Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2014, Blaðsíða 18

18 – Sjómannablaðið Víkingur
18 ára. Engar grímur. Voru mikið með
lakkmálningu, leysiefni. Bobbí er núna
með hrörnunarsjúkdóm. Hver veit af
hverju; prentarar og málarar voru sagðir
blautir, lá í vissum stéttum. En þeir
drukku ekki eins og við.
Stefán Finnbogi: Gunni glæpur.
Gunnar var með læti í Bremerhaven, og
lögreglan sigaði á hann Schäferhundi.
Gunnar tók upp hníf og drap hundinn.
Stakk hann í hjartað. Fékk svaka dóm og
mátti aldrei koma til Þýzkalands aftur.
Jón glæpur var annar, og Hermann
gaberdín var ekki Hemmi froskur.
Bátsmenn voru klárustu mennirnir
um borð í togara. Sáu um allt viðkom-
andi veiðunum. Þannig var það á Geir.
Ég var þar kokkur og lítið á dekki. En
sló eitt sinn úr blökkinni og gleymdi að
taka keðjuna af; kallað að slá í græjuna.
Vírarnir lentu í henni. Það varð að setja
messeserakrókinn aftur á og taka í
blökkina. Skammaðist mín mikið, en
Gunnar Auðuns sagði ekkert. Þetta
getur alltaf komið fyrir.
Guðlaugur Sveinsson: Var með Svani
Þorvarðarsyni í Laugarnesskólanum og á
Ægi, varðskipinu. Magnús Sveinsson var
mikið á Fossunum hjá Eimskip. Snyrti-
menni, smart klæddur, skemmti sér mik-
ið. Ég hef heyrt, að Gvendur Tarsan og
Óli langi hafi verið sjanghæjaðir í þenn-
an síðasta túr á Júlí.
Skúli var kallaður tappi. Spilaði billi-
ard og tappa, dúbblaði á tappanum, sem
var á fimmunni; skjóta varð fyrst í batt-
ann. Billiardstofa var á Klapparstíg og í
Einholti. Viðar var lærður kokkur, og
hefur skroppið í túrinn fyrir vin sinn
Kristján hefði eins getað verið 1.
kokkur. Sagði við Tarsan, að það væri
ekki hæðin og massinn, sem gilti,
heldur snerpan. Allir fórust þeir með
Júlí.
Palli krani var til og Jón í Mýrinni,
frá Mýrarhúsum á Akranesi. Lágur mað-
ur, skemmtilegur, allra manna dugleg-
astur, lærður stýrimaður og málarameist-
ari. Hét Jón Ólafsson. Hann var sjang-
hæjaður og gerður að bátsmanni úti á
sjó. Þegar hann rankaði við sér, var hann
ekki aðeins kominn út á sjó, heldur orð-
inn yfirmaður á dekki! Hann var bráð-
fær, gat þetta allt saman. Jói keisari, það
var Jóhann Guðmundsson.
Reynir Sigurðsson, skipstjóri á Skúla
Magnússyni, hreinsaði Síðumúlann,
Gunnar Miðilsson (Láru miðils), Óli Al-
exanders, Filibomm; þeir voru inni, af
því að þeir höfðu verið teknir á almanna-
færi vegna ölvunar. Ekki annað gert af
sér. Það var öll sökin gagnvart þjóð-
félaginu.
Ludwig: Guðlaugur Karlsson, vélstjóri
á Júlí. Gulli bjó með móður sinni, Stínu
Sam, Kristínu Samúelsdóttur. Og Addi
bílstjóri, bróðir hans, var þarna, Adolf
Sigurðsson eða Karlsson. Ég átti þá
heima á Garðavegi nr. 4, en þau á nr. 10.
Man vel eftir honum. Prúður, hljóð-
látur, talaði oft við hann, en ég var 8 ára
krakki. Bjuggu í litlu húsi, sem nú hefur
verið rifið. Nokkuð fyrir flöskuna eins
og þá gekk með togarasjómenn í landi,
en ekkert meira. Guðlaugur sagður
fæddur 28. marz 1928 og þrítugur, þegar
hann fórst.
Ég ferðaðist ásamt móður minni á bv.
Júlí frá Bremerhaven til Íslands. Bjuggum
í annarri kojunni í skipstjórakáetunni.
Einn af hásetunum, Fúsi Borgþórs, flutti
heim í þessari ferð nýtt reiðhjól, þýzkt
hjól, og geymdi það frammi í lúkar.
