Heima er bezt - 02.01.2007, Síða 31

Eyvindarhola. Felustaður sunnan við
rústina á Hveravöllum.
og er þar engin hleðsla ofan á honum
nema nyrst.
Norður af þessu húsi er annað hús
minna, um 2 metrar á lengd og einn
metri á breidd. Vegghæð sést ógreini-
lega því inni í tóttinni er þykkt jarðlag.
Er þar mikið grjót og virðist helluþak
liggja undir jarðveginum. Stærri tótt-
in er einnig vallgróin, en ekki sjást
neinar leifar af þaki. I rústum þessum
fannst tágakarfa 1881 og er hún nú á
Byggðasafni Skagfirðinga í Glaumbæ.
En löngu áður en þessi karfa fannst, var
það almælt, að Eyvindur væri snillingur
að ríða tágakörfur, og er önnur karfa
sem honum er eignuð, á Þjóðminjasafn-
inu í Reykjavík.“
Greinarhöfundur situr í Eyvind-
arrústinni á Hveravöllum.
„Rétt austan við Eyvindarkofa er
Eyvindarhver. Hann lítur nú út eins og
hringur hlaðinn úr hnullungum. Inni
í honum er grjótbotn. Þennan hver á
Fjalla-Eyvindur að hafa hlaðið upp til
þess að geta soðið þar mat sinn„
Ólafur Briem Útilegumenn og auðar
tóttir 2. útg. 1983.
Englendingurinn Henderson kom á
Hveravelli 1815 og ritar:
„Norðan við hverasvæðið sjást ennþá
leifar af bæli ræningja, sem bjuggu þar
fyrir minna en 30 árum. Það er sjálf-
gerð gjá i hraunhól, sem er svo haglega
byrgð með hraungrjóti að enginn gat
ímyndað sér annað en þar væri venju-
legur hellir í hrauninu.,,
Reykjavatn við
Hallmundarhraun
Samtímis dvalar á Hveravöllum hefur
hann haft öryggisaðsetur við Reykja-
vatn á Amarvatnsheiði, sem er við norð-
urjaðar Hallmundarhrauns og Eiríksjök-
uls. Við Reykjavatn eru tvær hleðslur,
önnur við hellisskúta en hin í hraun-
holu. Holan og hellirinn eru í hrauninu
sunnan við Reykjavatn, um 200-300 m
sunnan við lindir sem renna í vatnið.
Mun Eyvindur hafa dvalist þar í tíð
sr. Snorra á Húsafelli, sem hafi fundið
hann og vísað honum brott.
Hleðslur Eyvindar eru haganlega gerð-
ar og hafa lokað hellinum fyrir utan
smugu til að komast um. Hraunholan
nefnist Eyvindarhola. Hlaðinn er hrauns-
töpull úr botni holunnar upp í opið og
mátti loka því með einni hraunhellu og
var hún þá ömggt fylgsni. Nokkuð er
hrunið ofan af stöplinum og því ekki
hægt lengur að loka henni með hellu.
Útileguþjófur, Jón Frans að nafni,
hafðist við í hellisskútanum 1814 og
var handsamaður þar. Nefnist hellirinn
síðan Franshellir.
Eyvindarkeraldið
Sögn er til um að Fjalla-Eyvindur hafi
komið að Húsafelli, en sr. Snorri hafi
verið að heiman. Vetur var og sat fólk
við vökuvinnu. Hildur spyr gest hvort
hann sé hagur og ef svo sé skuli hann
smíða upphleypikerald (þ.e. stafaílát)
fyrir hana. Það vildi hann reyna og í
vökulok skilaði hann keraldinu full-
gerðu. Að morgni fór gestur leiðar sinn-
ar. Þegar sr. Snorri kom heim sá hann
keraldið og lét svo um mælt að þetta
hefði enginn annar en Fjalla-Eyvind-
| ur smíðað. Var það orð að sönnu Var
Úr Eyvindarveri. Þar höfðust þau við Fjalla-Eyvindur og Halla um 1770.
Arið 1772 voru þau tekin höndum við lnnra-Hreysi ogfœrð til byggða.
Ljósm.: Páll Jónsson, Arbók F.í. 1967.
Heima er bezt 31