Bókasafnið - 01.01.2003, Blaðsíða 39

Þegar grunnurinn hefur verið lagður á nemandinn að
geta hjálpað sér mikið sjálfur. Þess vegna er mikil-
vægt að til staðar séu hjálparmöguleikar, s.s. bóka-
safnsfræðingar, faggáttir, kennsluvefur og að góðar
leiðbeiningar séu innbyggðar í leitarkerfin.
Þá er nauðsynlegt vera í góðu samstarfi við kenn-
arana. Þeir þurfa að hafa skilning á notagildi upplýs-
inga- og heimildaleitar og kunna sjálfir að leita heim-
ilda. Ef kennarar kunna ekki sjálfir upplýsingaleitar-
tæknina sem verið er að kenna nemendum, þá eiga
þeir síður möguleika á að kanna og meta þær heim-
ildir sem nemendur eru að nota.
Bókasafnsfræðingar þurfa að bjóða upp á nám-
skeið fyrir nýja kennara og hafa reglulega kynningar
á nýjungum í rafrænum gagnagrunnum og gögnum
fyrir mismunandi faghópa. Einnig getur verið nauð-
synlegt að bjóða upp á einstaklingskennslu þar sem
kennarar eiga sumir bágt með að viðurkenna hvað
þeir kunni lítið á Internet og gagnagrunna. Það sem
Kirsten hafði fram að færa á námskeiðinu var sérlega
áhugavert og kynnti hún margar sérlega skemmtileg-
ar og gagnlegar lausnir í kennslu. Til dæmis að nota
ekki músina of mikið í sýnikennslu í vefleit og að
hafa bendilinn í áberandi lit. Þá benti hún á að það
hefði góð áhrif að setjast á hækjur sér þegar rætt er
við nemanda í stað þess að gína yfir honum. Nem-
endur þurfa að þekkja efnið sem leitað er að og það
hefur jákvæð áhrif að þeir finni árangur strax
(success). Og að lokum góð ábending til okkar bóka-
safnskennara, að séu nemendur fleiri en 20 er
nauðsynlegt að kennarar séu tveir.
Markaðssetning
Síðasti fyrirlesarinn sem við gerum grein fýrir er
Christina Tovoté. Hún hefur starfað að markaðsmál-
um og skipulagningu safnkennslu í mörg ár, nú síðast
við Háskólann í Stokkhólmi þar sem verið er að koma
upp náms- og heimildamiðstöð (learning resource
centre, LRC) sem kallast Lárandets Galleria, www.
lrc.su.se.
í máli hennar kom fram að allar tegundir þjónustu
er hægt að markaðssetja og bókasöfn eru þar ekki
undanskilin.
Fram undir þetta hafa bókasöfn verið hinar hljóðu
stofnanir þar sem fólk hefur hvíslast á og það hefur
ekki verið álitið að þau þyrfti að auglýsa, þau eru
þarna og það vita allir sem vilja nota þau og ekkert
meira með það. í hinu mikla framboði á afþreyingu og
tölvu- og upplýsingavæðingu nútímans á bókasafnið
undir högg að sækja og þarf að sýna sig og sanna.
Mörg bókasöfn á íslandi búa nú við góðan húsakost
sem hægt er að nýta til fleiri hluta en aðeins að hýsa
bækur og blöð. Þau geta orðið vettvangur listsýninga,
leiksýninga, tónleika, upplestra og lítilla funda og um
leið vakið athygli á starfsemi sinni. Bókasafn getur
boðið listamanni mánaðarins í bókasafnið og skapað
honum aðstöðu, hann getur verið úr hvaða listgrein
sem er. Það er líka möguleiki að hafa kynningu á vef
bókasafnsins á listamanni eða einhverju áhugaverðu
efni sem staldrar þar við í ákveðinn tíma. Þetta má sjá
á vef Borgarbókasafns Reykjavíkur og víðar.
Skemmst er að minnast Galdranætur í Þjóðarbók-
hlöðu á síðustu Menningarnótt, þar sem mætti stór
hópur fólks sem aldrei áður hafði komið í safnið auk
allra barnanna sem „veiddu" í síkinu, fengu málað
andlit og hlustuðu á draugasögur í draugaherberginu.
Þá getur bókasafnið selt sérmerkta muni sem tengj-
ast starfseminni til að hressa upp á fjárhaginn og
kaffistofa í tengslum við bókasafn er ómetanleg.
Starfsfólk bókasafna hefur það orð á sér að vera upp
til hópa hógvært hæglætisfólk sem ekki fer mikinn.
Það er hins vegar mikils virði fýrir sérhvert bókasafn
að starfsmenn þess mæti á menningarviðburði í sínu
nánasta umhverfi, komi þar fram sem fulltrúar bóka-
safnsins síns og séu stoltir af því. Þá er æskilegt að
þeir sem fara á ráðstefnur mæti líka í kvöldveislurn-
ar, einnig þannig er bókasafnið gert sýnilegt á menn-
ingarstórmarkaðinum.
Markaðssetning á sér undanfara: markaðsgrein-
ingu, markmiðssetningu, aðgerðaáætlun og síðan
þarf að fara fram árangursmat og eftirfylgni.
Það þarf að huga að því hvað bókasafnið hefur,
safnkost, starfsfólk, húsnæði, markhóp og hverjir það
eru sem keppa við bókasafnið og hverjir eru samherj-
ar. Það þarf að meta sterkar og veikar hliðar, hvaða
kunnáttu starfsfólkið hefur og hvaða óskir notendur
hafa. Kanna þarf hvað starfsfólki finnst um starfsemi
bókasafnsins og hvaða tillögur það hefur fram að
færa til breytinga og bóta.
Mæla þarf fjölda heimsókna, þátttöku í viðburð-
um, gera notendakannanir og athuga kostnað við
hina ýmsu þætti safnsins. Athuga hvar hægt er að
hagræða og henda út og nýta fé sem þannig fæst til
bóta.
Þá þarf að fylgjast með hvernig breytingar takast
og breyta og bæta þar sem ekki fór eins og til stóð, en
fylgja því eftir sem vel gengur og hugsanlega að gera
gott betra. Og síðast en ekki síst þarf bókasafnið að
koma sér upp velgerðarfólki og kostunaraðilum, sem
styðja við starfsemina, með vinnuframlagi eða
fjármunum, því þó að allar stofnanir eigi nú að
standa undir sér og selja þjónustu sína, þá tekur það
tíma að venja fólk við að taka upp budduna fyrir
hvert lítið viðvik á bókasafni, þar sem þjónustan
hefur fram að þessu verið afar ódýr og verður von-
andi það ódýr áfram að allir geti nýtt sér hana.
Að lokum
Við erum sammála um að námskeiðið hafi verið afar
gagnlegt. Við lærðum margt nýtt, fengum innsýn í
margs konar rannsóknir og tilraunir og síðast en ekki
síst fæddust margs konar hugmyndir eins og á að
BÓKASAFNIÐ 27. ÁRG. 2003
37