Læknaneminn - 01.10.1971, Side 45

LÆKNANEMINN
39
mjólkursýrumagnið, og hafa þær
rannsóknir, sem ekki er enn lokið,
sýnt pH allt niður í 5,9. (12) (13).
Tilraunir hafa einnig verið gerð-
ar með að sprauta inn í nucleus
pulposus proteolytisku enzymi,
papain, sem virðist verka á muco-
polysacchariðkomplexinn (14)
(15) . Ekkert af framangreindu
gefur þó fullgóða skýringu.
Að bakverkurinn geti átt upp-
runa sinn að rekja til sérstakra
anatomiskra kringumstæðna virð-
ist ekki ólíklegt, því vitað er, að
nucleus pulposus hefur aðeins
sársaukaskyn í aftasta hluta sín-
um. Það er erfitt að skýra upp-
haf nema einstakra verkja þaðan.
(16) . Sársaukaskyn er hins veg-
ar í ligamentum longitudinale.
(18). Intervertebralliðirnir (proc.
articulares), sem ásamt hryggþóf-
unum mynda hreyfingareiningu,
gætu einnig hæglega verið orsök
bakverkja, því þessir liðir eru vel
útbúnir með sársaukaskyni eins
og liðbönd þeirra. (20). Þar getur
verkurinn hæglega átt upptök sín,
þó ekki sjáist breytingar á röntg-
enmyndinni. Margir aðhyllast
þessa skýringu sem sennilega og
þó einkum þeir hópar, sem fást
við sérstaka tegund sjúkraþjálf-
unar eða svokallaða ,,manuell
medicin". (21).
Hvaða áhrif það hefur á hrygg-
inn, að maðurinn, gagnstætt dýr-
unum, gengur uppréttur, veit mað-
ur enn ekki með vissu. Rannsóknir
hafa verið gerðar á því, hvaða
áhrif áreynsla hefur á hina ýmsu
hluti hryggjarins í ýmsum stelling-
um, og hafa niðurstöður þeirra
vakið umræður um gildandi með-
ferðir, svo sem sjúkraþjálfun og
lífstykkjameðferð, (22).
Meðferð
Hér skal einungis rædd meðferð
þeirra sjúklinga með bakverki, þar
sem sjúkdómsgreiningin hefur
stöðvazt við einkennaheitið, en eins
og að framan greinir, er orsök
þannig verkja ekki þekkt. Niður-
stöður rannsókna í þá átt eru enn
á tilraunastigi hjá vísindamönn-
um, og er ekki hægt að nýta nið-
urstöður þeirra enn til gagns þess-
um sjúklingum. Til er aragrúi af
tegundum meðferðar, sem reyndar
hafa verið um heim allan um aldir,
en þó má segja, að almennur
læknir í dag hafi aðeins yfir að
ráða einfaldri og fábreytilegri
meðferð, og því eru þessir sjúkl.
oft sá hluti sjúklinga hins almenna
læknis, sem ekki teljast til þeirra
,,þakklátari“. Það er ekki hægt að
gefa neina algilda reglu um með-
höndlun sjúklinga með bakverki,
því hver og einn þarf á sinni sér-
stöku meðhöndlun að halda, til
þess að hver einstakur sjúkl-
ingur fái einmitt þá meðferð, sem
hentar, hvað snertir hrygginn sem
heild, og með tilliti til mjaðma-
grindar, útlima og síðan innbyrð-
is ástands hinna einstöku hryggj-
arliða, og byggist sú meðhöndlun
á því, hvaða einkenni finnast við
skoðun. Niðurstaða þeirrar skoð-
unar ákveður síðan, hvaða tegund
eða tegundir meðferðar eru vald-
ar, auðvitað með röntgenmyndina
sem bakgrunn.
Þær tegundir meðferðar, sem úr
er að velja, eru í stórum drátt-
um: 1) Sjúkraþjálfun, 2) hvíld,
3) lyf, 4) röntgengeislar.
1) Sjúkraþjálfun felur í sér
margar og oft óskyldar tegundir
meðferðar. Þessi grein meðferðar
hefur síðari ár þróast mikið og er
orðin þýðingarmikil og hefur þró-
ast í sérgrein innan læknisfræð-
innar. Þegar talað er um hrygg-
inn og meðferð hans í þessu sam-
bandi, er skipting meðferðarinnar