Arkitektúr og skipulag - 01.09.1990, Qupperneq 72

Richard Long: FIVE STONES, ICELAND 1974
steinum saman í hringi eöa vöröur á afskekktum stööum. Long hefur
komiö nokkrum sinnum til íslands (1972,1974 & 1988) til aö búa til slík
verk. Að því loknu hefur hann Ijósmyndað þau og afmáö öll ummerki.
[ dag eru verkin því aðeins til á Ijósmyndum Longs.
HUGSMÍÐAR
Þaö var aðallega innan SÚM-hópsins sem menn lögðu drög að
umhverfisverkum með ýmiss konar náttúrulegu ívafi. Flest þessara
verka urðu aldrei annað en drög eða hugsmíðar, áttu sennilega aldrei
að verða annað. Önnur verk dagaði uppi vegna þess kostnaðar sem
bygging þeirra hefði óhjákvæmilega haft f för með sér.
Langar mig að rifja upp nokkrar þessara hugsmíða. Lesendur
geta svo gert upp við sig hvort þeir hefðu viljað sjá þær allar í
veruleikanum. Blómaskeið þessara hugsmíða í íslenskri myndlist er
tímabilið 1967-1974. Þær fyrstu eru með andófskenndu yfirbragði,
enda voru menn reiðir og róttækir á seinni helmingi sjöunda
áratugarins. Á útisýningu á Skólavörðuholtinu árið 1967 sáði Þórður
Ben Sveinsson til dæmis fræjum í mynd amerískrar orrustuþotu og lét
náttúruna um að „Ijúka verkinu". Náttúran var listamanninum hins
70
vegar ekki nógu hliðholl, sennilega hefur jarðvegur á holtinu ekki
verið góður. Allt um það spratt verkið ekki nógu vel. Á sömu sýningu
var Kristján Guðmundsson með rúm-skúlptúr, sem eiginlega var
hvorki rúm né skúlptúr. Þetta verk vildi listamaðurinn staðsetja úti í
guðsgrænni náttúrunni, einhvers staðar þar sem ferðamenn gætu
rekist á það af einskærri tilviljun.
SKRÚFA UPPI Á ESJU
Stuttu seinna sendi Magnús Tómasson íslenskri náttúrudýrkun
langt nef með teikningum sínum af risastórri skrúfu, sem hann vildi
staðsetja efst uppi á stolti og prýði Reykvíkinga, Esjunni. Við upphaf
áttunda áratugarins varð þankagangur íslenskra listamanna smátt
og smátt Ijóðrænni og margræðari. Hugmyndalistin leysti úr læðingi
ótrúlegustu hugdettur og hugaróra, sem oft og tíðum fengu útrás í
náttúrutengdum listaverkum. Flökraði þá (1972) að Þórði Ben
Sveinssyni að búa til grænmetisgarð úr eftirtöldum efnum: fræjum,
mold, regni, vindi, sól og sjálfum manninum. Við neyslu mundi
grænmetið síðan breytast í „söng, liti, minningar o.s.frv.". Sama ár
viðraði Þórður Ben aðra hugmynd á prenti, en í þetta sinn fyrir