Ský - 01.08.2004, Blaðsíða 38

DANSAÐ ÚT ÚR FÁTÆKTINNI & LEIÐINDUNUM
Ungt fólk á Kúbu á sér þann draum stærstan að komast til annarra landa,
kynnast heiminum. Það er sannarlega draumur í fjarlægð þegar fólk hefur
bara 10 dollara í laun á mánuði. En unga fólkið veit að það getur notið líð-
andi stundar við dans og söng og það er einmitt það sem Sesselja Bjarna-
dóttir upplifði í heimsókn sinni til Kúbu. Þar sótti hún danstima með ungu
fólki og hún býður okkur að fá innsýn í líf þeirra ...
Frá litlum þröngum húsagarði á bak við kirkjuna í miðbæ Bayamo
berast háværir trommutónar. Húsið er frá miðri átjándu öld, byggt í
nýlendustíl þess tíma þegar Spánverjar réðu ríkjum á Kúbu. Garður-
inn er ósléttur, lagður litlum hellum sem verða sleipar eftir hitabeltis-
regnskúrana sem nú á þessum árstíma eru daglegir. Þegar dansað er
í garðinum er hætta á að skinnið á fótunum rifni og auðvelt er að
renna til í bleytunni.
Fyrsta kvöldið sem ég mætti til að dansa var mér boðið upp á Tamar-
indo-fræ. "Þetta er svo gott fyrir sníkjudýrin," sagði kennarinn mér.
"Ha, hvaða sníkjudýr?" spurði ég fávíslega. Jú, sníkjudýrin sem marg-
ir eru smitaðir af og berast með óhreina kranavatninu sem er í boði
hér í Bayamo-borg á austurhluta Kúbu. Úps, og ég sem var búin að
vera að drekka þetta vatn hér í margar vikur. Ég hámaði í mig Tamar-
indo-fræin sem mest ég mátti áður en dansinn byrjaði.
Hópurinn sem hittist á hverju kvöldi samanstendur af fjórtán stúlkum
og átta strákum. Dansarnir eru afrókúbanskir þjóðdansar, salsa,
mambó og cha cha cha. Hópurinn dansar af mikilli innlifun og af ótrú-
legri fimi. Tónlistarmennirnir eru tveir, sem berja trommur, slá taktinn
með tré- og járnhljóðfærum og syngja með sömu söngvana og
hljómað hafa á Kúbu síðastliðin hundrað ár. Hugmyndina að þessum
danshópi á Felix Carballo, sem útskrifaðist sem danskennari fyrir fjór-
um árum, og eiginkona hans Tamara sem er útskrifuð úr listaskóla
Bayamo með dans sem aðalfag. Öll kvöld mæta þau með dóttur sína
Körlu sem er fimm ára gömul ásamt trommurunum tveimur og hópi
ungs fólks sem öll eiga það sameiginlegt að elska dansinn.
Felix og Tamara stofnuðu danshópinn og eru nú að berjast fyrir að fá
fjármagn til að geta keypt föt á dansarana svo hægt sé að sýna á
skemmtunum og á kjötkveðjuhátíðum. ítalirnir sem höfðu lofað að
styðja þau hafa ekki staðið við sitt. Draumurinn er að kenna dans utan
heimalandsins í von um að fá sómasamlega borgun fyrir vinnu sína og
byggja dansflokkinn upp. En allstaðar er nóg af danskennurum, því
miður, því Felix og Tamara eru ótrúlega góðir dansarar og trommar-
arnir þeirra eru atvinnumenn í faginu. Trommararnir kenna á hljóðfæri
við listaskólann í Bayamo, auk þess að spila á skemmtunum og kjöt-
kveðjuhátíðum víða um land. Þeir hafa meðal annars spilað í gömlu
höfuðborginni Santiago de Cuba, þar sem flottasta og villtasta kjöt-
kveðjuhátíð landsins er haldin í ágúst á hverju ári.
Ungmennin sem taka þátt í æfingunum eru dæmigerð fyrir æsku
Kúbu. Sum með drauma um að verða atvinnudansarar og komast
þannig út úr fátæktinni sem einkennir kúbanskt samfélag. Aðrir eiga
þann draum einan að giftast útlendingi og komast þannig úr landi.
Á Kúbu er menntun ókeypis og hægt að læra hvað sem manni dett-
ur í hug. Hins vegar eru launin svo lág, eða um 10 dollarar á mánuði,
að lúxus eins og tölvur, símar og utanlandsferðir eru hlutir sem
kúbönsk ungmenni geta aðeins látið sig dreyma um og það er erfitt
að láta drauminn rætast. Eldri kynslóðin ber ástandið saman við tím-
ann fyrir byltinguna, þegar fólk svalt, ofbeldi var útbreitt og læknis-
þjónusta og menntun var aðeins fyrir útvalda, og er hrædd við allar
breytingar á kerfinu.
Yolexis, ein stúlkan í hópnum, var búin að fá vinnu á dýraspítala en
launin voru svo lág að hún nennti hreinlega ekki að vinna allan daginn
fyrir þeim. Gerir ekkert í staðinn, nema að dansa á kvöldin og vonast
eftir að hitta útlendinga sem geta boðið henni út að borða, á Kabar-
ettinn eða inn á skemmtistaðinn þar sem borga verður með dollurum.