Fréttablaðið - 13.03.2021, Blaðsíða 38

Útgefandi: Torg ehf Veffang: frettabladid.isÁbyrgðarmaður: Björn Víglundsson Sölumaður auglýsinga: Jóhann Waage, johannwaage@frettabladid.is, s. 550 5656,
Þegar Andri Jónsson og Guðríður
Gunnlaugsdóttir stofnuðu Barna-
loppuna á sínum tíma óraði þau
ekki fyrir því hversu vinsæl hún
yrði á meðal Íslendinga.
Hugmyndin var fersk og spenn-
andi og enda þótt flóamarkaðir
hafi lengi verið til á Íslandi, var
þjónustustigið hvergi jafn full-
nægjandi og hjá Barna- og Extra-
loppunni.
Loppan tikkaði í öll boxin
„Þegar við fluttum heim frá Dan-
mörku langaði okkur að stofna
fyrirtæki sem væri ekki bara
vinnan okkar, heldur vildum við
leggja okkar af mörkum hvað
varðar samfélagsábyrgð. Við
komum bæði úr umhverfislega
þenkjandi fjölskyldum þar sem vel
er hugað að endurvinnslu, f lokkun
og takmörkun á matarsóun.
Barnaloppan náði þannig að tikka
í nokkur box hjá okkur báðum sem
og hjá íslensku þjóðinni. Þá voru
þetta okkar fyrstu skref í að taka
þátt í hringrásarkerfi Íslands með
samfélagslega ábyrgum rekstri,“
segir Andri.
„Við fundum snemma fyrir
áhuga fólks á sambærilegri verslun
fyrir eldri kynslóðina og því
tókum við saman við hana Brynju
Dan Gunnarsdóttur og opnuðum
Extraloppuna í Smáralind. Brynja
er mikill baráttujaxl á ýmsum
sviðum og hörkudugleg og því var
hún tilvalin sem samstarfsaðili
í Extraloppunni. Samstarfið við
hana hefur heldur betur blómstrað
síðan við opnun 2019.“
Tími til kominn
Brynja Dan segist hafa haft sam-
band við Guðríði um leið og þau
Andri hrintu Barnaloppunni úr
vör. „Ég spurði hana hvort við
þyrftum ekki að opna sambærilega
verslun fyrir fullorðið fólk. Þetta
hefur því legið lengi á borðinu og
ári síðar, 2019, ákváðum við að
kýla á þetta. Sjálf hafði ég verið í
markaðsmálum í tíu ár og langaði
að fara út í eigin rekstur. Ég er 50
prósent eigandi í Extraloppunni
og vinn hér í versluninni. Andri og
Guðríður koma með sína þekk-
ingu og reynslu af rekstri Barna-
loppunnar og ég kem inn með
mína þekkingu í markaðsgeir-
anum. Mér fannst strax mikilvægt
að verslun með fullorðinsfatnað
þyrfti að vera staðsett í verslunar-
miðstöð þar sem er hátt til lofts
og þar sem eru aðrar sambæri-
legar verslanir, til þess að halda
hugmyndinni frá hefðbundinni
flóamarkaðsstemningu. Einnig
fannst mér atriði að hafa allt útlit í
versluninni og á samfélagsmiðlum
einfalt og stílhreint. Þó svo báðar
verslanir byggi á sömu hugmynda-
fræði þá eru þær í grunninn ólíkar.
Önnur selur nauðsynjavörur á
meðan hin verslar með munað.
Það kom mér óneitanlega á
óvart hversu vel var tekið á móti
Extraloppunni og síðan við opn-
uðum hefur verið biðröð í að selja
í básum hjá okkur. Fólk er mjög
spennt að geta selt fatnað sem það
notar ekki lengur og fá eitthvað
upp úr því án þess að þurfa að
standa yfir sölubás allan daginn.
