Úrval - 01.02.1958, Síða 45

TVÍKYNJA DÝR
og leir. Þegar nokkrir sniglar
ákváðu, af gildri ástæðu, að
flytja upp á þurrt land, urðu
þeir að flytja með sér slím og
rekju, sem var þeim eðlileg í
hinu vota umhverfi sínu. Slím-
ið er ögn af vatnsbotninum, sem
snigillinn framleiðir á þurru
landi til þess að hann geti enn
notað sömu aðferð til að kom-
ast áfram.
Þetta út af fyrir sig veitir
sniglinum ekki rétt til þess að
láta sín getið í bók um kynlífið.
En hann er hér ekki að ófyrir-
synju, eins og síðar mun koma
5 ljós. Snigillinn og ánamaðk-
urinn heyra til mjög ólikum
greinum á meiði lífsins, en þeir
eru líkir að einu leyti, og það
harla mikilvægu. Þeir eru báðir
tvíkynja; og það er undravert
hvað þeir eru að líkamsgerð og
háttum vel lagaðir til þess að
hagnýta sér sem bezt kostina og
varast hættumar, sem því
fylgja að vera tvíkynja.
í líffræðinni eru þau dýr köll-
uð tvíkynja, sem hafa í líkama
sínum velþroskuð og starfhæf
kynfæri beggja kynja, þ. e.
eistu, sem framleiða sæðisfrum-
ur og eggjakerfi, sem framleiða
egg. Það má telja ömggt, að
þannig maður hafi aldrei verið
til. Aftur á móti er vitað um að
minnsta kosti tuttugu dæmi
þess, að menn hafi fæðzt með
allvel þroskuð kynfæri beggja
kynja, þótt ekki væru þau
starfhæf. Og um einn af hverj-
um þúsund mönnum eru þann-
ÚRVAL
ig skapaðir, að þeir hafa innri
kynfæri annars kynsins, en
meira eða minna þroskuð ytri
kynfæri hins. Slíkir menn hafa
til dæmis útlit karlmanns, en
eru með eggjakerfi hið innra
þegar að er gætt, eða öfugt. Hér
er að sjálfsögðu um vanskapn-
að að ræða.
En sum óæðri dýr, þeirra á
meðal ánamaðkurinn og snigill-
inn, em alltaf tvíkynja, þ. e.
framleiða bæði sæði og egg,
hvorttveggja starfhæft. í lang-
flestum tilfellum býr náttúran
þannig um hnútana, að útilokað
sé að dýrið geti frjóvgað sig
sjálft; því að kynæxlunin er ein-
mitt uppfundin til þess að fjar-
skyldar ættir geti sameinast.
Snigillinn er ágætt dæmi um
þetta. Eðlun sniglanna byrjar á
því að tveir einstaklingar taka
að hringsóla hvor um annan i sí-
fellt minni hringjum. Þetta ger-
ist snemma sumars. Þegar þeir
nálgast hvor annan virðast þeir
á einhvem hátt kanna slímið í
slóð hvors annars. Sennilega
segir slímið þeim eitthvað um
kynþroskastig hvors annars, t.
d. hvort sæðið og eggin hafi náð
því stigi að eðlun geti farið
fram.
Gleymum því ekki, að bæði
dýrin eru af sama kyni, eða öllu
heldur af báðum kynjum. Þetta
er því mjög frábmgðið tilhuga-
lífi karl- og kvendýrs. Og nú
gerist nokkuð óvænt. Eftir að
þeir hafa sannfærzt um, að öll
skilyrði til eðlunar séu fyrir
43