Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2022, Qupperneq 148

HAMFARIR SAMFéLAGSSJóNLEIKSINS
147
ný hlutverk í samfélaginu. Þótt þjóðin sé ekki fjarlægð af landinu í Eylandi
eftir Sigríði Hagalín Björnsdóttur og Seltu Sölva Björns Sigurðssonar heldur
lokist frá umheiminum á eyju í Atlantshafi, þá fjalla þær engu að síður einnig
um klofning því að í báðum sögunum leiða hamfarirnar til þess að sjálfs-
myndin klofnar með ýmsum hætti.
Kaldakol byrjar sem hreinræktuð náttúruhamfarasaga á fundi almanna-
varna og er mjög líklega undir beinum áhrifum frá bandarískum eldgos-
amyndum á borð við Volcano (1997) og Dante´s Peak (1997). Á kápunni er
þessi tenging líka gefin til kynna. Hinar yfirvofandi hamfarir sem almanna-
varnir vara við eru risaeldgos í nágrenni Reykjavíkur. Þegar líður á söguna
kemur í ljós að höfundurinn er að leika sér með væntingar lesandans og snúa
út úr greininni. Þegar upp er staðið eru ekki neinar náttúruhamfarir vegna
þess að viðvörunin var gabb og katastrófan í bókinni er alfarið orsökuð af
mönnum. Sagan virðist vera ádeila á stórfyrirtæki og þann eyðileggingar-
mátt sem felst í gróðasókn auðmagnsins, en líklega væri réttast að flokka
söguna sem samsærisþriller (e. conspiracy thriller) á borð við The Ministry of
Fear eftir Graham Greene eða The Firm eftir John Grisham þar sem aðal-
persónurnar uppgötva smám saman að veruleikinn sem blasir við þeim er
ekki eins og hann sýnist og í raun niðurstaða af stórfelldu samsæri valdamik-
illa aðila. Kaldakol fellur þó ekki alveg að þeirri bókmenntagrein og kannski
best að skilja hana sem stórt konsept listaverk sem snýr upp á greinar og er
fyrst og fremst ádeila á íslenskt samfélag. Í lokin snýr bókin aftur í vísinda-
skáldsagnahaminn þegar söguhetjurnar snúa aftur til mannlausrar Reykja-
víkur sem er vöktuð af vopnuðum þyrlum Kaldakols.
Skáldsagan endar á því að stórfyrirtækið Kaldakol hefur eignast Ísland.
Þó er smá vonarglæta, sem felst í því að aðalpersónan Katla Rán hefur kom-
ist yfir svartan minniskubb sem inniheldur upplýsingar um samsærið. Sissú
Brekkan sem safnaði saman öllum gögnunum útskýrir samsærið í stuttu máli
þegar þær finna aftur kubbinn sem hafði týnst:
Í stuttu máli má segja að Kaldakol hafi leynt og ljóst ætlað sér að
gera Ísland að verstöð sem mali gull fyrir fámenna elítu sem á sí-
fellt meira í auðlindunum. Þetta stóð til löngu áður en Tempelhof
datt upp í hendurnar á þeim á þennan fáránlega hátt. Nú á þorri
þjóðarinnar að draga fram lífið við hörmulega aðstæður, það hefur
þeim tekist með aðstoð voldugs fólks í Þýskalandi: alþjóðlegra fjár-
festa með ítök í borgarlobbíismanum og lókal stjórnmálunum, allt
í gegnum þennan Doktor Björn. Þessir fjárfestar eru alveg til í að