Bændablaðið - 21.10.2021, Blaðsíða 8

Bændablaðið - 21.10.2021, Blaðsíða 8
Bændablaðið | Fimmtudagur 21. október 20218 FRÉTTIR Tvö rannsóknaverkefni eru í gangi hér á landi sem ganga út á riðugensgreiningar. Markmið beggja er að leita að arfgerðum sem veita vernd gagnvart riðu sem hægt væri að nýta í ræktun á íslenska sauðfjárstofninum til varnar hinum skæða sjúkdómi. Greint var frá annarri rannsókn- inni í síðasta Bændablaði, sem hefur það markmið að finna fleiri verndandi breytileika en þann sem þekktastur er fyrir að veita mikla vernd – en sá hefur ekki enn fundist í íslensku sauðfé. Hin rannsóknin, sem unnin er í samstarfi Matís og Keldna, hefur það að markmiði að bæta við arfgerðagreiningum á þess- um þekkta verndandi breytileika. Sæmundur Sveinsson, fagstjóri erfðarannsókna hjá Matís, segir að samstarfið við Keldur miði að því að betrumbæta riðugensgreiningar. „Það eru að minnsta kosti þrjú sæti í riðugeninu Prnp sem hafa áhrif á næmi sauðfjár gagnvart riðu. Hinn eiginlegi verndandi eiginleiki í sæti 171 hefur aldrei fundist hér á landi, þrátt fyrir umtalsverða leit. Í þjón- ustugreiningum Matís eru í dag bara greind tvö sæti, sem geta gefið upp- lýsingar um áhættuarfgerð og lítið næma arfgerð. Verkefnið miðar að því að skimað verði reglulega fyrir þessari mest verndandi arfgerð í sæti númer 171 (arfgerð R).“ Gæti hafa verið útrýmt Sæmundur segir að hægt sé að minnka næmi sauðfjár gagnvart riðu með markvissum kynbótum. Þar skipti arfgerðir riðugensins Prnp miklu máli. Aðaláherslan hafi verið á að útrýma svokallaðri áhættuarfgerð úr íslenska fjárstofn- inum, en hún er talin auka næmi fyrir riðu til muna hjá sauðfé. Verndandi arfgerðin sé tilkomin vegna breytileika í sæti 171 í Prnp. Í sæti 171 eru þekktar arfgerðir Q, H og R, en að sögn Sæmundar hefur arfgerð R aldrei fundist í íslensku fé, einungis Q. „Grunur leikur á að þeirri arf- gerð hafi mögulega verið útrýmt hér á landi í niðurskurðum í tengsl- um við mæðuveiki eða í öðrum þrengingum sem íslenski sauðfjár- stofninn hefur orðið fyrir í gegnum aldirnar. Í erlendum fjárstofnum er þessi arfgerð nýtt til kynbóta með það að markmiði að auka þol sauðfjár gagnvart riðu. Þrátt fyrir umtalsverða leit að hinni vernd- andi arfgerð hér á landi, er alltaf sá möguleiki að hún leynist einhvers staðar í íslenska fjárstofninum.“ Skimað reglulega fyrir sæti 171 „Markmið þessarar rannsóknar er að betrumbæta þær arfgerða- greiningar á Prnp sem fram- kvæmdar eru hér á landi á þann hátt að sæti 171 sé greint í reglu- bundnum greiningum hjá Matís og Tilraunastöð HÍ í meinafræði að Keldum. Árlega eru nokkur hundruð sýni greind hjá þessum aðilum. Svokallaðri RT-PCR að- ferð er beitt til að greina áhættu-, lítið- og miðlungsnæmar arfgerðir. Í þessari rannsókn er ætlunin að bæta sæti 171 inn í þessi grein- ingarpróf svo hægt verði að greina þriðja sætið án aukins tilkostnaðar fyrir bændur og Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins,“ segir Sæmundur. Betrumbætt greiningarpróf verður vonandi komið í gagnið hjá Matís og Keldum snemma á næsta ári. Hann bendir á að líkt og með leitina að öðrum arfgerðum með verndandi breytileika, sé þessi rannsókn engin skyndilausn heldur. „Þetta verkefni mun mögulega skila okkur verkfæri sem getur nýst í baráttunni við riðu til lengri tíma litið.“ Verkefnið er styrkt af Fagráði í sauðfjárrækt. /smh Verkefni um leit að verndandi gena- breytileika í sauðfé gegn riðu – Veitir mikla vernd en hefur ekki fundist á Íslandi Sæmundur Sveinsson fagstjóri erfðarannsókna hjá Matís. Reykjavík Krókháls 5f – Sími 414 0000 – www.LCI.is Akureyri Óðinsnes 2 – Sími 464 8600 Lely Center Ísland Grammer sæti Linda Rós Guðmundsdóttir sendi Bændablaðinu þessa mynd af ömmustrákn- um sínum, Baltasar Nökkva. Honum þykir gaman að lesa Bændablaðið af því að það er fullt af hestum, kusum og voffum. Kemur næst út 4. nóvember Anna Margrét Sigurðardóttir og Ágúst Gunnarsson eru mjög stolt og ánægð með nýja fjósið sitt. Myndir / Magnús Hlynur Hreiðarsson Nýtt og glæsilegt fjós á Stærri-Bæ í Grímsnesi Opið fjós var í nýju og glæsilegu fjósi á Stærri-Bæ í Grímsnesi laugardaginn 16. október þar sem bændurnir Anna Margrét Sigurðardóttir og Ágúst Gunnars- son tóku á móti fjölmörgum gest- um og sýndu þeim fjósið, auk þess að bjóða upp á veitingar. Fjósið er hátæknifjós sem byggt er á notkun mjaltaþjóns og annars tæknibúnaðar frá Lely. Pláss er fyrir 60 kýr í fjósinu. Mjaltaþjónn er í fjósinu, kjarnfóð- urbás og skítaróbót, sem þrífur flór- inn svo eitthvað sé nefnt. Jörðin á Stærri-Bæ er um 700 hektarar en auk kúabúskaparins er stunduð þar myndarleg skógrækt. /MHH Fjósið er allt hið glæsilegasta.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Bændablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.