Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2014, Síða 48

48 – Sjómannablaðið Víkingur
halda mönnum vel hvíldum með þessu vaktafyrirkomulagi. Þá er að
velta því fyrir sér hvernig vaktakerfin séu á okkar skipum.
Nóg er komið
Það voru fleiri rannsóknaraðilar sem komust að álíkri niðurstöðu en
MAIB breska sjóslysarannsóknarnefndin ályktaði í strandi flutninga-
skipsins Danio að líklegast hefði vakthafandi stýrimaður þjáðst af of-
þreytu. Stýrimaðurinn hafði unnið samfellt í 17 tíma og síðustu þrjá
tímana fyrir strandið hafði stýrimaðurinn sofið á vaktinni. Lagði rann-
sóknarnefndin til við bresk siglingayfirvöld (Maritime Coastguard
Agency) að þau hæfu vinnu með Evrópusambandinu og aðildarríkum
sambandsins í að koma með tillögur til Alþjóðasiglingamálastofnunar-
innar IMO um að skip sem sigldu á styttri leiðum (Shortsea trades)
væri gert að hafa tvo stýrimenn auk skipstjóra. Reyndar hafa bresk
stjórnvöld áður reynt að koma slíkri tillögu áfram hjá IMO en það var
árið 2004 en þeir höfðu ekki erindi sem erfiði í það sinn. Hinsvegar
hafa breskir dómstólar dæmt eiganda Danio, Cux Ship Management í
Þýskalandi, til að borga 14 milljónir króna í sekt og kostnað þar sem
ekki var haldinn dyggilegur útvörður á skipi þeirra.
Hakkarar
Skipaiðnaðurinn er talinn afar viðkvæmur gagnvart skemmdarverkum
af völdum tölvuhakkara. Telja menn að hugsanlega verði það næsti
leikvöllur hakkaranna. Sérfræðingar benda á að með aukinni tölvu-
tækni og internetsvæðingunni séu fleiri og fleiri tæki bundin netteng-
ingum sem eru viðkvæm gagnvart árásum. Ekki fyrir alls löngu tókst
hökkurum að stöðva vinnslu á fljótandi olíuvinnslupalli með því að ná
tengingu við dælukerfi pallsins og dæla slagsíðu á hann. Í öðru tilfelli
tókst hökkurum að rústa tölvukerfi palls sem varð í kjölfarið óstarf-
hæfur í 19 daga meðan verið var að koma tölvukerfunum aftur í gang.
Þá tókst hökkurum að komast inn í tölvukerfi Antwerpen hafnar þar
sem þeim tókst að finna ákveðinn gám sem var fullur af eiturlyfjum og
þurrkuðu síðan gáminn út úr kerfum hafnaryfirvalda.
Sjóránin
Sómalskir sjóræningjar hafa verið ógnvaldar sjómanna um langt skeið
og hefur orðið mikil breyting á aðferðum þeirra í gegnum tíðina. Hefur
löngum verið talið að þeim sé stjórnað jafnvel frá internetkaffihúsum í
London eða Dubai. Einhverjir auðgast óhemju á þessum sjóránum þar
sem lausnargjald fyrir skip og áhöfn hefur stöðugt farið hækkandi en
því til viðbótar þá hefur einnig ofbeldið aukist. Árlega gefur Lloyd‘s
List út lista yfir 100 áhrifamesta fólkið í skipaiðnaðinum og árið 2010
var aðeins ein kona á listanum. Hinsvegar vakti það athygli að fjórði
maður á lista hét Garaad en hann er einn af þremur alræmdustu sjó-
ræningjum Sómalíu.
Horfi nn hafnarstjóri
Vikulega hafa að minnsta kosti tvö skip íslensku kaupskipaútgerðanna
viðkomu í Immingham í Englandi. Immingham var lítil höfn í skiln-
ingi flutningsmagns þegar íslensku skipafélögin hófu að sigla þangað
en hefur síðan orðið ein stærsta umskipunarhöfn í Bretlandi. Í septem-
ber 1998 hvarf 46 ára aðstoðarhafnarstjórinn, Graham Cardwell, dag
einn og það eina sem fannst var björgunarvestið hans og hjálmur í
fjörunni skammt frá innsiglingunni. Taldi lögreglan að líklegast hefði
hann fallið í sjóinn og var því hafin mikil leit að líkinu – en ekki
fannst Graham. Graham var giftur og þriggja barna faðir þegar þetta
gerðist. Átta mánuðum eftir að Graham hvarf varð skipstjóra dráttar-
báts á Humber litið inn á pub í Midlands um 400 kílómetra frá Imm-
ingham. Heyrði hann þá rödd sem hann kannaðist við. Rödd barþjóns-
ins var rödd sem hann hafði oft heyrt í talstöð og lét hann því lög-
regluna vita. Í ljós kom að hér var Graham fundinn og viðurkenndi
hann að hafa sviðsett dauða sinn. Han gaf lögreglunni þá skýringu að
hann hafi þjáðst af þunglyndi og miklum ótta um að hann væri að
deyja af völdum krabbameins. Vildi hann ekki að fjölskylda sín þyrfti
að horfa upp á hann dauðveikan. Lögreglan ákvað að ákæra hann ekki
en því var við að bæta að eiginkonan og börnin vildu ekki hitta hann
aftur enda höfðu þau syrgt kallinn í átta mánuði.
