Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2014, Blaðsíða 34

34 – Sjómannablaðið Víkingur
Afar fáar heimildir hafa varðveist um Jens Jacob Benedictsen
og atvinnurekstur hans. Hann veiktist skyndilega í hafi á leið til
Íslands og lést í Vestmannaeyjum árið 1842, aðeins 36 ára gam-
all. Orðrómur, sem aldrei hefur verið staðfestur, komst á kreik
um að Jens hafi verið ráðinn bani og að Abel sýslumaður í Vest-
mannaeyjum hefði komið þar við sögu.
Þegar Jens lést átti hann og gerði út alls fimm kaupskip og
var skipið Hekla þeirra stærst og veglegust. Hún var smíðuð
fyrir Jens norður á Finnmörk í Noregi og þegar hún kom fyrst
til Kaupmannahafnar lét Jens skreyta hana fagurlega. Í lyftingu
var lágmynd af íslenska eldfjallinu, sem skipið tók nafn af, en
ljón og bjarndýr sitt hvorum megin við, allt logagyllt. Framan á
skipinu var stafnmynd í líkamsstærð af Þór með hamarinn
Mjölni. Jens var afar stoltur af Heklu og sigldi sjálfur með
skipinu í fyrstu ferð þess til Íslands. Margir landar komu borð
að finna hann og gekk hann þá með þeim fram og aftur um þil-
farið, glaður í bragði og sýndi þeim skipið.
Önnur kaupskip Jens voru miklu minni. Þau hétu Seyen,
Galeas Christiansen, Metha og Piscator. Hið síðastnefnda var
búið til veiða við Svalbarða og getur það bent til þess að Jens
hafi haft í hyggju að reyna hval- eða selveiðar norður í íshafi.
Engar heimildir eru hins vegar fyrir því að af þeirri útgerð hafi
orðið.
Fátt er vitað með vissu um einstök atriði í kaupskipaútgerð
Jens Jacobs Benedictsen. Skip hans töldust dönsk kaupskip,
sigldu undir dönskum fána og voru að mestu eða öllu leyti
mönnuð dönskum áhöfnum. Í Íslandssiglingum fluttu þau öðru
fremur vörur til og frá verslunum hans og sigldu þá á milli
Kaupmannahafnar og verslunarstaðanna á Íslandi. Engar ör-
uggar heimildir hafa fundist fyrir því að þau hafi flutt saltfisk
beint frá Íslandi til hafna við Miðjarðarhaf, en ekki verður loku
fyrir það skotið.
Jens Jacob Benedictsen var búsettur á Ísafirði til 1836 en
fluttist þá til Kaupmannahafnar og bjó þar það sem hann átti
ólifað. Hann var kvæntur danskri konu, Anne Marie Frohm, og
bjuggu þau síðustu árin að Overgaden neden Vandet nr. 17 á
Kristjánshöfn. Þar hefur Jens að líkindum haft aðstöðu fyrir
verslunarrekstur sinn og ef til vill átt þar pakkhús. Hann átti
auk útgerðarinnar og verslunarinnar brauðgerðarhús og myllu
í Kaupmannahöfn og er líklegt að hann hafi hugað á meiri um-
svif á þeim vettvangi.
Jens Jacob Benedictsen vakti athygli samtímamanna fyrir
dugnað og útsjónarsemi í viðskiptum og miklar sögur gengu af
auðæfum hans. Þau hafa þó ef til vill verið minni en margur
ætlaði og víst er, að eftir andlát hans voru verslanirnar seldar.
Sama máli gegndi um skipin sem þar með hurfu úr íslenskri
siglingasögu.
Jens Jacob og Anne Marie eignuðust sex börn og voru þrjú
hin elstu fædd á Íslandi. Afkomendur þeirra komu nokkuð við
íslenska sögu, þótt með óbeinum hætti væri. Sonardóttir þeirra,
Anne Marie Benedictsen, dóttir Jens Jacob Benedictsen yngri,
giftist H. N. Andersen etatsráði, stofnanda og forstjóra danska
Austur-Indíafélagsins, ØK, einum voldugasta athafnamanni
Danmerkur um aldamótin 1900 og áhrifamanni í dönskum
stjórnmálum. Hann kom nokkuð við íslensk málefni og var
m.a. í fylgdarliði Friðriks konungs 8. er hann heimsótti Ísland
árið 1907.
Elsta dóttir Jens Jacobs Benedictsen og Anne Marie Frohm
fæddist á Ísafirði 1. febrúar 1816. Hún var skírð Anne Marie í
höfuðið á móður sinni og varð síðar þekkt leik- og söngkona
við Konunglega leikhúsið í Kaupmannahöfn. Hún giftist
Ferdinand Meyer stórkaupmanni og var sonur þeirra Aage
Meyer Benedictsen, einn kunnasti rithöfundur, ferðagarpur
og mannfræðingur Dana á sinni tíð. Hann lét sér annt um ís-
lenskar rætur sínar, var einn af stofnendum Dansk-íslenska fé-
lagsins og framkvæmdastjóri þess um langt skeið. Tengdasonur
hans, jafnaðarmannaleiðtoginn F.H.J. Borgbjerg, var einn
dönsku fulltrúanna í sambandslaganefndinni árið 1918.
Saltfi skverkun á Ísafi rði um aldamótin 1900. Mynd: Frederick W.W. Howell/Cornell University Library