Borgfirðingabók - 01.12.2004, Blaðsíða 49

Borgfirdingabók 2004
47
stuggað við þessum fuglum og nú eru m.a. fellihópar við
Kvíslavötn sem eru skammt frá.
Aður fyrr nýttu menn sér að álftir til matar og veiddu þær
einkum er þær voru ófleygar um mánaðarskeið um fellitím-
ann. I jarðabók Arna Magnússonar og Páls Vídalín frá byrjun
18. aldar eru talin ítök ýmissa jarða í álftaveiði (álftaslag) á Tví-
dægru og Arnarvatnsheiði. Sem að líkum lætur var það bið
geistlega vald sem náð hafði drjúgum hluta þessara hlunninda
undir sig. Kirkjustaðurinn á Gilsbakka eignaði sér t.d. „Eggver
af álft gagnvænt álftatekju alla... á Tvídægru fyrir vestan Gnúp-
dælagötu" og „álftaveiði fyrir vestan Gnúpdælagötu til hvann-
stóðsins mikla, sjónhendis úr hvannstóðinu og í Flóa hinn
eystra. A einni tjörn norður frá Austurflóa á Vesturflóa norðast
og á Flóa hverutveggja. Item á Breiðavatni, so á Holtavörðu-
vatni og Reipsvatni...“ En eins og lenska var á þeim tíma var lít-
ið gert úr þessum búdrýgindum, því þegar upptalningunni lýk-
ur segir: „ Ekki hefur staðurinn haft gagn af þessari fuglaveiði,
so menn muni“ (Jarðabókin, 4. bindi, bls. 264- 265).
Annar heimaríkur fugl á borgfirsku heiðunum er himbrimi,
en hann verpur auk þess strjált í byggð og þá yfirleitt við frem-
ur stór og fisksæl vötn. Um eða innan við 20 pör verpa á lág-
lendi í héraðinu, flest vestan Hvítár, þar af 6-7 á Mýrum. Stök
pör hafa orpið til skamms tíma við Hítarvatn, Langavatn,
Vikravatn og Hreðavatn, og þrjú pör á hálsinum milli Þverár-
hlíðar og Norðurárdals. Himbrimar hafa einnig orpið í Flóka-
dal og nýlega við Blundsvatn í Andakíl. Aðalheimkynni
himbrimans eru hins vegar vötnin á Tvídægru og Arnarvatns-
heiði, og þar er að öllum líkindum að flnna mestu himbrima-
byggð landsins (tugir para).
Gestir úr norbri
Mörg hundruð þúsund farfugla af hánorrænum uppruna
fara um Island vor og haust á leið sinni nrilli vetrarstöðva í Vest-
ur-Evrópu og varpheimkynna á Grænlandi og kanadísku eyjun-
um. Meðal þýðingarmikilla viðkonrustaða þessara fugla hér á
landi eru strandsvæðin við norðanverðan Faxaflóa. Fimm teg-
undir norrænna farfugla konra við í Borgarfirði og á Mýrum
og endurnýja orkubirgðir sínar til áframhaldandi flugs. Þetta