Arkitektúr og skipulag - 01.09.1990, Qupperneq 61

ODDI Á RANGÁRVÖLLUM
Undanfarið hef ég rætt nokkuð við
menn í og utan Rángárvallasýslu um þá
hugmynd, að efld yrði starfsemi í Odda á
Rangárvöllum. Er skemmst frá að segja,
að mönnum hefur litist vel á að hefja hið
forna fræðasetur til vegs og virðingar.
Mönnum hefur virst sem Oddastaður gæti
á ný orðið í þjóðleið og meiri umsýslustaður
en verið hefur. Þá hafa menn tekið undir
þá uppástungu, að Oddi yrði með tíð og
tíma miðstöð fræða og fræðslu á sviði
náttúruvísinda og sögu.
Hyggilegast er að fara sér að engu
óðslega og gera áætlanir um framgang
málsins hægt og sígandi næstu ár og ára-
tugi. Þá er líklegra, að vel takist til.
Uppástunga mín um hlutverk menntaseturs
á kirkjustaðnum Odda á Rangárvöllum
fram yfir störf sóknarprests og búsýslu á
jörðinni er nokkurs konar uppkast til íhug-
unar og umræðu. Hlutverkið er þrískipt.
Fyrsta verkefnið er almennings-
fræðsla og rannsóknir á fjölbreytilegri
náttúru Rangárvallasýslu og sögu sveitar-
innar frá upphafi. Saga lands og þjóðar í
þúsund ár er samtvinnuð á þessum slóðum
og vissulega lærdómsrík. Hugsa mætti sér
unglingastarf að sumarlagi, t.d. námskeið,
útivist og hestamennsku.
Annað verkefnið eru
náttúrufræðilegar rannsóknir, t.d. á norður-
Ijósum og segulsviði jarðar, fræðilegar
rannsóknir á lofthjúpi jarðar og annarra
hnatta sólkerfisins, ennfremur stjarnfræði
og geimvísindi. Hin heillandi spurning um
lífsskilyrði og líf í alheimi verður sífellt
raunhæfara verkefni fyrir vísindin.
Þriðja verkefnið er saga mannkyns,
einkum með tiiliti til veðurfarsbreytinga á
jörðinni allt frá forsögulegum tíma. Hér
teldust með rannsóknir og fræðsla um
umhverfi mannsins og lífríkisins í heild.
Þess má geta, að saga fornþjóða fyrir botni
Miðjarðarhafs er mjög forvitnileg að þessu
leyti.
Samþykkt á fundi Héraðsnefndar
Rangárvallasýslu, í Félagsheimilinu
Hvoli, Hvolsvelli, 1. ágúst 1990:
Að lokum skulu sögð þau ánægjulegu
tíðindi, að Héraðsnefnd Rangárvallasýslu
fjallaði um eflingu Odda á fundi 1. ágúst
1990 og gerði svohljóðandi samþykkt:
Héraðsnefnd Rangárvallasýslu
ákveður að stefna að því af alefli að hefja
hið forna fræðasetur, Odda á Rangár-
völlum, til vegs og virðingar á ný með því
að efla þar smám saman miðstöð fræða og
fræðslu á sviði náttúruvísinda og sögu.
Rangárvallasýsla geymir öðrum sveit -
um fremur stórbrotnar minningar um mann-
inn og höfuðskepnurnar og þeirra kynni í
aldanna rás. Hér hafa löngum verið
blómlegar byggðir, en aðrar hafa lagst í
eyði af náttúrunnar og manna völdum. Hér
endurspeglast saga lands og þjóðar.
Oddi á Rangárvöllum er frægur
sögustaður sem íslenska þjóðin ætti að
leggja rækt við. Héraðsnefnd Rangár-
vallasýslu mun með ákvörðun þessari
stuðla að því, að Oddastaður verði á ný í
þjóðleið og meiri umsýslustaður en verið
hefur. ígrunduð verði þó rétt stefna, svo að
valin verði gagnleg verkefni sem ekki er
sinnt sem skyldi annars staðar á landinu.
Þannig yrði Oddi ekki einungis lyftistöng
Rangárvallasýslu og Suðurlandi heldur öllu
landinu.
Óþarft er að láta skort á húsakynnum
á Oddastað sjálfum koma í veg fyrir að
hefjast handa næstu ár, því að vel færi á
að nota aðstöðu á Hellu og Hvolsvelli,
steinsnar frá Odda. Þannig gæti hinn
landfræðilegi þríhyrningur Heila - Oddi -
Hvolsvöllur markað upphaf hins endurreista
fræðaseturs.
Að lokum ber þess að gæta, að endur-
reisn Oddastaðar yrði farsælust í kappsfullri
samvinnu forráðamanna og áhugamanna
innan sveitar og utan, stjórnvalda,
kirkjustjórnar og háskólanna.
Þriðjudaginn 28. ágúst 1990 varboðað
til skrafs og ráðagerðar í Rangárþingi og
framtíð Odda rædd.
Tuttugu áhugamenn úr héraði og utan
gátu komið, en aukþeirra var reyndar með
í för tveggja ára fulitrúi æskunnar,
Alexander Erlendsson.
Fundur var settur rúmlega tvö eftir
hádegi á Gammabrekku í Odda. Þar er
magnþrungið útsýniyfir undirlendið og til
hins víða fjallahrings, Vestmannaeyja og
hafsins. Á þessum fræga kögunarhóli var
hlýtt á samþykkt Héraðsnefndar
Rangárvallasýslu frá 1. ágúst 1990 um
eflingu Odda á Rangárvöllum. Að svo búnu
var haldið á Hellu þar sem fundi var haldið
áfram og málin rædd rækilega. Nutu menn
salarkynna og rausnarlegra veitinga í boði
Héraðsnefndar.
Ákveðið var að boða til stofnunar
Oddafélags á Hvolsvelli seinni hluta
októbermánaðar næstkomandi, samtaka
áhugamanna um endurreisn fræðaseturs í
Odda á Rangárvöllum. ■
59