Við erum fyrst og fremst þjónustu-
fyrirtæki og það er það sem fólk
sækir í.“
Fordæmisgefandi loppa
Andri segir að það sé gaman að
upplifa að loppurnar séu for-
dæmisgefandi, enda hafa margir
farið út í áþekkan rekstur. „Það er
magnað að sjá hve mikið af fatnaði
og öðrum vörum selst í þessum
búðum sem hefði eflaust farið til
spillis annars. Þá er gaman að segja
frá því að sumar vörur hafa komið
til okkar tvisvar og jafnvel oftar,
sem segir okkur að það má greini-
lega nýta hlutina mun betur en
margir gera sér grein fyrir.“
Gífurlegur sparnaður í sporum
Andri nefnir að í samvinnu við
umhverfisverkfræðinga frá Eflu
hafi þau reiknað út kolefnissporin
sem hafa sparast frá því þau Guð-
ríður stofnuðu Barnaloppuna. „Þá
kom í ljós að á einu og hálfu ári í
rekstri höfum við sparað útblástur
frá 5.200 bifreiðum á ári, sem jafn-
gildir 30.000 alklæðnuðum fyrir
börn, útifötum, skóbúnaði, leik-
föngum og fleiru sem hefur farið
í endurnýtingu. En núna eftir tæp
þrjú ár hefur þessi sparnaður rúm-
lega tvöfaldast í kolefnissporum.
Núna erum við að vinna í því að
reikna út kolefnissporin sem hafa
sparast frá því við opnuðum Extra-
loppuna og verður spennandi að
sjá útkomuna. Við búumst jafnvel
við að tölurnar verði sambærilegar
eða hugsanlega hærri en reiknað
var með í fyrstu.“
Extra stórt loppuspor fyrir umhverfið
Samstarf þeirra
Andra Jóns-
sonar, Guðríðar
Gunnlaugsdótt-
ur og Brynju
Dan Gunnars-
dóttur hefur
blómstrað í
Extraloppunni.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ERNIR.
Það er alltaf
gaman að
gramsa í Extra-
loppunni enda
kennir þar
ýmissa grasa.
Ekki skemmir
fyrir hvað versl-
unin er stílhrein
og falleg.
Það má greinilega
nýta hlutina mun
betur en margir gera sér
grein fyrir.
Andri Jónsson
Elín Kjartansdóttir hefur vakið
töluverða athygli fyrir fallegar
mottur úr óvenjulegum endur-
nýttum efniviði. Um er að ræða
forláta mottur úr rúllubagga-
plasti sem hún vefur í falleg
mynstur.
Elín er búsett norður í Þingeyjar-
sveit og hóf störf sem skólaliði og
síðan í eldhúsi Þingeyjarskóla fyrir
hartnær átta árum. Nú býður hún
nemendum skólans upp á spenn-
andi möguleika í handverki, sem
er ólíklegt að sé í boði í mörgum
grunnskólum í dag. „Það kom upp
í starfsmannaspjalli að ég hefði
verið með þemaviku í skólanum
fyrir 15-20 árum og leiðbeint
yngri deildunum í vefnaði. Hálfur
skólinn fékk að spreyta sig og úr
varð langur refill í ýmsum litum
úr alls konar hráefni sem hékk
lengi uppi á vegg í skólanum. Skaut
skólastjórinn því að hvort ég vildi
ekki kenna vefnað í skólanum,“
segir Elín og bendir á að í Þing-
eyjarskóla sé vel staðið að verk- og
listgreinakennslu. Fá nemendur
fjölbreytta menntun í ýmsu hand-
verki og taka að auki þátt í stórri
uppsetningu á ári hverju með tón-
listar- og leiklistarflutningi.
Kennir vefnað og nýtingu
Elín hóf á síðasta ári að leiðbeina
nemendum á mið- og unglinga-
stigi um vefnað einn dag í viku.
„Það þarf einfaldlega vissa hæð
til að geta unnið við vefstólinn,
en ég stefni á að bæta við spuna
og tóvinnu í vor fyrir nemendur
á öllum aldri og leikskólastigið
líka. Þá geta börnin spunnið ull, til
Vefur eftirsóttar mottur úr rúllubaggaplasti
Elín er hér stödd í skólavefstofunni og rífur niður efni í
viðeigandi búta fyrirvefnaðinn. Mynd/Alexandra.
