Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2016, Blaðsíða 129

Rekstur úr Rana haustið 1957
jók það á fegurð og stórfengi stuðlabergs-
ins að það var reyrt klakabrynju og skreytt
grýlukertum. Og undir dunaði Jökla, áin sem
býr yfír meiri tröllskap og vekur meiri geig
en nokkurt annað vatnsfall, er ég hefí augum
litið. Það væri ekki fráleitt fyrir ljósmyndara,
málara, já jafnvel skáld, að dvelja um stund
á þessum slóðum.
Ég hélt frá Stuðlafossi og út í Klaustursel,
er skyggja tók. Þeir Kjartan og Jónas náðu
mér rétt innan við bæinn. Létu þeir ekki sem
bezt af sinni ferð. Höfðu þeyzt um vesturhluta
Ranans, inn með Eyvindarfjöllum og inn í
Fjallaskarð og meðfram Hölkná, og fundu
aðeins 4 ær. En nú var ákveðið að reka austur
með morgni, hvemig sem á stæði vöntun
þessara kinda. Um kvöldið skrapp ég með Jóni
bónda vestur í Hákonarstaði, en brú er á Jöklu
rétt milli bæjanna. Hafði ég hug á að skoða
hrúta þeirra Hákonarstaðamanna. En þar búa
þrír bræður, Þórður, Björgvin og Ragnar. Við
gengum nú í mörg hús, því þar er margt hrúta.
Síðast sýndu þeir okkur 2 höfðingja. Strax
er ég sá annan þeirra, Brúsa, sem ættaður er
frá Brú, leist mér svo á hann, að engan hrút
hefí ég ágimst meir. Ekki sveik hann við
nánari skoðun. Falaði ég nú hrútinn og bauð
sómasamlega í hann, en ekkert dugði. Kvaðst
Ragnar, sem hrútinn átti, alls ekki láta hann.
(Ja, þeir falla ekki fyrir smáfreistingum á
Jökuldalnum, hugsaði ég mér). Gimbrar
nokkrar sá ég undan Brúsa, og vom sumar
metfé. En nú skyldi sofna ekki mjög seint,
og leggja snemma af stað með morgni.
Guðrún húsfreyja er á fótum kl. rúmlega 5
að elda okkur árbít og útbúa nesti til dags-
ins. Klæddum við okkur brátt og hugðumst
leggja bráðlega af stað. En þá er þungbúið
úti, ausandi rigning og þoka um heiðarbrúnir
og sótsvart myrkur. Urðum við nú ásáttir
að doka við, en ekki batnaði veðrið. Var nú
hringt í Helga á Grund, sem gaf upplýsingar
um loftvog. Hún hafði fallið nokkuð. Enn var
beðið til veðurskeyta kl. 8. Ekki létti regni eða
Jónas Pétursson bústjóri með fjárhrútfrá Holti í Þistil-
firði. Eigandi myndar: Ljósmyndasafn Austurlands.
þoku. Eftir veðurspánni sennilegt að sama
veður héldist fram eftir degi. Var nú ákveðið
að hreyfa sig ekki í dag, og lögðum við okkur
því útaf aftur, og vorum þá prýðilega saddir.
Inn í Rana fórum við svo nokkru fyrir
hádegi. Við nafnar til að hleypa ærhópnum
úr litla girðingarhólfínu í það stærra, svo þær
hefðu haga, og Kjartan fór á Grána að svipast
um í Stuðlafossfénu, inn Víðidal og inn á
Heiði. En flekkóttu forastukindumar mundu
verða kenndar, hvar sem þær sæjust. Ekki bar
sú ferð árangur, þoka var að vísu, en rofaði
þó ögn, og rigning hélst fram eftir degi. Um
kvöldið birti og gerði bezta veður. Þetta var
sunnudagur. Jökuldalsbændurhöfðu svonefnt
hreppamót á Skjöldólfsstöðum síðdegis, en
það er venja þeirra árlega. I mínu ungdæmi hét
þetta hreppaskil, og var þá ýmsum skyldum
127