Fréttablaðið - 26.11.2021, Qupperneq 38

Þess vegna sjá íslenskir
stjórmálamenn heldur
ekki Stealthvélarnar
og skynja ekki hvaða
hætta er búin landi og
þjóð.Alls engar umræður hafa orðið á
Íslandi um þá nýlegu stefnu Banda­
ríkjahers að koma fyrir langdræg­
um sprengjuf lugvélum á ýmsum
útkjálkum veraldarinnar og þar
sem þær hafa ekki átt heimili um
árabil eða aldrei. Ýmsum hnykkti
við þegar sprengjuvélar af gerðinni
B2 Spirit gerðu sig heimakomnar á
Keflavíkurflugvelli nú í haust. Vélar
þessar eru ekki gerðar út til að flytja
jólagjafir til barna innfæddra eins
og í gamla daga heldur bera þær 16
kjarnorkusprengjur á góðum degi.
Þær geta líka látið sér nægja hefð­
bundnari sprengjur sem passa í
vélina. Vafalaust hoppar hjartað
í einhverjum öldruðum Kalda­
stríðs vinum við þessi tíðindi, en
ekki beinlínis hjá Albert Jónssyni
sendiherra og hernaðarráðgjafa
Íslendinga um langt skeið og vísast
til greinar hans í Morgunblaðinu í
síðustu viku sem ber þessa yfirskrift:
Er Keflavíkurflugvöllur ný útstöð
f y rir langdrægar bandarískar
sprengjuþotur?
Hvers vegna spyr hernaðarráð­
gjafinn og löngum innsti koppur
í búri hjá utanríkisráðuneytinu í
blaðagrein, hvort stefnubreyting hafi
orðið hjá Bandaríkjamönnum og
Nató. Líklega af því honum blöskra
svör utanríkisráðherra um veru B2
vélanna á Íslandi þar sem um þetta
má lesa hjá amerískum hernaðar­
yfirvöldum. Þetta er ekki einu sinni
feimnismál að Ísland sé orðið að
beinni árásarherstöð gagnvart
Rússum. Þannig var það aldrei, þetta
hét alltaf varnarstöð og hér voru
aldrei sprengjuflugvélar gráar fyrir
járnum tilbúnar til árásarferða sem
nú. Þarna eru Ameríkanar nefnilega
komnir á gamlar slóðir í Kaldastríð­
inu þegar þeir höfðu Grænland sem
fótaþurrku með þegjandi samþykki
Dana. Það var á sjötta áratug síðustu
aldar sem þeir hreiðruðu um sig
norður í Thúle með flugvélaflota
sinn af gerðinni B­52. Þær voru og
eru enn, eftir áratugi, bakfiskurinn í
kjarorkuflugflota Bandaríkjamanna
ásamt B1 og B2.
Í Thúle datt einhverjum stríðs­
manninum í hug að hafa B­52
flotann á flugi allan sólarhringinn
og hét aðgerðin Chrome Dome.
Var vélunum stefnt á skotmörk í
Sovétríkjunum og skyldu halda
áfram för sinni ef eða þar til þær
fengju skipun um að snúa við. Lá við
styrjöld þegar boð bárust ekki flug­
stjóra um að venda og halda heim á
leið með kjarnorkusprengjur sínar.
Bandaríkjamenn hættu Krómdóm
útgerðinni frá Thúle eftir að kvikn­
aði í einni B­52 vélinni árið 1968 og
hún dúndraði ofan í innlandsísinn.
Þrjár kjarnorkjusprengjur voru fisk­
aðar upp, ein liggur í freranum og
bíður þess að losna úr klakaböndum
í framtíðinni, náinni eða fjarlægri.
Mikil geislun hlaust af þessu og
urðu málaferli vegna geislunar og
veikinda innfæddra í Úpernavík.
