Stefnir - 01.02.1979, Blaðsíða 10

þarf ekki síður að fá að njóta sín en
á efnahagssviðinu. Þetta ár, 50 ára
afmælisár Sjálfstæðisflokksins, er
kjörið til þess að koma slíku verki í
framkvæmd.
Einn mestur vandi þeirra, sem
daglega fást við stjórnmálastörf, er
að laga daglegar ákvarðanir að sínum
grundvallarlífsskoðunum. Þetta á
ekki sízt við um þá, sem aðhyllast
skoðanir frjálshyggjunnar. I XII.
kafla bókárinnar tekur höfundur til
meðferðar það vandamál, sem stafar
af vaxandi áhrifum hins opinbera
búskapar í þjóðarbúskapnum. Ein
meginástæða fyrir þessari þróun séu
þær kröfur, sem þéttbýlið og meiri
velmegun geri til aukinnar þjónustu
af hálfu hins opinbera.
Grundvallarskoðun frjálshyggju-
manna hlýtur að vera sú, að íþyngja
ekki borgurunum með svo miklum
skattabyrðum, að frelsið til að setja
sér markmið verði nafnið tómt. I
þessu efni er mjög vandratað meðal-
hófið.
Kröfugerð um margvíslega þjón-
ustu frá hinu opinbera vex mjög
hröðum skrefum og baráttan fyrir
þeirri auknu þjónustu er háð af meiri
óbilgirni og hörku en oftast áður.
Við opnum varla svo dagblað né
skrúfum frá útvarpi að ekki séu
fréttir um einhverja hópa sem haldið
hafi blaðamannafundi, farið í kröfu-
göngur eða gengið á fund ráðherr-
anna með kröfu um aukna og bætta
þjónustu. I gær voru það nemendur
og kennarar einhvers skólans, í dag
eru það læknar í einhverju sjúkra-
húsinu, á morgun verða það fóstrur
og foreldrar barna á barnaheimlum.
„Aðstaðan er alls óviðunandi“, er
eitt algengasta slagorðið í þessum
herferðum.
Oft eru í fararbroddi kunnir frjáls-
hyggjumenn, sem á sama tíma kvarta
undan sköttunum sínum. Sannleikur-
inn er sá, að allt of margir láta til
leiðast í hita leiksins, að líta um of
í eigin barm eða þeirra stofnana,
sem þeir hafa tengsl við, og láta þá
hjá líða að líta á þjóðfélagið í stærra
samhengi og hugsa um greiðslugetu
þess fámenna hóps, sem þetta land
byggir.
Meðan ég gegndi starfi borgar-
stjóra í Reykjavík fór mikill tími í
10
að ræða við fulltrúa óteljandi slíkra
hópa. I sjálfu sér voru þessi sam-
skipti ánægjuleg, en því er ekki að
neita að oft óskaði ég þess að við-
komandi vildu lyfta sér á örlítið
hærri sjónarhól og líta á fleira en
þá stofnun, sem hann eða hún starf-
aði í eða fyrir. Því að á meðan þessi
mikla kröfugerð heldur áfram á ríki
og sveitarfélög með jafnmiklum
þunga, er allt eins líklegt að hið
opinbera láti undan þrýstingnum, en
taki þá um leið til sín æ stærri hluta
af þjóðarbúskapnum. Einn mesti
vandinn er sá að flest þessi mál eru
þjóðþrifamál hvert um sig og auð-
velt að fá fólk til fylgis við þau. En
þegar allt er lagt saman, þá er ljóst,
að kröfurnar eru langt umfram getu
þjóðfélagsins.
Aðvörunarorð bókarhöfundar um
þetta atriði, eru vissulega orð í tíma
töluð, en í ofangreindum kafla ræðir
hann hættuna innan frá, þ. e. a. s.
hættuna á því að þróun innanlands-
mála í lýðræðisríkjunum verði í þá
átt að alræðisstjórnir komist þar til
valda.
Umræða í þessa átt hefur verið
mjög áberandi í Bandaríkjunum á
þessum vetri. Ofurvald þrýstihóp-
anna og skipulag þeirra er að verða
áhyggjuefni ýmsum þeim, sem vilja
vernda þann lýðræðisgrundvöll, sem
bandarískt þjóðfélag hvílir á. Sumir
hafa jafnvel gengið svo langt að full-
yrða, að fulltrúalýðræðið sé nú þegar
komið í stórhættu. Einstakir þing-
menn eigi þingsæti sitt í æ ríkari
mæli undir stuðningi öflugra þrýsti-
hópa, sem hiki ekki við að beita
hótunum um að hætta stuðningi við
þingmanninn, ef hann fari ekki að
vilja þeirra. Þrýstihópar þessir geta
margir haft góð mál til að berjast
fyrir, en það er einkenni þeirra að
þeir eru einsýnir og hugsa ekki um