Stefnir - 01.02.1979, Page 21

EINAR K. GUÐFINNSSON:
„Handa sósíalistum
í öllum flokkumu
Henrik Ibsen, norska leikritaskáld-
ið, segir einhvers staðar, að menn
skyldu ekki klæða sig í sparibuxurn-
ar til þess að fara að berjast fyrir
frelsinu. Pessi orð hins merka skálds
minna okkur á tvennt: I fyrsta lagi
að frelsisbarátta hefur ævinlega ver-
ið grmmúðug og að menn hafa oft
orðið að leggja líf sitt í sölurnar til
að tryggja framgang frjálslyndra hug-
sjóna. 1 öðru lagi er frelsisbaráttan
ekki neitt til spari. Hún er eilíf og
verður alltaf háð á öllum vígstöðv-
um.
Meirihluti þjóða heims býr við
skert mannréttindi. Á hverjum degi
berast neyðarköll til hinna frjálsu
þjóða Vesturlanda, frá fólki sem býr
við kúgun og harðræði alræðisins.
Dæmin þarf ekki að nefna. Þau
þekkja allir.
I Ijósi þessa er bók Ólafs Björns-
sonar, prófessors, „Alræðishyggja og
frjálshyggja" skrifuð. Hún er tilraun
til þess að svara áleitnum spurning-
um svo sem, hvað sé frelsi eða lýð-
ræði. Hvernig verður það fyrirbæri
til, sem við nefnum alræði? Hvaða
hættur steðja að þjóðfélögum Vest-
urlanda? Og loks reynir prófessor
Ólafur að greina íslenskt þjóðfélag
í Ijósi þeirra frjálslyndu fræðikenn-
inga sem settar hafa verið fram um
eðli og inntak frelsis og alræðis.
Handa sósíalistum í öllum flokkum.
Einn helsti lærimeistari Ólafs
Björnssonar Von Hayek segir í for-
mála að frægustu bók sinni, „Leiðin
til ánauðar“, að það sé skylda hvers
þess sem um þjóðfélagsmál fjalli og
skrifi pólitíska bók, að viðurkenna
það. Pess vegna er best að segja það
bara strax: Bók Ólafs Björnssonar er
pólitísk. Hún er djarfleg vörn fyrir
frjálslyndar skoðanir, skrifuð af
manni sem hefur mikla þekkingu á
því sem hann er að fjalla um. Bók
Ólafs er því fagnaðarefni öllum þeim
sem kenna sig við frjálshyggju eða
lýðræði. Hinum ætti hún að verða
þörf áminning.
Um þessa bók má vissulega hafa
þau orð sem Von Hayek gerði að
einkunnarorðum fyrrnefndrar bókar
sinnar: Handa sósíalistum í öllum
flokkum.
Búraháttur og skortur á sjálfstæðri
hugsun.
Það hefur stundum viljað brenna
við þegar Islendingar reyna að til-
einka sér erlendar stefnur í félags-
vísindum, að þeir éti þær hráar upp.
íslenskur vúlgar-marxismi, sem er al-
gengur meðal vissra hópa skólaæsk-
unnar, lýsir slíku vel. Heimóttalegur
búraháttur íslensku dalakofasósíal-
istanna í Alþýðubandalaginu er dæmi
um það á hinn bóginn þegar erlendar
fræðikenningar, þó til framfara horfi
eru leiddar algjörlega hjá sér.
Með bók sinni um alræðishyggju-
og frjálshyggju sneiðir Ólafur Björns-
son hjá þessum forarpyttum á
skemmtilegan hátt. Pað er augljóst-
— og fræðimanninum Ólafi Björns-
syni síst til rýrðar að hann hefur
sótt hluta hugmynda sinna í nægtar-
brunn borgaralegra frjálshyggju-
manna. En í stað þess að kyngja
þeim athugasemdalaust, reynir hann
að nota þær til að skoða og skil-
greina íslenskt þjóðfélag. í kaflan-
um um Island og átökin á milli
frjálshyggju, sér þessa t. d. merki
og að mínum dómi er sá kafli hrein
perla.
21