Gunnar er einn nemandi Elínar og
sést hér vefa dýrindis mottu úr
gömlum og slitnum rúmfötum.
Jóhanna María
Einarsdóttir
johannamaria@
frettabladid.is
dæmis af sínum eigin kindum eða
jafnvel af hundinum á heimilinu.
Sjálf hef ég spunnið úr einum sex
til átta dýrategundum.“
Elín var strax ákveðin í því að
vefnaðurinn byggðist eingöngu
á hráefni sem til félli, ekkert yrði
keypt nýtt nema uppistöðugarnið.
„Við leitum, klippum og rífum efni
sem kemur mestmegnis úr tiltekt á
heimilum. Þegar kemur að vefnaði
þá er allt mögulegt. Það er hægt að
klippa niður eða rífa hvaða textíl
sem er og vefa úr honum. Tvær
hafa til dæmis ofið úr gallabuxum.
Það kemur allur textíll og ýmislegt
fleira líka til greina.“
Til eru tveir fullbúnir vefstólar
sem nemendur keppast um að
komast í og fá að vefa. „Því miður
er ekki hægt að skipta um vefnað
í stólnum og því geta bara tveir
nemendur ofið í einu. Fyrsta
verkefni allra er einskeftumotta
sem er einfaldasti vefnaðurinn og
þegar hafa tíu nemendur fengið
að spreyta sig í vefstólunum. Ég er
mjög sátt við samskiptin við nem-
endur og finnst frábært hvað þau
hafa verið áhugasöm og meðvituð
um umhverfismál og nýtingu.
Við vinnum með nærumhverfið,
endurnýtingu og hugmyndaflug.“
Ef þessu tilraunaverkefni verður
haldið áfram næsta vetur vonast
Elín til þess að geta boðið nem-
endum upp á framhaldskennslu í
f lóknari vefnaði með möguleika á
mynsturgerð. „Ég veit ekki til þess
að boðið sé upp á vefnaðarkennslu
í vefstólum í öðrum grunnskólum
á landinu en það væri mjög gaman
að frétta hvort svo er.“
Rúllubaggaplastið svínvirkar
Elín er sjálf stolt og fær handverks-
kona og hefur marga fjöruna sopið
í þeim geira. „Ég er afskaplega
nýtin og nokkuð gamaldags ef svo
má að orði komast. Mér er ekkert
gefið um að kaupa nýjar flíkur og
henda án þess að gjörnýta þær. Ef
ég hendi einhverju þá geta allir
treyst því að það er alveg ónýtt.
Það er nefnilega hægt að búa til
ýmislegt úr slitnum textíl og það
gildir um allt frá rúllubaggaplasti
og upp í slitinn nærbol.
Rúllubaggaplastið er fyrir aug-
unum á öllum í sveitum síðustu ára-
tugi. Nú kemur þetta í fjölbreyttum
litum, hvítu og svörtu, grænu,
bleiku og bláu. Litaða plastið er
erfiðara í endurvinnslu og þá er
um að gera að endurnýta það, fyrst
þetta er komið í notkun á annað
borð. Ég hugsaði með mér að þetta
hráefni væri vel nýtilegt í vefnaðinn
og prófaði. Þá tók ég þvælur utan af
rúlluböggum og setti í þvottavél.
Það er náttúrulega smá lím í þessu
sem þarf að þvo úr til að gera efnið
meðhöndlanlegra. Þetta svínvirkar
alveg. Motturnar henta vel þar sem
er mikil umgengni og eru stamar á
gólfi. Undanfarin ár hef ég ekki haft
tíma til að gera mikið af þessu en
vonast til að geta sinnt handverkinu
meira í framtíðinni.“
Það
er
hægt að
búa til
ýmislegt
úr slitnum
textíl.
2 kynningarblað 13. mars 2021 LAUGARDAGURNYTJAHLUTIR OG ENDURVINNSLA