Heimili og skóli - 01.03.1973, Blaðsíða 13

Ég lýsti því þegar yfir, að nefndarmenn
væru reiðubúnir að halda annan fund á Sel-
fossi að kvöldlagi eða á sunnudegi, ef þessi
fundartími væri óhentugur. Síðan hófst
hinn boðaði fundur og var fjölsóttur og íór
vel fram. Síðar var auglýstur fundur hinn
26. febrúar klukkan hálf níu að kvöldi í
sömu húsakynnum, Selfossbíói. Þann fund
sóttu tólf heimamenn. Þrátt fyrir fámenni
var fundurinn haldinn og fór mjög vel fram
og umræður fróðlegar og efnislegar.
Þess ber að geta um alla fundina, að
þangað komu menn greinilega með því hug-
arfari, að kryfja málin til mergjar og fá
svör við því, sem þeim þótti óljóst eða virt-
ust ekki full rök fyrir. Skoðanaágreiningur
var um margt, ekki sízt lengingu skólaskyld-
unnar um eitt ár og lengd árlegs skólatíma.
Þó virðist mér eftir fundahald þetta, að
meirihluti manna muni telja hvort tveggja
nauðsyn, ef þjóðin eigi ekki að skiptast í
mismenntaða hópa vegna ójafnrar mennt-
unaraðstöðu. Greinilegt er, að tvenns konar
öfl togast á í þessu efni: annars vegar löng-
un manna og þörf til þess að halda ungl-
ingunum heima og við störf í atvinnulífinu,
og hins vegar óttinn við, að þeir missi með
því móti af menntun, sem þéttbýlisnemend-
ur fá og glati tækifærum til framhalds-
menntunar og betri starfsundirbúnings.
Meginstefna skólafrumvarpanna er að
jafna aðstöðu þéttbýlis- og dreifbýlisnem-
enda til menntunar, og engum dettur í hug,
að það eigi að gera með því að draga úr
menntunaraðstöðunni, þar sem hún nú er
bezt. Það er liðin tíð, að almennt verði
komizt af með örstutt nám. Þjóðfélagið
iðn- og tæknivæðist óðfluga og næstum öll
störf krefjast meiri og meiri verkkunnáttu
og sérþekkingar. Ef mönnum eiga ekki að
vera alltof þröngar skorður settar á vinnu-
markaðinum, þarf síaukna þekkingu. Meira
að segja blasir við, að um sífellda endur-
og viðbótarmenntun þarf að vera að ræða
vegna örrar þróunar eða breytinga í vel-
flestum starfsgreinum. Það er því mikill
ábyrgðarhluti að láta undir höfuð leggjast
að veita ungu fólki þá menntun, bóklega og
verklega, sem veiti því það sjálfstraust og
öryggi, sem fylgir því að vita sig kunna til
þeirra verka, sem hugurinn beinist að og
við er fengizt. Yið lok skyldunáms, eins og
það er nú, eru menn næsta illa búnir undir
hvort tveggja: frekara nám eða önnur störf.
Næstum enginn framhaldsskóli tekur við
nemendum með unglingaprófið eitt að veg-
arnesti og atvinnumöguleikar eru sáralitl-
ir, enda fara um 82% nemenda í einhvers-
konar viðbótarnám. En 15—18% nemenda
eru næstum úr leik, ef þeir hyggja á fram-
haldsnám síðar, svo mikla gjá þarf að brjót-
ast yfir. Aukin skólaskylda eru fyrst og
fremst réttindi nemandans, sem hætt er við,
að ekki allir notfæri sér af sjálfsdáðum, en
iðrist þess um seinan. Hin aukna skóla-
skylda á að vinna gegn því, að þjóðin klofni
í mismenntaðar einingar eftir búsetu. Auk-
in skólaskylda eru aukin réttindi ungu fólki
til handa, en hvorki kvöð né kvöl, og hún á
að vera trygging þjóðfélagsins fyrir sam-
hentari, starfhæfari og starfsglaðari þjóð.
Lagarammi sá, sem skapast myndi við
samþykkt frumvarpanna, á að tryggja betra
og fjölbreyttara skólahald, og ég vil minna
á, að hverju er stefnt, með því að birta hér
markmiðsgrein grunnskólafrumvarpsins:
„Hlutverk grunnskólans er, í samvinnu
við heimilin, að búa nemendur undir líf og
starf í lýðræðisþjóðfélagi, sem er í sí-
felldri þróun. Starfshættir skólans skulu því
HEIMILI OG SKÓLI — 5