Heima er bezt - 01.03.2003, Side 12

dóttursonur minn, hann
Óskar Guðjón, er afskaplega
duglegur við að bjóða mér
með sér hingað og þangað. í
fyrrasumar fór ég til Eng-
lands, þar sem hann er að
vinna sem verktaki. Eitt sinn
bauð hann mér til Kanarí-
eyja, og ofl hef ég komið til
Þýskalands, hef verið þar
um jól meira að segja, oftar
en einu sinni. Ég kann af-
skaplega vel við mig í
Þýskalandi og ég hugsa að
ef ég væri ung í dag þá hefði
ég lært þýsku. Mér finnst
þýskan eitthvað liggja svo
vel við okkur íslendingum.
Mér þykir landslag og allt umhverfi í Þýskalandi líka svo
afskaplega fallegt og viðkunnanlegt í alla staði.
Þjóðhátíðin á Þingvöllum 1944
Sá atburður sem mér er einna minnisstæðastur þegar ég
horfi tilbaka og ef litið er til þess sem gerðist með þjóð-
inni, er þjóðhátíðin á Þingvöllum árið 1944, þegar lýð-
veldið var stofnað.
Þá var ég 19 ára gömul heima í Kálfshamarsnesi,
reyndar ekki komin með kosningarétt ennþá, því þá var
hann miðaður við 21 árs aldur. Nú var þessi kúgaða þjóð
um aldir, loksins orðin frjáls og fullvalda og má segja að
sjálfstæðisbaráttu íslendinga hafi loks lokið með fullnað-
arsigri. Þá var vor á íslandi í tvennum skilningi, vor í
fögru, gróandi ríki íslenskrar náttúru, og vor í íslenskri
þjóðarsál. Unga fólkið í dag þekkir ekki þessa tilfinningu
eða getur gert sér grein fyrir því hvernig við upplifðum
þennan atburð, sem höfðum þekkt þjóðina undir yfirráð-
um annarra. Þetta var stórkostlegur áfangi í mínum aug-
um og efalaust í augum flestra Islendinga.
Ég hreifst afskaplega með þessum atburðum, ljóðunum
sem skáldin ortu, t.d. Jóhannes úr Kötlum og fleiri. Stór-
skáldin kepptust við að yrkja verðlaunaljóð í tilefni hátíð-
arinnar. Hlutskörpust þar varð Unnur Benediktsdóttir
Bjarklind, „Hulda.“ Hver á sér fegra föðurland og Aldrei
framar íslands byggð, sé öðrum þjóðum háð, er upphaf
og endir þess ljóðs. Og megi sá svanasögnur hljóma svo
lengi sem Island rís úr sæ.
Sautjánda júní 1944 var gaman að lifa og eiga sína
æskudrauma með frjálsri, fullvalda þjóð. Þeim degi
gleymi ég aldrei.
Útvarpið
Ég gat ekki hlustað á fréttir eða þætti frá athöfninni á
Þingvöllum í útvarpinu því þá var ekkert útvarp hjá okk-
ur. Það hafði reyndar komið útvarp í þorpið árið áður, en
Þorsteinn blindi, sá sem ég hef áður nefnt, hafði fengið
útvarp frá Blindravinafélaginu. Það var fyrsta útvarpið
sem kom á Kálfshamars-
nes. Og baðstofan hjá hon-
um var stundum full af
fólki sem kom til þess að
hlusta á útvarpið. Það kom
sér því vel að baðstofan
hans var nokkuð stór. Þá
stóð líka síðari heimsstyrj-
öldin yfir og mikið að ger-
ast í heiminum. Fólkið
hafði brennandi áhuga á að
fylgjast með þessu öllu
saman. A sunnudögum var
messa í útvarpinu og þá
fórum við alltaf, ég og
fóstra mín, til þess að
hlusta á hana. Og ef gestir
komu meðan á útvarps-
messunni stóð, þá urðu þeir bara að gjöra svo vel að setj-
ast hljóðlega eins og þeir væru í kirkju. Það var ekkert
við þá talað fyrr en messan var búin. Og svona var þetta í
nokkur ár, en svo fór náttúrlega útvörpunum að fjölga og
urðu smám saman til á fleiri heimilum, svo það fækkaði á
útvarpssamkomunum hjá Þorsteini.
Einn galli var á gjöf Njarðar varðandi útvörpin og það
voru battaríin sem þau gengu fyrir. Þau voru tvenns kon-
ar, annars vegar svokölluð þurrbatterí, sem þurfti að fá
alla leið sunnan frá Reykjavík, en hins vegar hleðslubatt-
erí. Þau var hægt að fá hlaðin á Skagaströnd. Það gat því
stundum liðið langur tími, jafnvel nokkrir mánuðir, sem
Þorsteinn hafði ekki batterí, ef hann þurfti að fá það sent
að sunnan. Og þá voru náttúrlega ekki neinar útvarps-
samkomur á meðan. Það var ekki jafnauðvelt að verða
sér út um hlutina þá og nú er. Og alltaf fannst manni það
hálf leiðinlegt þegar ekkert útvarp var að hafa. Svo fljótt
vandist maður nú á það. Og þannig stóð einmitt á um það
leyti sem hátíðarhöldin á Þingvöllum 1944 stóðu yfir, að
Þorsteinn var batteríislaus og því ekkert útvarpsefni að
hafa. Maður las þess í stað um atburðina í blöðunum, t.d.
ísafold og Verði, sem voru aðalblöðin um þessar mundir.
Ég hafði það hlutverk að lesa þau blöð fyrir gamla mann-
inn og fylgdist því vel með því sem þar var skrifað. Og
sögur las ég fyrir hann einnig og hafði gaman af.
Ræturnar eru fyrir norðan
Mér hefúr liðið vel hér á Suðumesjum en þó finnst mér ég
aldrei eiga heima héma. Mínar rætur hafa alltaf legið þar
sem ég kalla „heima“, það er á Kálfshamarsnesi. Ég kem
oft þangað og síðasta sumar kom ég tvisvar á þessar æsku-
slóðir mínar. Þar er harla lítið að finna orðið til minningar
um mannlífið sem var, nema kannski helst rústimar af
bænum mínum og öðrum bæjum sem þama voru. Tjöm er
eini bærinn sem byggður er á þessum slóðum í dag.
En þama ætla ég að bera beinin, þegar þar að kemur, og
er búin að panta legstað fyrir mig í kirkjugarðinum heima,
á kirkjustaðnum Hofi, við hlið fósturforeldra minna þar. Þá
\ r
ii
Kirkjan að Hofi á Skaga-
strönd.
Við leiði fósturforeldra
minna í Hofskirkjugarði.
108 Heima er bezt