Þjóðmál - 01.09.2017, Qupperneq 71

ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017 69
Jákvæðir hvatar að baki aðild
Rannsóknir hafa sýnt að hvatar á bak við
aðild að UNGC eru bæði siðferðislegir og
efnahagslegir. (Arevalo, Aravind, Ayuso og
Roca, 2013; Cetindamar og Husoy, 2007). Þá
hafa rannsóknir sýnt fram á að samfélagsleg
ábyrgð fyrirtækja eykst ár frá ári eftir að aðild
þeirra að UNGC hefst. Við upphaf aðildar
hefst ákveðið innleiðingar- og lærdómsferli
(Schembera, 2016).
Nýleg frönsk rannsókn sýndi fram á að þátt-
taka í UNGC virkaði hvetjandi á fjárfesta. Þeir
töldu minni áhættu felast í fjárfestingum í
UNGC-fyrirtækjum en þeim sem ekki voru
aðilar að UNGC. Rannsóknin sýndi einnig fram
á jákvæð tengsl milli fjárhagslegs hagnaðar
og þátttöku í UNGC, en sú niðurstaða var í
takt við niðurstöður eldri rannsókna (Coul-
mont og Berthelot, 2015; Fussler, 2004).
Meginmarkmið rannsóknarinnar sem hér
er kynnt var að skoða hvort aðilar að UNGC
á Íslandi hafi innleitt samfélagslega ábyrgð
inn í starfshætti sína. Greiningartækið sem
var valið, og staðfært var af rannsakanda,
hugar að samskiptum við hagsmunaaðila,
utanaðkomandi skuldbindingum varðandi
samfélagslega ábyrgð, þátttöku stjórnar
og yfirstjórnenda, ófjárhagslega tengdum
umbunargreiðslum til stjórnenda og að
lokum gagnsæi þegar kemur að mælan-
legum árangri í innleiðingarferli.
Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru að
meirihluti íslenskra aðila að UNGC er vel á
veg kominn með það að samþætta sam-
félagslega ábyrgð á starfsháttum og stef-
numótun. Niðurstöður benda til þess að
þeir hagi flestir rekstri sínum í takt við hags-
munaaðilasýn, þrátt fyrir að enn megi sjá
þá víkja yfir í hluthafasýn við veigamiklar
stefnumótandi ákvarðanir. Rannsóknin sýndi
að greina má mun á gagnsæi og formlegum
samskiptum við hagsmunaaðila eftir stærð
fyrirtækja þar sem þau stærri skilgreina oftar
hagsmunaaðila og samskipti sín við þá.
Enginn aðilana hefur að fullu samþætt sam-
félagslega ábyrgð kjarnastarfsemi sinni.
Til að ná fram samfélagslega ábyrgum
starfsháttum þurfa fyrirtæki að halda opnum
samskiptaleiðum þegar kemur að hagsmuna-
hópi sínum. Íslenskir aðilar UNGC hafa
nokkuð öflug samskipti við sína hagsmuna-
aðila en þó er því ábótavant að þeir skil-
greini á skýran máta í gögnum sínum hverja
þeir telja sína hagsmunaaðila. Þá er einnig
ábótvant hjá smærri fyrirtækjum að skýrt sé
frá samskiptaleiðum þeirra við sína hagsmu-
naaðila. Nýlegar rannsóknir hafa sýnt fram
á mikilvægi þess að samfélagslega ábyrg
fyrirtæki séu virk á samfélagsmiðlum (Jones,
2012), þar sem myndast vettvangur fyrir
tvíhliða samskipti við hagsmunaaðila. Íslen-
skir aðilar UNGC eru allir að tveimur undan-
skildum virkir á samfélagsmiðlum.
Þegar á heildina er litið þá mælist skuld-
binding aðila við samfélagslega ábyrga
starfshætti nokkuð víðtæk. Í töflu 4 má sjá að
hvaða skuldbindingum var hugað og hversu
mörg fyrirtæki taka á sig hverja þeirra.
Tafla 4: Þátttaka íslenskra UNGC
aðila að skuldbindingum
Skuldbinding
Fjöldi
aðila
GRI leiðbeiningar við skýrslugerð 5
Loftslagsyfirlýsing Festu
og Reykjavíkurborgar 13
Jafnlaunavottun eftir staðli
ÍST 85:2012 2
Jafnlaunaúttekt PwC 7
Jafnréttissáttmáli
UN Women og UNGC 7
ISO 26000 6
Aðild að Festu 15
Aukinn áhugi íslenskra fyrirtækja á
UNGC sáttmálanum sést á því að
sex af þeim 18 fyrirtækjum sem eru
aðilar að UNGC á Íslandi skrifuðu
undir hann á árinu 2016.