aðstæðna gat sá hópur lesið um
sjúklingana inni á mengaða svæðinu því gamla vaktin var þar.
Starfsfólkið komst fljótt að þeirri niðurstöðu að hámarkstími
til að vera í fullum hlífðarbúnaði var 1,5 klst. því eftir þann
tíma var fólk bæði mjög þreytt, rennsveitt og komið með
eymsli eftir andlitshlífðarbúnaðinn.
Breyting á hlutverkum starfsmanna
Mikill tími fór í skipulagningu við að fjölga starfsmönnum
deildarinar, hafa samband við nýja starfsmenn og raða á vaktir
og fór stór hluti vinnutíma annars aðstoðardeildarstjórans í
það. rétt þegar deildin var svo orðin stöðug fækkaði sjúk-
lingum og þá þurfti að hleypa fólki aftur á sínar heimastöðvar
og skýrslubreytingar sem fólust í því voru enn einn álags-
punkturinn. Starf deildarstjóra, sem hefur alltaf verið anna-
samt, varð ennþá erfiðara því mikil vinna fór í að standa að
skipulagi deildarinnar með öllum þeim breytingum sem áttu
sér stað í gegnum faraldurinn. Í fyrstu þurfti að undirbúa
komu fyrsta sjúklingsins, svo að undirbúa deild til að vera með
fleiri en einn covid-sjúkling og byrja að tæma deildina smátt
og smátt. Þá viku sem fjöldinn þrefaldaðist þurfti að skipu-
leggja lokun deildar, setja upp fordyrið og gjörbreyta deildinni
í algjöra einangrunardeild. Ekki tveimur mánuðum frá fyrsta
tilfellinu þurfti svo að skipuleggja opnun deildarinnar á ný.
Starf sérfræðings í hjúkrun sjúklinga með smitsjúkdóma
breyttist algjörlega þannig að ráðgjafarstarf lagðist niður og öll
kennsla um sinn. Sá hinn sami fékk hlutverk upplýsingafull-
trúa sem aðstoðaði starfsmenn að setja niður verklag í nýju
umhverfi covid-19. hann sá um að afla upplýsinga fyrir deild-
ina, koma á blað verklagi í samvinnu við starfsfólk og svo að
koma þessum upplýsingum áfram til hinna deildanna á Land-
spítala sem voru að undirbúa sig fyrir komu covid-sjúklinga.
Mappa sem byrjaði með fjórum blaðsíðum af gátlista til undir -
búnings deildar, sem deildarstjórinn hafði gert, endaði í 4 cm
þykkri covid-möppu fullri af leiðbeiningum, bæði heimatil-
búnum og formlegri verkferlum. Í raun teygðist þessi upp lýs -
ingagjöf út fyrir spítalann og áttu sér stað samskipti við hjúkr -
unarheimili og Vestfirði.
Líðan starfsmanna
Þó sjúkraliðar og hjúkrunarfræðingar deildarinnar væru vanir
að vinna með sýkta einstaklinga, séu bestir í sýkingavörnum
og hafi mikla reynslu í að vinna með sjúklingum í einangrun
hafði enginn þurft áður að vinna með glænýjan og lífshættu-
legan veirusjúkdóm. Ekki hafði heldur reynt á að vera klæddur
í skurðstofuhúfu, veirugrímu, hlífðargleraugu og í vatns-
heldum hlífðarslopp í lengri tíma. Þessir starfsmenn, þrátt fyrir
mikla reynslu og þekkingu, voru óöruggir alveg eins og sam-
félagið allt. Starfsmennirnir eru á öllum aldri og sá elsti eldri
en sjötugur, sumir hverjir með áhættuþætti, undirliggjandi
ónæmisbælingu, aðrir með ung börn á heimilinu, með full-
orðna foreldra, ömmur og afa, og enn aðrir ungir og óléttir.
allir höfðu sínar áhyggjur og settu sig í mikla nánd við sýkta
covid-sjúklinga. Áhyggjurnar voru mismiklar, sumar mjög
áberandi og var reynt að koma til móts við aðstæður hvers og
eins. Mikil þörf var á að verklag væri skýrt. Mikilvægt var að
starfmenn teldu sig örugga í hlífðarbúnaðinum og að enginn
afsláttur væri gefinn á öryggi þeirra. Þó smitsjúkdómadeildin
hafi lengi verið þekkt fyrir góðan anda og samheldni kom það
vel upp á yfirborðið við þessar nýju aðstæður hversu allir
studdu vel hver við annan, voru hjálplegir og hvetjandi. Þrátt
fyrir áhyggjur og kvíða voru allir boðnir og búnir að leggja sitt
af mörkum og mæta í vinnuna. aldrei hefur verið eins auðvelt
að manna vaktir því um leið og vantaði á vakt, komu upp veik-
indi eða annað þá var alltaf einhver til í að koma.
Hlífðarfatnaðurinn
hlífðarfatnaðurinn sem starfsfólk þurfti að klæðast olli ýmsum
óþægindum. hlífðarsloppurinn var vatnsheldur og því svitnaði
fólk mjög mikið í honum. gott ráð, eins og að fara í náttjakka
utan yfir vinnuskyrtu, kom í veg fyrir að húðin á framhand-
leggjunum klístraðist við sloppinn. Blaut vinnuskyrtan olli því
að fólki varð kalt þegar það kom fram á hreint svæði og var
komið úr gallanum. Bómullarbolur sjúklinganna kom þar að
góðum notum því annaðhvort fór starfsfólk í bolinn innan
undir eða var eingöngu í honum undir hlífðarsloppnum.
Þannig leið starfsfólki örlítið betur rennblautt af svita. Eitthvað
var um að slopparnir drógust upp handlegginn og því tók
starfsfólkið upp á að klippa gat í stroffið á sloppnum til að setja
þumalinn þar í gegn. Við það héldust ermarnar á sínum stað
og er vitað að þessi hugmynd fór á milli deilda. Einnig upp-
götvaðist að sloppurinn dróst stundum til þar sem hann var
opinn að aftan. Þegar deild var orðin menguð að öllu leyti kom
upp sú hugmynd að plástra sloppinn að aftan þannig að minni
líkur væri á að hann færðist til og starfsmannafatnaður meng -
aðist. græna skurðstofuhettan, sem var fyrst notuð, aflagaðist
gjarnan þegar gríman og gleraugun voru sett á og því þurfti
fyrsta covid-19-legudeildin á íslandi: smitsjúkdómadeild a7
tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 96. árg. 2020 9