Heima er bezt - 01.03.2003, Side 17

Lagt af stað
Hesturinn sem ég fór með í þessa
ferð var enginn gæðingur en hann
komst bó allra sinna ferða. Þetta
var vagnhestur frá Eystra Geldinga-
holti og kallaður Reddi. Frekar var
hann latur en eins og sumir vagn-
hestar þess tíma, var hann í ágætri
þjálfun eftir heyvinnu sumarsins en
þá voru enn notuð hestaverkfæri að
hluta við heyvinnuna og hann mik-
ið notaður fyrir rakstrarvél. Við
Reddi lögðum sem sagt af stað og á
Ásólfsstöðum var trússið sett á
hest, en ég var í trússfélagi með
Steinþóri og lagði hann til hestinn.
Þangað hafði trússið verið sent um
morguninn með mjólkurbílnum.
Búið var upp á hestana með þeim
hætti að klifberi var settur á þá.
Skrínan og það sem ofan á henni
var, var bundið í bagga með reipi
og hengt á klakk. Nokkuð þurfti að vanda þessi verk, taka
tillit til baggana, hafa þá sem jafnasta svo ekki snaraðist
og einnig að aðlaga dýnuna undir klifberanum, hestinum.
Mikilvægt var að allir þessir þættir væru vel af hendi
leystir því í löngum ferðum var hætta á meiðslum hest-
anna ef vandvirkni var ekki viðhöfð. Reiðingsdýnumar
voru gjarnan úr torfi og ullarflóka, saumaðar inn í striga.
Fyrsti náttstaður okkar fjórmenninganna var í Hólaskógi.
Þangað komum við í rigningu og myrkri en sæmilega hlýju
veðri. Nokkuð var þröngt í kofanum í Hólaskógi. Hestarnir
sex, röðuðu sér þó á stallinn en við félagamir höfðum
bálkinn í enda kofans fýrir okkur. Lágum við andfæting,
með höfúðið að veggjum. Skrínurnar höfðum við einnig á
bálkinum en þar sem þrengsli voru mest var þeim ýmist
staflað fýrir miðju eða einhverjar hengdar upp í sperrurnar.
Hlutskipti mitt var að liggja á brúninni við afturenda hest-
anna, og kom það stundum fýrir þegar hestarnir drulluðu,
að einn og einn hrossataðsköggull lenti á svefnpokanum.
Leiðinlegast var það í upphafi ferðarinnar, því þá var úr-
gangurinn mýkri, vegna þess að hestarnir höfðu verið á
góðum haga fýrir ferðina, en fóðrið var kjamminna þegar í
afréttinn kom og skíturinn því þurrari.
Á meðan ég fór í eftirleitir og legið var í kofúnum,
hafði ég alltaf þetta pláss fyrir mig og kunni því vel en
það var einnig talað eitthvað um vanafestu. Þetta var líka
þægilegur staður, því þá þurfti ekki að brölta yfir félag-
ana þegar ég gaf hestunum seinnipart nætur. Það var yfir-
leitt verkefni mitt.
Smölun hefst
Annan dag ferðarinnar var hafist handa við smölunina.
Nú þurfti að hafa uppi nýtt skipulag vegna þess að fjórði
maðurinn var með í för. Einn fór að sjálfsögðu með trúss-
arana áleiðis inn í Gljúfurleit. Hann fór göturnar, sem
liggja eftir hinum forna Sprengisands-
vegi vestan Þjórsár, sem varðaður var
um aldamótin 1900 -1901.
Þrír smöluðu og skiptu með sér leit-
um inn með Fossá, þ.e.a.s. afréttinn
vestan verðan frá Háafossi inn fýrir
Lambafell. Hittust menn í Öræfaklauf
hinni eystri, og urðu samferða í kofa.
Þessi dagur líður mér ekki úr minni
frekar en margir aðrir síðar í þessari
ferð. Eg var vestastur inn með Fossá og
dóluðum við Reddi þessa leið næstum
því á hraða snigilsins, því ekki var
honum ljúft að fara mikið upp af fet-
inu, blessuðum klárnum. Dró ekki til
tíðinda hjá okkur íýrr en við nálguð-
umst Kistu. Þar sá ég nýleg kindaför í
sandflagi. Snerist ég nokkuð um svæð-
ið og fann að lokum eina kind. Hún tók
á rás og hljóp til suðurs. Það var ekki
sú átt sem hún átti að fara, heldur lá
mín leið sem næst í NA inn í Öræfa-
klauf. Við Reddi höfðum betur og gátum snúið kindinni á
rétta leið. En auðvitað þurfti ég að líta eftir því hvort fleira
fé væri á þessum slóðum. Reksturinn gekk illa. Óþægðin í
kindinni var nánast takmarkalaus. I fáum orðum sagt gekk
mér reksturinn illa. Komst á eftir þessari leiðinlegu kind
tvo hringi umhverfis Lambafellið og vorum við Reddi
orðnir þreyttir mjög. Einnig var farið að dimma þegar
hringferðunum lauk og kindin hafði sætt sig við vald
mannsins og fór að rekast sæmilega. Það er ótrúlegt þrek í
þessum blessuðum skepnum og svo eru sumar sauðþráar.
Ég hafði orðið verulegar áhyggjur af því að erfitt yrði að
finna Öræfaklaufina eða Klaufina eins og hún er daglega
nefnd. Myrkrið var svart og nokkur úrkoma. Þetta tókst þó
og fann ég rétta leið. Annað var líka áhyggjuefni. Hvar var
Hermann? Hann hafði verið næstur mér austan við og Valli
austastur. Ég átti með réttu að hitta Hermann í Kistuveri.
Nú var ég kominn innst í verið og óttaðst að hann biði mín
miklu framar. Þessi ótti reyndist ástæðulaus. Hermann
hafði, þegar ég hvorki kom á eðlilegum tíma, né á réttan
stað, farið að þoka sér áleiðis austur í Gljúfúrleit og var nú
nærri Klaufinni. Þó Reddi væri orðinn þreyttur eftir þeysi-
reiðina umhverfis Lambafell, lifnaði töluvert yfir honum
þegar nær dró. Hann skynjaði nálægðina við hest Her-
manns.
Mjög var liðið á kvöldið þegar við náðum kofanum í
Gljúfurleit. Valli og Steini voru orðnir áhyggjufullir en
höfðu þó fengið sér að borða og sofnað lítillega. Engin
girðing var þá í Gljúfurleit, sem hægt var að geyma kind-
ur í. Því fór nokkur tími kvöldsins, auðvitað í svarta
myrkri, í að laga grafskurð, sem við notuðum sem að-
hald. Þar var þessi blessaða kind sett í og hlaðið fyrir inn-
ganginn með hnausum.
Þarna var um að ræða bíldótta veturgamla kind frá
Hraungerði í Flóa.
Valentínus Jónsson í Réttarholti, við stýr-
ið á dráttarvélinni sinni.
Heima er bezt 113