Arkitektúr og skipulag - 01.06.1989, Blaðsíða 22

AÐ BREYTA UM UMHVERFI
Höf: FRÍÐA B. EÐVARÐSDÓTTIR er landslagsarkitekt,
menntuð í Kanada og starfsmaður hjá Skipulagi ríkisins.
STEFÁN THORS er Skipulagsstjóri ríkisins.
Þeim svæðum fer fækkandi þar sem hægt er að byggja bústað og ekki sést til annarra mannvirkja. (Hæll í Gnúpverjahreppi).
Þörfin fyrir aö komast út úr bænum. Miklar
breytingar hafa orðið á dreifingu byggðar á undan-
fömum áratugum þannig að nú er svo komið að einungis
tíundi hluti íbúa landsins býr í strjálbýli. Þéttbýlisstaðimir
stækka og náttúrlegt umhverfi verður oft af skornum skammti.
í frítíma sínum vill fólk hverfa út úr þéttbýlinu til þess að njóta
náttúrunnar. Til þess að geta dvalist þar þarf húsaskjól sem
getur verið tjald, hjólhýsi eða sumarbústaður. Tjöldin og
hjólhýsin er auðvelt að flytja frá einu svæði til annars en þegar
byggja á bústað þarf að velja honum varanlegri stað.
Á síðustu árum hefur ásókn í lönd undir sumarbústaði aukist
töluvert og einnig hafa erfiðleikar í landbúnaði gert að verkum
að framboð lóða er mikið þar sem bændur leita nýrra
tekjumöguleika.
Þótt framboð af lóðum sé mikið er ekki á allra færi að fá afnot
af landsspildu á óskasvæði með öllum þeim náttúmauðlindum
sem hugurinn gimist. Flestir kjósa að hafa sumarbústaða-
landið í hæfilegri fjarlægð frá heimilinu þannig að ekki fari
langur tími í ferðir. Bústaðurinn þarf að vera í landi sem býður
upp á náttúrufegurð, fallegt útsýni og aðgangur þarf að vera að
20
heitu og köldu vatni. Góðir ræktunarmöguleikar eru einnig
ofarlega á blaði því auk þess sem fólk vill stunda trjárækt er
matjurtaræktun við sumarbústaði vinsæl.
Tilgangurinn með dvölinni í sumarbústað er að breyta um
umhverfi og losna frá þéttbýlinu, föstum venjum og skarkala
bæjarlífs. Áður fyrr gerði fólk litlar kröfur til nútímaþæginda
í sumarbústöðum og álíka þægilegu lífi í þéttbýli. Þetta virðist
vera að breytast og fólk farið að gera kröfur til nánast allra
sömu þæginda í bústaðnum og á heimilinu, s.s. rafmagns,
síma, sjónvarps o.fl. Eigendur einkabústaða koma sér smám
saman betur fyrir og eyða stórum hluta tímans við byggingar-
framkvæmdir og viðhald milli þess sem er gróðursett, stunduð
almenn útivera eða verið inni í hlýjunni í góðum félagsskap
eða við lestur. Við orlofsbústaði félaga- samtaka er einnig
sífellt verið að betrumbæta og auka þjónustu við dvalargesti.
Með bættum samgöngum hefur smám saman lengst sá tími
ársins sem hægt er að dvelja í sumarbústað og fólk farið að
notfæra sér það í auknum mæli um helgar að vetri til. Það er því
í sumum tilvikum hæpið hvort rétt sé að nefna slíka bústaði
sumarbústaði. Eitthvað í átt við frítímabústaður væri nær lagi.
ARKITEKTÚR OG SKIPULAG