Sjálfsbjörg - 01.07.1970, Page 23

vert hindrað starfsemi þeirra enn sem
komið er. Mjög hefur reynzt erfitt að finna
rétt verkefni fyrir slíkar vinnustofur hér
á landi, og einnig hafa komið fram örðug-
leikar við sölu á framleiðslu. Á síðustu 25
árum hefur Vinnuheimilið að Reykjalundi
rekið umfangsmiklar vinnustofur fyrir
öryrkja, en atvinnurekstur þar miðar fyrst
og fremst að þjálfun í ýmsum starfsgrein-
um. Öðrum þræði er vinnan þar hugsuð
sem lækningaraðferð, og til undirbúnings
vinnu á almennum vinnumarkaði, eða á
sérhæfðum vinnustöðum fyrir öryrkja.
Því verður ekki á móti mælt, að atvinnu-
möguleikar fatlaðra og lamaðra ættu að
geta verið meiri í þjóðfélagi nútímans en
áður var. Starfsgreinar eru fleiri nú en
áður, atvinnuvegir eru ekki eins rígskorð-
aðir við sjávarútveg og landbúnað og áður
var. Ýmiss konar þjónustuvinna, og þó
sérlega aukin iðnvæðing í landinu, ætti að
stuðla að því, að meiri vinnumöguleikar
skapist fyrir þá, sem ekki ganga heilir til
skógar. Eftir sem áður er sterkasti leik-
ur lamaðra og fatlaðra gagnvart vinnu sá
að mennta sig og öðlast staðgóða þjálfun
í ýmsum vinnubrögðum.
Ýmis félagssambönd og samtök hafa
það á stefnuskrá sinni að aðstoða öryrkja
á þessum vettvangi, og er sannleikurinn
sá, að framlag þeirra á þessum sviðum
er stórum meira en hins opinbera. Er ekki
nema gott um það að segja, en fram-
kvæmdir þessara félaga og samtaka eru
takmarkaðar vegna f járskorts. Stuðningur
ríkis og almennings er því afar nauðsyn-
legur til þess að starfsemi þeirra geti hald-
ið áfram og borið árangur.
Enda þótt þeim, sem hér á landi vinna
að málefnum öryrkja, sé vel kunnugt um
atvinnumál þeirra nú á tímum og áður
fyrr, vantar mikið upp á, að fyrir liggi
nákvæmar tölur um atvinnuleysi eða at-
vinnuskort hjá öryrkjum. Ekki er heldur
auðvelt að áætla, hversu margir af þeim,
sem nú hljóta örorkubætur, eða styrki og
aðstoð frá bæjar- og sveitarfélögum til
lífsviðurværis, mundu geta unnið fyrir sér
að einhverju eða öllu leyti, ef vinna væri
í boði, sem viðkomandi gætu ráðið við.
Könnun á þessu sviði er því mjög æskileg.
Út frá slíkri könnun væri auðveldara að
gera úrbætur.
Á síðasta Alþingi voru samþykkt lög
um endurhæfingu og skv. þeim verður
stofnað endurhæfingarráð, sem í eiga sæti
einmitt þeir aðilar, sem þessi mál varðar.
Endurhæfingarráð ætti að kanna hina
raunverulegu atvinnuþörf öryrkja, bæði
þeirra, sem starfað gætu á almennum
vinnumarkaði, og hinna, sem aðstöðu
þyrftu að hafa á vernduðum vinnustofum.
Að fengnum upplýsingum síðan gegna því
hlutverki að opna öryrkjum leið til vinnu,
og eyða fordómum og misskilningi með
upplýsingum og áróðri. Önnur mál varð-
andi atvinnu fyrir öryrkja munu falla í
skaut endurhæfingarráðs, s. s. að skipu-
leggja sérlega vinnustaði, leggja á ráð um,
hvort stækka beri vinnustaði og verkstæði,
sem til eru, eða stofna ný. Að sjá um, að
þeim sé réttilega dreift um landið, og vera
ráðgefandi um, hvers konar vinna ætti
að vera á hinum ýmsu vinnustöðum.
Ég vil að lokum undirstrika, að það er
hverju þjóðfélagi hagnaður að búa vel að
atvinnumálum þeirra, sem ekki eru heilir
á líkama eða sál. Þá verður minna um
styrki og f járútlát til framfærslu frá hendi
ríkis eða bæjar- og sveitarfélaga. Atvinna
skapar tekjur, sem aftur gefa tekjur fyrir
þessa sömu aðila í formi útsvars og skatta.
Frá mannúðarsjónarmiði er hér um sjálf-
sagða hluti að ræða.
Við íslendingar höfum orðið eftirbátar
grannþjóða okkar í þessum málum, og vit-
að er að færa má þessi mál í betra horf
en verið hefur með litlum tilkostnaði og
fyrirhöfn. Farsæl lausn á atvinnumálum
öryrkja er hagnaður fyrir alla þjóðina.
SJÁLFSBJÖRG 23