Bókasafnið - 01.01.2003, Qupperneq 77

Bækur og líf
Elín Jóhannesdóttir
í leit að ‘tímaþjófum’
Fyrir um það bil ári
síðan, er ég var nýkomin
að utan úr námi, lenti ég
í þeirri aðstöðu að vera
atvinnulaus í fyrsta
skipti á ævinni. Reynslan
var ekki skemmtileg og
fólst aðallega í stöðugri
bið eftir því að eitthvað
færi nú að ‘gerast’, sem
og leit að einhverju til að
hafa að gera þess á milli. Ráðgjafarnir sögðu að
mikilvægast væri að hafa nóg fyrir stafni, svo eftir að
hafa þrifið íbúðina hátt og lágt, þvegið og straujað
hvert eitt og einasta stykki úr fataskápnum, yfirfarið
og endurraðað í alla skápa og skúffur var kominn tími
að ráðast á bókaskápana. Það var líka orðið
viðkvæðið að vinir og kunningjar réttu mér bók í
hvert sinn er ég kvartaði yfir atvinnuleysinu svo á
endanum var ég komin með dágóðan bókastafla.
Hófst svo lesturinn. Þetta var æðislegt, ég las allt, allt
milli himins og jarðar, hvort sem viðfangsefnið var
Harry Potter eða Jónas Hallgrímsson, það var æðislegt
að eiga tíma til að lesa (hlaut að auki ómælda aðdáun
bróðursonar míns fyrir Potterþekkinguna). Þetta mun
hljóma eins og ég hafi aldrei lesið bók fyrr, en eftir
krefjandi framhaldsnám var yndislegt að vera að lesa
án þess að þurfa að leggja allt á minnið - og það
merkilega er að þá gerist það sjálfkrafa. Góð
skáldsaga hrífur þig með sér, eiginleiki sem er
sjaldnar fundinn í námsbókum. Allt í einu varð
atvinnuleysið eins og forréttindi, það að eiga tíma til
að lesa. Á þessum tíma kynntist ég fyrst bókum
Arnaldar Indriðasonar. Varð einlægur aðdáandi og las
allt sem maðurinn hafði skrifað, að minnsta kosti
skáldsögurnar. Það sem mér finnst skemmtilegast við
bækur Arnaldar er hversu myndrænar þær eru.
Maður sér allt svo ljóslifandi fyrir sér, líkt og þegar
maður les bókina eftir að hafa séð kvikmyndina. Ég sé
fyrir mér litlu safnaraíbúðina hans Erlendar í
Breiðholtinu, finn lyktina heima hjá Elínborgu, þegar
hún á von á öllu tengdafólkinu í mat, og veit
nákvæmlega að hver hlutur á sinn stað heima hjá
Sigurði Óla og Bergþóru. Ráðgátan - morðgátan - er
aldrei auðleyst og á oftast djúpar rætur í fortíðinni.
Fléttur sögunnar eru oftast tvær eða þrjár, annað mál
er tengist rannsókninni beint eða óbeint, svo og
sálarstríð Erlendar og barna hans. Eins og mér þykir
orðið vænt um Erlend og co. er Napóleonsskjölin sú
bók Arnaldar sem er hvað mest í uppáhaldi hjá mér,
kannski vegna þess að hún er ekki um hið þaul-
reynda þríeyki. Málið snýr líka öðruvísi við lesandan-
um, þ.e. við vitum alltaf örlítið meira en stúlkan úr
Utanríkisráðuneytinu sem lendir í öllum hremming-
unum. Napóleonsskjölin er heldur ekki bara skáld-
saga heldur líka kvikmynd og það stórkostleg kvik-
mynd. Maður sér fyrir sér glæsilegar hasarsenur upp
á Vatnajökli, eltingaleik á Miðnesheiði, slagsmál á
Kaffi Austurstræti, það er meira að segja rúmsena,
allt sem tilheyrir Hollywood fyrirmyndinni, að
ógleymdum íslensku náttúruskotunum. Skilst að
Baltasar sé kominn með kvikmyndaréttinn. Myndin
gæti þó stórlega skaðað samskipti íslands og Banda-
ríkjanna.
Eftir þriggja mánaða atvinnuleysi var síðan sælan
búin. í dag leita ég ekki að tímaþjófum, þeir eru alls
staðar, heldur að tíma fyrir mig og þá sérstaklega
tíma til að lesa.
Árni Sigurjónsson
Hver er þessi maður?
í ferðalagi í haust komst
ég að því í flugstöðinni
að bókin sem ég ætlaði
að lesa á leiðinni hafði
lent í ferðatöskunni svo
mig vantaði kilju fyrir
þetta átta stunda langa
flug. Flugferðin varð
skemmtileg, enda
rambaði ég þarna á bók
eftir Philip Roth sem heitir The Human Stain (2000) og
kláraðist hún raunar ekki fyrr en við lendingu á
heimleiðinni. Þessi saga fjallar um háskólakennara
sem er bandarískur blökkumaður, nægilega hvítur á
hörund til að geta villt á sér heimildir og hefur verið
talinn hvítur allt frá því hann hóf háskólanám. Ofaná
þessa þverstæðu bætist að hann stígur á strik
BÓKASAFNIÐ 27. ÁRG. 2003
75