Tímarit lögfræðinga - 01.04.2017, Síða 3

1
RITSTJÓRNARGREIN:
AÐILD ÍSLANDS AÐ OPEN GOVERNMENT PARTNERSHIP
Í tillögu ríkisstjórnarinnar til þingsályktunar um fjármálaáætlun fyrir
árin 2018-2022 er að finna forvitnilegan kafla um gagnsæja stjórnsýslu
og aðgerðir stjórnvalda í málaflokknum. Þar segir meðal annars að
mótuð verði „landsáætlun um opna stjórnsýslu“ til tveggja ára í senn
í víðtæku samráði við frjáls félagasamtök og almenning. Hér kann að
vera vísað til þess að Ísland gerist aðili að alþjóðabandalaginu Open
Government Partnership (OGP), sem er vettvangur fyrir ríki til að
vinna að auknu gegnsæi og opnum stjórnarháttum. Bandalagið var
stofnað þann 20. september 2011 og eru aðildarríkin um það bil 75
í öllum heimsálfum. Eftir inngöngu Þýskalands og Lúxemborgar í
desember 2016 eru flest ríki Vestur-Evrópu aðilar að bandalaginu, þar
með talin Eystrasaltsríkin og öll Norðurlönd utan Íslands.
Samstarfið fer þannig fram í grófum dráttum að hvert ríki vinnur
áætlun (e. National Action Plan) þar sem taldar eru upp aðgerðir
sem það skuldbindur sig til að framkvæma yfir tveggja ára tímabil.
Stofnanir OGP annast eftirfylgni með skuldbindingunni. Til að ríki
geti sótt um aðild þarf það að uppfylla ákveðin skilyrði um gegnsæi,
upplýsingarétt almennings, hagsmunaskráningu embættismanna og
stjórnmálaþátttöku almennings. Ísland hefur verið metið varðandi
þrjú síðasttöldu skilyrðin, hlaut fullt hús stiga og uppfyllir þar með
aðildarskilyrði að bandalaginu.
Þátttaka Íslands í alþjóðlegu samstarfi af þessu tagi getur stuðlað
að því að markmiðum stjórnvalda á málefnasviðinu verði náð. Hins
vegar ber að varast að líta á umsókn um aðild að OGP sem töfralausn.
Þegar ríki skuldbinda sig gagnvart alþjóðlegum samtökum til að
framkvæma tilteknar aðgerðir hneigjast þau gjarnan frekar til þess að
„haka í boxin“ en að ná áþreifanlegum árangri. Þannig hafa Norður-
löndin verið gagnrýnd fyrir metnaðarleysi við val á aðgerðum í
landsáætlunum sínum. Til að mynda hefur Nýja-Sjálandsdeild