Hugur og hönd - 2021, Blaðsíða 17

17HUGUR OG HÖND 2021
Kápan var loks, sem fyrr segir, afhent á
Hólahátíð, árlegri kirkju- og menningar-
hátíð að Hólum, árið 2008. Var hún þá
jafnframt vígð og helguð til notkunar við
hátíðlega athöfn í Hóladómkirkju (mynd
6). Þar var Ólína að sjálfsögðu viðstödd,
en hefur ekki haft tök á að líta verk sitt
augum síðan.
En hvernig skyldi notkun nýju kápunnar
háttað? Að sögn sr. Solveigar Láru Guð-
mundsdóttur, núverandi vígslubiskups
á Hólum, er kápan notuð á stórhátíðum,
þ.e. jólum, páskum og hvítasunnu. Þá
skrýðist biskup henni á Hólahátíð um
miðjan ágúst og loks við þær prestvígslur
sem fram fara í Hóladómkirkju — en
kantarakápan fer aldrei af staðnum.
HUGLEIÐINGAR UM VERKIÐ
Ljóst er að endurgerð Ólínu á kantara-
kápu Jóns Arasonar biskups er merkileg
í fleira en einu tilliti. Þegar hefur verið
reynt að varpa ljósi á það handverks-
afrek sem í henni felst, en líklegt verður
að teljast að sé litið til vinnunnar
sem í verkið er lagt sé um að ræða
6Solveig Lára Guðmundsdóttir, 2021
7Þetta telur Lilja Árnadóttir, fyrrverandi sviðsstjóri munadeildar Þjóðminjasafnsins, óhætt að fullyrða.
Hér er um að ræða endurgerð Margrétar Lindu Gunnlaugsdóttur á blómstursaumuðu altarisklæði úr bláu
vaðmáli frá árinu 1719. Það á uppruna sinn í gömlu kirkjunni í Reykholti og er nú í vörslu Þjóðminjasafnsins
(sjá https://sarpur.is/Adfang.aspx?AdfangID=318724 og umfjöllun í Hugur og hönd 2008, bls. 11-12).
Myndir 5a og 5b: Útsaumsmyndir af boðungum í endurgerð Ólínu. Heilög Barbara (t.v.) og Tómas postuli (t.h.).
Ljósmyndir: Simon Vaughan.
C. Endurgerð kápurnnar - efni
Ytra byrði er úr vínrauðu bómullar-
flaueli (62% bómull, 38% Bemberg
rayon), mynsturheiti: „Perpigon“.
Fóður er úr hör (svonefnt „Holland
cloth“).
Um útsauminn:
Í gullsaumnum eru notaðir
gullþræðir og gullperlur gerðar
hjá Benton og Johnson í London.
Í þeim er 2% gull, kopar og hvítur
málmur (að lágmarki 90% silfur).
Í blómstursaumnum eru mismun-
andi þræðir (m.a. Rajmahal silki
frá Indlandi, Anchor og D.M.C.).
Einnig eru notaðar litaðar gler-
perlur og smávegis af gylltu leðri.
Undir útsaumnum er tvöfalt og
stundum fjórfalt efni („Aida“ hörjafi
og „Belfast“ hör). Undir gullþráðum
er misþykkt bómullarband,
íslenskur lopi og filt.
umfangsmesta útsaumsverk sem unnið
hefur verið af íslenskum listamanni í
seinni tíð. Til vitnis um gildi þess sem
slíks undirstrikar enn fremur heimsókn
hóps frá Konunglega útsaumsskólanum
í Bretlandi (Royal School of Needlework)
til Hóla fyrir nokkrum árum í þeim
tilgangi að skoða verk Ólínu. Með í för
var ljósmyndari sem mun hafa myndað
kápuna í bak og fyrir, hverja mynd fyrir
sig og nánast hvert spor.6 Þess er þó
ekki síður vert að geta, að hérlendis
er aðeins þekkt eitt annað dæmi um
nákvæma endurgerð eldri kirkjutextíls.7
Þegar litið er um öxl og hugsað til vinn-
unnar við gerð kápunnar er Ólínu ofarlega
í huga þakklæti til þeirra mörgu sem
studdu hana við hið vandasama verkefni.
Nefnir hún þar sérstaklega eiginmann
sinn, Paul, sem „ávallt var tilbúinn með
tesopa og hvatningarorð“. Einnig studdu
hana og hvöttu vinahjónin Sigríður
Ella Magnúsdóttir söngkona og Simon
Vaughan ljósmyndari, sem jafnframt tók
að sér að mynda kápuna fullgerða.