Grænt með sverum, hvítum dekkjum og
hjálparhjólum. Var að stelast frameftir til
þess að hjóla á því einn og einn hring í
lúkarnum, í kringum súluna.
Þeir skömmuðu mig fyrir að stelast
fram eftir, já skipstjórinn. Þeir vildu
ekki, karlarnir, að 8–9 ára polli væri að
trítla á dekkinu. Of hættulegt fyrir hann
á siglingunni. Þetta hefur verið 1954–
1955.
Guðmundur Hallgrímsson: Veiddi
kolatogari lítið, eyddust kolin, án þess að
nokkuð kæmi á móti til að viðhalda
stöðugleika skipsins. Þeim hvolfdi því í
Hvítahafinu, brezku togurunum.
Útgerðarmenn voru sagðir láta togara
liggja bundna til þess að mýkja mann-
skapinn. Hæfilegt atvinnuleysi var hollt
samkvæmt þeirra hagfræði. Svo virtist,
að útgerðarmenn væru hrifnir af böðuls-
hættinum, og á meðal sjómannanna
sjálfra var gantazt með hræðsluna. Ertu
hræddur! Þessir þýzku þúsund tonna
togarar voru allt önnur skip á úthafsveið-
ar heldur en nýsköpunartogararnir, þegar
hvergi var hægt að leita í var og ekkert
björgunarskip að hafa.
Stefán Þorvarðarson: Aðalsteinn var
dyravörður á Borginni og leysti háseta
af á Júlí, sem vildi vera heima hjá fjöl-
skyldunni. Aðalsteinn var ekki fjöl-
skyldumaður. Hversu marga túra hann
hafði farið eða ef þetta var hans fyrsti og
eini, veit ég ekki. En ég man, að talað
var um, hversu mikið hann hafi verið
feigur að vera að leysa þarna af og fara
svona.
Systkinin voru mörg og ekkert að gera
fyrir þau öll í Hítarnesi eða í sveitinni á
veturna. Hann var dugnaðarmaður, vel
að manni eins og þeir allir bræðurnir.
Man, þegar Aðalsteinn kom norður sum-
arið 1955 eða 1956 í heyskap til okkar á
Söndum í Miðfirði. Hann var þar hluta
úr sumri að hjálpa bróður sínum,
Þorvarði, í heyskapnum, föður mínum.
Man eftir hvítu peysunni með svörtu
doppunum, sem hann var í. Kristín í
Hítarnesi prjónaði peysur á þá alla,
strákana. Peysan var með háum kraga.
Í tízku þá. Mér fannst hann hávaxinn.
Ég var þá 7 ára.
Fiskað í rennunni
Einar: Geiri Gísla fiskaði í rennu við
Austur-Grænland. Enginn vissi hvar. Þeir
eltu hann þangað, en rifu bara trollið og
komu trolllausir til baka. Keyrði eitt sinn
á Röðli upp á jaka. Var lengi uppi á jak-
anum. Hrundi úr stálinu niður á hval-
bakinn. Skemmdist lítið, og um síðir
rann hann af. Átti ekki að segja frá
þessu. Lélegur radar.
Júlí var í nokkur hundruð metra fjar-
lægð frá okkur, rétt eins og ljósin þarna
úti á bílaplaninu. Slóaði upp í vindinn.
Loftskeytamennirnir, Valdimar og Hörð-
ur, töluðust við um kvöldið. Svo heyrðist
ekkert meira frá þeim né sáust ljós.
Hefur farið niður um nóttina. Hefur
kantrerast, þegar reynt var að snúa hon-
um og lenza undan.
Höfðum á Mánanum engar axir.
Notazt var við spanna og barefli, sem
vélstjórarnir smíðuðu úr járni fyrir okk-
ur. Höfðum ekki heita gufu á spilið. Vor-
um með díselvél og rafspil. Við héldum,
að hann væri að fara. Furðulegt, hvað
menn taka þessu rólega. Hundrað mílur
frá landi, og hvergi var. Ekki hugsað fyrir
neinu nema að moka upp fiski.
Á einum slitnaði niður krókurinn,
sem hélt uppi gálgarúllunni. Drap einn.
Þá var farið að athuga þetta hjá okkur,
og festing var um það bil að gefa sig.
Ekkert eftirlit. Menn voru að slasa sig og
fengu engar bætur. Einn lenti í spilinu.
Flogið með hann til London. Brjóstkass-
inn brotinn, handleggur hálflamaður.
Annar missti fingur, var fluttur í rúss-
neskan togara; þeir voru með lækna á
Nýfundnalandsmiðum.
Guðmundur Heimir Pálmason sumarið 2012.