Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2013, Blaðsíða 33

Sjómannablaðið Víkingur – 33
Ég verð að viðurkenna að ég hreinlega
sleppti mér, því ég hélt að það væri allt
hrunið aftur í vélinni. En eftir smá stund
fóru þær aftur í gang og Hörður bróðir
kom upp og sagði að allt væri í lagi,
þetta hefði verið honum að kenna. Mér
var ekki runnin reiðin og sagði að ég
færi nú ekki að leita til þeirra úti á sjó,
ef ég þyrfti að stoppa snögglega.
„Ég segi það með þér,“ sagði Halldór
Ingimarsson, fyrrverandi skipstjóri og
eftirlitsmaður með búnaði skipa, „og
farðu bara í land væni minn.“
Næstum farnir á hvolf
Strax og búið var að laga það sem aflaga
fór í reynsluferðunum, var haldið til
Keflavíkur og nótin tekin um borð, þetta
var ný nót 75 faðma djúp, eins og þær
gerðust þá almennt. Mig minnir að við
færum frá Keflavík 14. júlí 1964. Ég man
að það var norðaustan bræla þegar við
fórum fyrir Garðskaga og mér fannst
báturinn velta ansi langt og rólega, en
gleymdi því strax og við komum á lens-
ið. Báturinn gekk á elleftu mílu, svona
með eðlilegu álagi.
Það kom fljótlega í ljós hverslags
vandræði það skapaði að vera með tvær
vélar, eins tengdar og voru um borð hjá
okkur, því þær virkuðu bara saman á
gírnum. Það var í lagi á meðan verið var
að kasta nótinni, en þegar byrjað var að
snurpa, drap fremri vélin á sér, því hún
þoldi ekki álagið frá spildælunni. Bróðir
minn varð því að stilla hana á 1600
snúninga, til að hafa við spilinu. Þegar
ég þurfti að bakka, ef báturinn fór inn í
nótina í snurpingu og kúplaði aftur á
bak, fór allt í steik, því fremri vélin var á
1600 snúningum en sú aftari á 900. Þetta
kostaði að annar kúplingsdiskurinn eyði-
lagðist. Þetta kom fyrir okkur í tvö fyrstu
skiptin. Þá fann bróðir minn leið, hann
tengdi ljósaperu með rofa upp í brú,
þannig að ég gat blikkað perunni, þegar
átti að byrja að snurpa, þá kúplaði hann
fremri vélinni frá gírnum og stillti hana á
1600 snúninga og ég hafði aftari vélina
fyrir skrúfuna. Þannig gekk þetta þrauta-
laust.
Annað var það að skrúfan var föst
skrúfa, en ekki skiptiskrúfa, svo að ég
tók fljótlega eftir því að þó að síldin væri
ágætlega inni í nótinni, þegar komið var
að baujunni, þá hvarf hún öll úr nótinni
þegar ég bakkaði við hana. Ég heyrði
marga skipstjóra tala um þetta. Baldur
útvarpsvirki og dýptarmælaviðgerðamað-
ur á Norðfirði var byrjaður að mæla
hljóð, sem mynduðust frá skipum og
hafði nóg að gera. Við komumst að hjá
honum og reyndist hávaðinn frá skrúf-
unni í Sæhrímni sá mesti og höggið sem
myndaðist þegar báturinn var settur í
bakk var mikið.
Ég man að þegar við fórum út frá
Norðfirði í þetta skiptið, fundum við
góða torfu á Norðfjarðar flakinu. Við
köstuðum á hana, ég notaði eins litla
ferð og ég gat og lét bátinn rétt renna að
baujunni og bakkaði ekkert. Viti menn
að við fengum 1000 mála kast. Við vor-
um með allt nýtt, til dæmis var síldarháf-
urinn nýr og tók einar 15 tunnur. Þegar
Stefán stýrimaður, sem var með háf-
bandið, tók fyrsta háfinn, veinaði ég
upp, því að ég hélt að bátnum myndi
hvolfa. Hann lagðist alveg á skammdekk.
Við urðum að taka bara smá slatta fyrst,
til að fá botnfestu.
Á meðan við lönduðum síldinni, var
ákveðið að við kæmum með bátinn til
Keflavíkur og þar yrði hann stöðugleika
mældur. Eftir þá mælingu, voru sett níu
tonn af steypu og brotajárni í botninn
undir vélar og undir gólf í klefum aftur í.
Rauða torgið
Okkur gekk alltaf illa að ná síld eftir
asdikinu, en þegar hún kom á Rauða
torgið, eins og það var kallað, gekk allt
betur, því á haustin áður en síldin fór að
búa sig undir ferðalagið til Noregs, safn-
aðist hún saman í nokkrar mjög stórar
torfur, sem allur flotinn veiddi úr. Fjöl-
mennastir voru Rússarnir. Þeir voru
flestir á reknetum, sem passaði illa við
nótaskip og togara með flotvörpur. Oft
urðu árekstrar, bátar lentu með nætur
sínar utan í netatrossum Rússanna og
Rússarnir keyrðu inn í nætur bátanna.
Þaðan kom nafnið Rauða torgið á þessi
mið.
Síldin virtist vera rólegri fyrst á kvöld-
in, þegar hún var að lyfta sér upp frá
botninum, en á daginn var hún klesst
við hann. Oft fengust bestu köstin fyrst á
kvöldin, því þá var hún þéttust og þá var
um að gera að vera rétt staðsettur. Okkur
gekk mjög vel sinni partinn á haustin,
en það voru alltaf vandamál með véla-
kramið. Og í árslok 1965 var ákveðið að
skipta um vél í Sæhrímni og lengja hann
um leið um fjóra metra, sem sé að gera
úr honum alvöru síldarbát.
Eins dauði, annars brauð
Ég má til með að segja frá atviki, er
skeði á vetrarvertíðinni 1965. Við byrj-
uðum vertíðina á netaveiðum, en þegar
kom að loðnugöngunum, var ný þorsk-
nót tekin um borð. Útgerðin vildi að við
yrðum með bæði veiðarfærin um borð en
ég taldi það óráð og fékk að ráða.
Svo var það einn daginn, að við vor-
um að komast á miðin úr einu véla haf-
aríinu og áttum stutt eftir í flotann, sem
var út af Selvogi. Ég heyri þá í Þórði
Hermannssyni, skipstjóra á MB Ögra,
sem er að segja bróður sínum, Gísla Jóni
skipstjóra á MB Vigra, að hann sé með á
annað hundrað tonn af þorski á síðunni.
Ég var að nálgast þá á Ögra, þegar Þórð-
ur kemur aftur í talstöðina og segir að
nótin sé sprungin og allur fiskurinn far-
inn. Ég var kominn það nærri að ég fékk
torfuna inn á mælinn hjá okkur. Svo að
þarna sannaðist máltækið, að oft verður
eins nauð, annars brauð, því við köstuð-
um á torfuna og fengum 40 tonn af stór-
þorski. Bræðurnir Þórður, Gísli Jón og
Gunnar Hermannssynir voru allir skip-
stjórar og góðir fiskimenn. Þeir settu
góðan og mikinn svip á stéttina. Þeir
voru bræður Sverris Hermannssonar.
Gunnar og Þórður eru dánir, en ég held
að Gísli Jón sé með puttana í sínu fyrir-
tæki Ögurvík hf. þótt fullorðinn sé.
Gunnar var skipstjóri og eigandi að hluta
á MB. Eldborg GK frá Hafnarfirði.

Sæhrímnir eftir lengingu.