Camp Century oflætið við Thúle
Á sama áratug ákváðu Bandaríkja­
menn að grafa sig niður í innlands­
ísinn og byggja þar borg um 160
kílómetra frá Thúle – án gamans.
Stöðin var í laginu ekki ólík hita­
elementi og var kallað geislahitun.
Þarna hírðust menn niðri sem til­
raunadýr og var fylgst vísindalega
með visku þeirra og vexti. Dönskum
skátadrengjum var nefnilega boðið
að gista þetta jarðhýsi og voru þarna
í fimm mánuði. Birtust kvikmyndir
nú nýlega á sjónvarpsstöðinni Natio­
nal Geographic þar sem sýnt var að
skátadrengirnir lifðu í vellystingum
pragtuglega í dýflyssunni og nærð­
ust m.a. á amerískum kalkúnum.
Andlegum þörfum heimamanna
var auðvitað sinnt með kapellu og
tilheyrandi amerískum herpresti.
Vestræn gildi voru sem sagt í háveg­
um höfð.
Þetta væri kannski ekki í frásögur
færandi nema því aðeins Amerík­
anar þrifu ekki eftir sig. Camp
Century hafði nefnilega kjarnakljúf
í iðrum íssins sem framleiddi raf­
magn. Þegar þeir yfirgáfu svæðið
hirtu þeir kjarnakljúfinn en eftir
urðu hunduð eða þúsundir tonna
af geislavirku kælivatni í tanki og í
holu sem þeir boruðu í ísinn þegar
tankurinn fylltist. Og þar er þetta
enn. Svo er það spurningin ekki ef
heldur hvenær hjarnhettan bráðnar
ofan af þessu gumsi og allt eitrið fer
út í íshafið. Þarf varla að spyrja að
leikslokum fyrir hönd náttúru og
dýralífs.
Í þessum þætti sem vitnað er til á
NG gerðu vísindamenn för sína fyrir
nokkrum árum og fundu brakið af
stöðinni með jarðsjá. Camp Cent­
ury var orðin eins og pönnukaka.
Enda yfirgáfu Kanar og danskir
skátadrengir stöðina þegar hún fór
að klessast saman af náttúrunnar
völdum.
Ekki hvort heldur hvenær
Viðskilnaður Bandaríkjamanna á
Íslandi eru barnavípur einar miðað
við þann á Grænlandi. Draugabygg­
ingarnar á Straumnesfjalli vestra og
Heiðarfjalli eystra eru brotgjarnir
minnisvarðar um veru Bandaríkja­
mann á Íslandi.
En aftur að veru B2 flugvélanna
á Fróni, þá virðist svo sem sama
herfræði liggja að baki dvöl þeirra
hér og gömlu B­52 vélanna í Thúle.
Og yfirlýst af Ameríkönum í fyrsta
skipti í sögunni að á Íslandi eigi
heimahöfn sprengjuflugvélar reiðu­
búnar til árása á Rússa eða aðrar þær
þjóðir sem misbjóða oflæti þeirra.
B2 sprengiþoturnar eru það
sem kallað er Stealthvélar, þær eru
ósýnilegar og búnar huliðshjálmi.
Geta komið eins og skrattinn úr
sauðarleggnum að bráð sinni. Þess
vegna sjá íslenskir stjórmálamenn
heldur ekki Stealthvélarnar og
skynja ekki hvaða hætta er búin
landi og þjóð. Albert Jónsson, sendi­
herra og sérfræðingur í alþjóða­
málum, skynjar þessa hættu en þarf
að spyrja spurninga í dagblaði því
utanríkisráðherrann smælar bara
framan í heiminn þegar hann er
inntur svara um alvarleg mál.
Bragð er að þá barnið finnur var
sagt einu sinni. n
Bragð er að þá barnið finnur
Finnbogi
Hermannsson
fréttamaður og
rithöfundur
36 Skoðun 26. nóvember 2021 FÖSTUDAGURFréttaBlaðið