Heimili og skóli - 01.03.1973, Blaðsíða 60

EIMDURSKIPll LAGIMIIMG
SKÓLAHVERFA
Inngangur
Á síðustu árum hafa skólamál verið mjög
til umræðu, og þá eðlilega helzt þeir þætt-
ir, sem betur mættu fara, þar á meðal
skólamál dreifbýlisins.
Skólun og menntun er nú og verður í æ
ríkari mæli einn mikilvægasti aflvaki
menningarlegrar, efnahagslegrar og félags-
legrar þróunar, og jafnframt afdrifaríkari
fyrir feril einstaklingsins, starf hans og
stöðu innan félagsheildarinnar en verið hef-
ur. Mismunun í menntunaraðstöðu er því
ekki tímabundið ástand fyrir þá einstakl-
inga, sem fyrir henni verða, heldur órétt-
læti, sem kann að marka djúp spor í ævi-
ferli þeirra og sníða þeim þrengri stakk en
eðli þeirra stendur til. I því sambandi skal
hér getið tveggja atriða, sem snerta sér-
staklega skólahald í dreifbýli eins og það
er nú víða framkvæmt. Er það annars veg-
ar upphaf skólagöngunnar og hins vegar
lok hins almenna náms.
Reynsla og athuganir á síðari árum hafa
leitt glögglega í ljós, að fyrstu ár skólans
eru mikilvægari fyrir þroska og frekara
nám nemandans en oft hefur verið talið. Er
það ekki aðeins, að á þessum árum tileink-
ar nemandinn sér undirstöðuaðferðir til
náms og túlkunar, heldur mótast á sama
52 — HEIMILI OG SKÓLI
líma hugur hans og viðhorf til náms og
skóla. Annað er, að ýmsar þær breytingar,
sem nú eru á döfinni, miða að því að auka
kennslu í yngri bekkjum barnaskóla og að
færa niður og byrja fyrr en verið hefur
kennslu í ýmsum námsgreinum. Er því lögð
sívaxandi áherzla á þetta skeið skólagöng-
unnar. Því miður er það og sá hluti skóla-
göngu, sem einna mesi hefur verið vanrækt-
ur í sveitum landsins, enda hvað erfiðastur
í framkvæmd í strjálbýli, þar sem sú lausn,
sem heimavistarskólar bjóða upp á, hentar
eigi fyrir mjög unga nemendur.
Um lok hins almenna náms gegnir nokk-
uð öðru máli. Þar er framkvæmdin ekki
háð sömu annmörkum og upphafið, og þær
kröfur, sem gera verður, eru annars eðlis.
Við lok þess náms stendur stærsti hluti
nemenda frammi fyrir vandasömu vali, sem
í flestum tilfellum ræður mestu um áfram-
haldandi námsbraut hans og síðar starf.
Hinni almennu skólagöngu, og sérstaklega
síðustu árum hennar, má því ekki haga svo,
að hún þrengi valsvið nemandans. Hins veg-
ar eru þær kröfur, sem framhalds- og sér-
skólar gera um undirbúning nýrra nem-
enda sívaxandi og sérgreindari en áður var.
A síðustu árum hins almenna náms verður
nemendum því að standa opnir nokkrir val-