Verzlunartíðindi - 01.12.1979, Qupperneq 19

miðast við arðsemi á hinum al-
menna markaði, sem mjög hefur
breytzt á undanförnum árum.
4.6. Niðurlag
Eins og vikið var að í upphafi
þessa kafla, er ekki minna um
vert að huga að kostnaðar- en
tekjuhlið fyrirtækisins. f bókhaldi
flestra verzlana kemur ekki fram
skipting varanna eftir vöruflokk-
um, og því er erfitt að fylgjast
með þvi, hvaða vörur gefi mestar
tekjur og hvaða vörur þurfi að
athuga sérstaklega. Þetta meðal
annars hefur orðið til þess að
verzlunareigendur nota bók-
haldsupplýsingar mjög lítið við
stjórnun og ákvarðanatekt, enda
er það því miður frekar regla en
undantekning, að uppgjör verzl-
unarfyrirtækja fyrir ár hvert sé
ekki fullunnið fyrr en í lok maí
eða byrjun júnímánaðar ársins á
eftir. Með aukinni vélvæðingu,
tölvunotkun og ekki sízt þekk-
ingu, ætti þó að geta orðið á
breyting til batnaðar áður en
langt um líður.
Kafli 4. — Heimildir
1. Skýrsla verzlunarmálanefnd-
ar.
2. Gögn frá Sambandi íslenzkra
samvinnufélaga.
3. Unnið upp úr gögnum frá
Þjóðhagsstofnun.
4. Fjárfestingahandbókin. Út-
gefin 1978 af Frjálsu framtaki
hf.
5. Verzlunartíðindi 16. árgangur
1965. Útgefið af Kaupmanna-
samtökum íslands.
6. Införing i markedskommuni-
kasjon, eftir Otto Ottesen. Út-
gefið af Nyt nordisk forlag
Arnold Busck, Kaupmanna-
höfn 1977.
7. „Bókhaldslykilú, gerður af
Hagvangi hf. fyrir Kaup-
mannasamtök íslands.
Kafli 5.
Starfsfólkið
5.1. Inngangur
Varla er hægt að segja annað en
kaup og kjör afgreiðslufólks i
dagvöruverzlunum sé ein rauna-
saga. Launin eru með því allra
lægsta, sem þekkist í landinu, og
þar að auki er óhætt að fullyrða
að kvenfólki er ekki boðið upp á
neitt erfiðara starf í þjóðfélaginu
heldur en það að vinna í dag-
vöruverzlun, að minnsta kosti
hvað líkamleg átök snertir. Um
það að iaun afgreiðslufólks séu
léleg virðast flestir sammála, og
þá ekki sízt atvinnurekendur.
Þeir segja aftur á móti líka, að
verzlunin sé ekki fær um að
greiða meira, og því þurfi fleiri
aðilar að koma með við lausn
vandamálsins, það er hið opin-
bera. En það er fleira en bara
launin, sem ekki er í því ástandi,
sem viðunandi má telja.
5.2. Lífeyrissjóður
Allt afgreiðslufólk dagvöruverzl-
ana er í Lífeyrissjóði verzlunar-
manna. Þessi sjóður er ekki verð-
tryggður og i þeirri verðbólgu,
sem hér hefur geisað, má nærri
geta, hver innistæða launþegans
er að raungildi, þegar starfsævi
líkur. Möguleikar á láni er sá
helzti kostur, sem launþegi getur
séð við það að vera í lífeyrissjóði.
Annars er allt það, sem að lífeyr-
issjóðnum snýr, orðið það flókið,
að til að fjalla um það þarf heila
ritgerð, og á þessu vori skrifar
einmitt einn nemandi Viðskipta-
deildar um lífeyrissjóðina.
Dagvöruverzlun
í Reykjavík
5.3. Mötuneyti
Afgreiðslufólk í dagvöruverzlun-
um hefur almennt ekki aðgang að
mötuneyti og því síður niður-
greiddum mat, eins og félagar í
Bandalagi starfsmanna ríkis og
bæja. I flestum verzlananna er að
vísu kaffistofa, þó alls ekki öllum.
5.4. Vinnutíminn
Vinnutími afgreiðslufólks er oft-
ast mjög óhentugur. Vinna hefst í
flestum tilfellum klukkan 9 að
morgni, og líkur á bilinu 18—
18.30 síðdegis, meðan nær allar
aðrar stéttir þjóðfélagsins ljúka
vinnu klukkan 17. Um miðjan
daginn er að vísu matarhlé í eina
og hálfa klukkustund, en sá tími
vill nýtast illa. Allir þeir, sem
hafa unnið í verzlun annars vegar
og hins vegar á stað, þar sem
vinnu lýkur klukkan 17, vita,
hversu mikils virði þessi klukku-
stund eða rúmlega það er.
I Reykjavík er í gildi reglugerð
um lokunartíma verzlana. Á
undanförnum árum hefur verið
gerð mjög hörð hríð að þessari
reglugerð, og háværar raddir
hafa verið uppi um að gefa lok-
unartímann frjálsan. Bæði sam-
tök kaupmanna og verzlunarfólks
hafa harðlega mótmælt lengingu
afgreiðslutímans, enda má telja
nær víst, að lenging afgreiðslu-
tímans mundi hafa í för með sér
aukið vinnuálag á það fólk, sem
við verzlunina starfar, og þá
alveg sérstaklega dagvöruverzl-
unina, meðan almenna mark-
miðið í öllu þjóðfélaginu er
minna vinnuálag og stytting
vinnutímans. Ekki er hægt að
gera ráð fyrir aukinni sölu vegna
lengri afgreiðslutíma, og vegna
eftir- og næturvinnuálags, sem
verður að greiða, mundi rýmkun
afgreiðslutímans nær örugglega
hafa í för með sér hækkun verð-
VERZLUNARTÍÐINDl
147