Strandapósturinn - 01.06.1995, Blaðsíða 73

hafnar til að fá mál sín tekin upp aftur af dómstólum. Þar var
hann um tíma í fangelsi, en var síðan yfirheyrður af háskólaráði
undir forsæti Ole Worms12). Ole Worm var fjölfróður læknir og
fornfræðingur sem hafði nrikið samband við íslendinga13). Árið
1637 kom Jón aftur út til Islands með konungsbréf upp á það að
málið skyldi tekið upp á ný. Ennþá var þó útlegðardómurinn
staðfestur, en var þó mildaður svo að Jón mátti setjast að á
Austurlandi. Eftir að Brynjólfur biskup Sveinsson tók við em-
bætti 1639 vænkaðist enn hagur Jóns, því að biskup hélt hlífiskildi
yflr honum. Fékk hann nú loks frið til að stunda fræði sín og er
nrest af varðveittum ritum hans skrifað eftir þann tíma. Á þessunr
árum dvaldist hann á kotununr Gagnstöðvarhjáleigu og Dalakoti í
Utnrannasveit. Guðmundur sonur hans var nú orðinn aðstoðar-
prestur á Hjaltastað og hefur Jón vafalaust verið að einhverju
leyti undir handarjaðri hans síðustu árin. Konu sína nrissti Jón
1640, en sjálfur náði hann háunr aldri, þrátt fyrir allt sitt veraldar-
volk og lést 1658, 84 ára ganrall14).
Orsök hrakninga Jóns mikinn hluta ævinnar unr stóran lrluta
landsins má fyrst og frenrst rekja til þess að hann féll ekki inn í það
sanrfélag sem hann lifði í. Hann var nrenntaðri heldur en óupp-
lýstur almúginn, en einnig á nrargan hátt ósanrstíga valdsnrönn-
ununr í hærri þrepunr samfélagsins. Þekking hans og fræðagrúsk
ollu því að hann var sakaður unr galdra og sjálfur var hann hjá-
trúarfullur að þeirrar tíðar hætti og nrun hafa trúað því að hann
væri göldróttur. Fékkst hann nokkuð við það að kveða niður drauga
og er frægust viðureign hans við Snæfjalladrauginn.15).
Spánverjavígin voru undanfari þess að Jón hraktist burt úr
Trékyllisvík. Undanfari þeirra atburða var tilskipun Danakon-
ungs 1602 unr að kaupmenn þriggja danskra borga skyldu hafa
einokun á allri verslun á Islandi16). Islendingar lröfðu lengi versl-
12) fslenskur söguatlas 1989, bls. 181.
13) Sama heimild, bls. 158.
14) Sama heimild, bls. 181.
15) Sama heimild.
16) Sama heimild, bls. 176.
71