Hvalreki
Þann 12. nóvember 1970 synti 14 metra langur búrhvalur á land í
Florence í Oregon fylki í Bandaríkjunum. Hvalurinn sem var rúm 7
tonn að þyngd drapst í fjörunni og þetta heljar mikla hræ tók nú að
rotna. Allar strendur í Oregon fylki eru undir stjórn Oregon Parks and
Recreation Department en voru jafnframt tæknilega skráðar sem ríkis-
þjóðvegir. Það þýddi að Þjóðvegaeftirlit fylkisins bar ábyrgð á því að
hreinsa rusl af ströndinni. Eftir að hafa leitað ráða hjá flotanum var
það niðurstaða Þjóðvegaeftirlitsins að best yrði að fjarlægja hvalhræið
með sama hætti og þeir fjarlægðu risagrjót. Það var mat þeirra að ef
þeir myndu grafa hræið þá myndi það ekki ná tilætluðum árangri þar
sem rotnunin yrði áfram til staðar í holunni sem hvalhræið væri grafið
í. Með því að sprengja hræið í tætlur myndu hin ýmsu meindýr
hreinsa hræið upp.
Verkfræðingurinn sem fenginn var til að framkvæma verkið, George
Thornton, sagði í sjónvarpsviðtali (sem hægt er að skoða á YouTube)
að hann væri ekki alveg viss hversu mikið dína-mít þyrfti til að ná
þessum árangri. Fyrir tilviljun var fyrrum hermaður sem þjálfaður
hafði verið í notkun sprengiefnis, Walter Umenhofer, á staðnum til að
skoða svæðið fyrir vinnuveitanda sinn sem hugðist byggja þarna verk-
smiðju. Walter átti tal við George og sagði honum að það magn sem
hann hyggðist nota til að sprengja hvalinn væri allt of mikið þegar
hann heyrði að sá síðarnefndi ætlaði að nota 20 kassa af dínamiti til
verksins. Nægjanlegt væri að setja 20 túbur í hræið en
George hinsvegar vildi ekki hlusta á hann.
Fjöldi manns voru á staðnum að fylgjast með þegar hræið yrði
sprengt í tætlur. Þegar loks sprengingin varð áttu áhorfendur fótum
fjör að launa þar sem stór stykki úr hræinu flugu nú í loft upp og
rigndi síðan yfir svæði í allt að 250 metra fjarlægð. Megin hluti hval-
hræsins var þó enn í fjörunni þar sem allt dínamitið hafði sprungið
niður og tætt stór stykki úr hvalnum sem nú höfðu dreifst víða um.
Enginn slasaðist en splunkunýr Oldsmobile bifreið eyðilagðist þegar
stórt stykki lenti á þaki hennar aftan við bílstjórasætið. Eigandi bílsins
var enginn annar en Walter Umenhofer! Á endanum varð að grafa
restina af hræinu því meðal annars fuglarnir sem væntingar höfðu ver-
ið um að myndu gæða sér á tættu hræinu höfðu horfið á braut í kjölfar
sprengingarinnar dauðhræddir.
George sagði síðar sama dag að sprengingin hefði tekist alveg á rétt-
an hátt. Því er við að bæta að George var nokkrum mánuðum síðar
færður til í starfi og hækkaður í tign. Hann sagði í viðtali við frétta-
mann þegar hann 25 árum síðar fór á eftirlaun að þetta hafi verið mjög
árangursrík aðgerð en það hefðu verið fjölmiðlar sem afskræmdu mál-
ið og gerðu það að hörmungarmáli. Þegar 41 búrhvalur syntu á land á
nálægri strönd árið 1979 var ákveðið að brenna og grafa hræin.
Skipstjórnarmennirnir á Katre voru orðnir þreyttir þar sem þeir fengu ekki þá
hvíld sem þeim bar. Mynd: Ron van de Velde