Þjóðmál - 01.09.2017, Qupperneq 17

ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017 15
Það er ekki síður eftirsóknarvert að fjölbreytt
atvinnulíf blómstri um land allt því ella er
hætta á ofhitnun á höfuðborgarsvæðinu, þar
sem húsnæðisverð hækkar og þensla myndast
á vinnumarkaði meðan byggðir landsins eiga
undir högg að sækja. Góð atvinnustefna á
að snúast um að byggja upp þekkingu og
innviði svo að fólk um land allt geti stofnað
fyrirtæki og til verði ný störf.
Skýr stefnumörkun er lykilatriði þegar horft
er til þess að efla samkeppnishæfni landsins.
Horfa þarf á viðfangsefnin frá ýmsum áttum
því að samkeppnishæfni byggir á mörgum
stoðum. Til að móta heildstæða stefnu þarf
að horfa til margra ólíkra þátta, svo sem
menntunar, innviða, starfsumhverfis og
nýsköpunar. Við viljum nægt framboð af vel
menntuðu fólki. Færnimisræmi er hugtak
sem nota má um misræmi milli þeirrar færni
sem fyrirtæki þarfnast annars vegar (eftir-
spurn) og færni fólks á vinnumarkaði hins
vegar (framboð). Hér á landi á þetta t.d. við
á sviði iðn-, tækni- og raungreina, þar sem
fyrirtækjum hefur undanfarið reynst erfitt
að manna störf. Innviðirnir verða að ráða við
þarfir nútímans, enda styðja traustir innviðir
við framleiðni. Þetta á við um samgöngur,
fjarskipti, raforku og gagnatengingar. Starfs-
umhverfið þarf að einkennast af einföldu
regluverki og gagnsæi auk þess sem stöðug-
leiki þarf að ríkja við hagstjórn. Stöðug
nýsköpun er nauðsynleg allri framþróun og
forsenda vaxtar. Allt eru þetta atriði sem leika
mikilvæg hlutverk í því að skapa umgjörð
fyrir bætta samkeppnishæfni Íslands.
Hið opinbera eyðir 45 krónum af hverjum 100
í hagkerfinu. Með heildstæðri stefnumótun,
þar sem málin eru skoðuð frá mörgum hliðum,
getur hið opinbera nýtt fjármuni til markvissrar
uppbyggingar. Þess vegna skiptir miklu máli
að stefna stjórnvalda sé heildstæð þannig að
fjármunir nýtist sem allra best.
Bretar marka skýra stefnu
í atvinnuuppbyggingu
Höfuðborgin er þungamiðja mannlífs og
atvinnusköpunar í mörgum ef ekki flestum
löndum. Bretland er gott dæmi um slíkt, þar
sem London laðar til sín það besta víðs vegar
af Bretlandi. Störf í London eru vel launuð,
fasteignamarkaðurinn er nokkuð dýrari þar
en annars staðar í landinu og nokkur önnur
samfélög í landinu standa verr. Þýskaland er
aftur á móti gott dæmi um hið gagnstæða,
þar sem atvinnulífið dafnar um land allt.
Stjórnsýslan er í Berlín, iðnaður hefur byggst
upp í kringum München, og Frankfurt er
fjármálamiðstöð Þýskalands svo dæmi séu
tekin. Þannig nást fram jafnari lífsgæði í
landinu. Bresk stjórnvöld vildu fylgja þessu
fordæmi og styrkja svæði utan London. Eitt
þeirra var Norður-England, nálægt vöggu
iðnbyltingarinnar hinnar fyrstu, með fimm
af tíu stærstu borgum landsins, 15 milljónir
íbúa, 12 stórskipahafnir, 7 alþjóðaflugvelli,
yfir 20 háskóla og milljón fyrirtæki. Hagkerfi
svæðisins er stærra að umfangi en bæði
sænska og belgíska hagkerfið. Hins vegar
er framleiðni þarna lægri en annars staðar
í Bretlandi, færri fyrirtæki verða til, stofnað
er til færri einkaleyfa á svæðinu en annars
staðar í landinu, menntunarstig er lægra og
erlend fjárfesting minni. Verkefninu Northern
Powerhouse var því hrundið af stað, en það
miðar að því að efla atvinnu og auka fram-
leiðni á svæðinu. Um er að ræða heildstæða
stefnu sem byggir á mörgum stoðum, m.a.
uppbyggingu innviða og eflingu rannsókna,
menntunar og menningar.
Markvisst voru störf flutt á svæðið. Breska
ríkisútvarpið BBC setti upp höfuðstöðvar
sínar á Norður-Englandi í útjaðri Manchester
og flutti þangað starfsemi frá London.
Hið opinbera eyðir 45 krónum af hverjum 100 í hagkerfinu.
Með heildstæðri stefnumótun, þar sem málin eru skoðuð frá mörgum hliðum,
getur hið opinbera nýtt fjármuni til markvissrar uppbyggingar.