Verzlunartíðindi - 01.12.1979, Side 33

V axtagreiðslur
smásöluverzlana
Vaxtagreiðslur smásöluverzlana
eru fyrst og fremst af vörukaupa-
lánum og af rekstrar- og fjárfest-
ingarlánum.
A árinu 1974 varð nokkur breyt-
ing á vaxtagreiðslum smásölu-
verzlunar hér á landi. Fyrir þann
tíma greiddu smásöluverzlanir
ekki vexti af vöruvíxlum og var
því eingöngu um að ræða vexti af
rekstrar- og fjárfestingarlánum.
Samtök heildsala ákváðu á fyrr-
nefndu ári að krefjast vaxta af
vöruvíxlum. Samtök kaupmanna
mótmæltu þessari ákvörðun á
þeirri forsendu að kaupmenn
fengju ekki að reikna vaxtakostn-
að inn í vöruverðið en hins vegar
er heildsölum heimilt að reikna
bæði vexti og bankakostnað inn í
vöruverðið.
Samtök kaupmanna lögðu mikla
áherzlu á það við verðlagsyfir-
völd að tekið yrði tillit til þessa
útgjaldaliðar hjá smásöluverzl-
uninni þegar smásöluálagning
væri ákveðin.
Undirtektir við þessari beiðni
hafa engar orðið, og er því smá-
S. S. Glæsibæ
framhald
um það svo gott hjá Sláturfélag-
inu. Okkur er sýnt það traust hjá
félaginu að við rekum verzlan-
irnar eins og við ættum þær sjálfir
og það er e. t. v. þess vegna sem
það hefur aldrei hvarflað að mér
að verða kaupmaður. —
—jib.
sölum gert að greiða þennan
kostnað af álagningunni, sem
stöðugt hefur farið lækkandi.
Ákvörðun heildverzlana um að
vaxtareikna vöruskuldir hafði í
mörgum tilvikum eftirfarandi
áhrif:
1. Innkaup verzlana frá heild-
verzlunum urðu í minna
magni, en tíðari.
2. Reynt var að staðgreiða vör-
una hjá heildsala gegn af-
slætti.
3. Kaupmenn drógu úr lánsvið-
skiptum við viðskiptavini.
4. Lager verzlana minnkaði þar
sem dregið var úr vörukaupum
almennt.
Þó að æskilegt þætti að áðurtöld-
um reglum væri fylgt kom í ljós
að smásöluálagningin fór stöðugt
lækkandi og gafst því ekki svig-
rúm til þess.
Stöðugar gengisfellingar rýra
mjög fjármagn smásöluverzlana
vegna þess að bann er lagt við því
að hækka útsöluverð til jafns við
innkaupsverð. Vegna skorts á
fjármagni neyðast kaupmenn til
þess að kaupa vöruna af heild-
verzlunum gegn gjaldfresti.
Einnig má benda á það að heild-
verzlanir hafa ekki getað tryggt
nægilega stöðugt vöruframboð
sem hefur þær afleiðingar að
innkaup verzlana frá heildverzl-
unum verða að fara fram á þeim
tíma sem heildverzlanir hafa
vöruna á boðstólum og leiðir það
m. a. til þess að kaupa þarf meira
magn í einu.
Hversu mikil áhrif vaxtagreiðslur
af vöruvíxlum hafa á rekstur
smásöluverzlunar má sjá af eftir-
farandi dæmi:
Verzlun kaupir vöru fyrir 40
milljónir á ári frá heildsala. Inn-
kaupin eru gerð fjórum sinnum á
ári, þ. e. fyrir 10 milljónir í hvert
skipti. Heildverzlunin lánar vör-
urnar í 2 mánuði gegn 4% vöxt-
um pr. mánuð. Heildarvaxta-
greiðsla smásöluverzlunarinnar
vegna þessara innkaupa er því
um 1.6 milljónir á ári.
Smásöluálagning á sömu vöru er
um 30% og eru því brúttó sölu-
laun um 12 milljónir, en af þeirri
upphæð á eftir að greiða allan
reksturskostnað og eru vextir af
vöruvíxlum um 13.3% af þeirri
upphæð. Hér er um að ræða mjög
sláandi dæmi um áhrif vaxta á
afkomu smásöluverzlana. Væri
hins vegar heimilt að reikna
þennan kostnað inn í vöruverðið
hefði það tiltölulega lítil áhrif á
útsöluverðið.
Að ofansögðu má sjá að vaxta-
greiðslur smásöluverzlana hafa
aukizt til muna frá því að
ákvörðun heildsala tók gildi.
Samkvæmt upplýsingum þjóð-
hagsstofnunar (úrtaki) má ætla
að vaxtagreiðslur smásöluverzl-
ana (atvinnugreina númer
617 — 629) hafi hlutfallslega
hækkað meira en nokkur annar
kostnaður frá árinu 1974. Sam-
kvæmt sömu upplýsingum hafa
vaxtagreiðslur frá árinu 1977 til
1979 hækkað um nær 190% á
meðan velta hefur aukizt um ca.
150%, laun um 150% o. s. frv. Má
af því ráða að verzlunin nýtur
verri kjara en aðrir atvinnuvegir
landsmanna hjá Lánastofnun-
um.
M. E. F.
VERZLUNARTÍÐINDI
161