Læknaneminn - 01.10.1971, Síða 46

LÆKNANEMINN
J,0
í stórum dráttum sú, að skýr grein-
armunur er gerður á, hvort til
meðferðar eru teknir sjálfir lið-
irnir eða ,,umhverfi“ þeirra, vöðv-
arnir. Meðferð vöðvanna er fólgin
í nuddi, hita og ýmsum tegundum
af bylgjum. Segja má, að sú með-
ferð nái tæplega ,,dýpra“, þótt ein-
kenni margra sjúklinga verði
minni, a.m.k. um stundarsakir, af
þessari meðferð einni saman. Af
rannsóknum síðari ára að dæma
má telja mjög vafasamt, að bylgju-
meðferð hafi nokkuð fram yfir
venjulega hitameðferð, eins og heit
böð eða í öðru formi, við auma og
harða (spastiska) vöðva. (23).
Sjálf þjálfun vöðvanna er efalaust
þýðingarmikil, þar sem fram hefur
komið, að vöðvi eða vöðvar eru
slappir. Þessi þjálfun verður í
flestum tilfellum að takmarkast
við þá vöðva í hryggnum eða
kviðnum, sem sannast hefur hjá
hverjum einstaklingi, að séu þurf-
andi fyrir aukinn styrkleika.
Um meðferð liðanna sjálfra má
segja, að hún takmarkist við að
þjálfa þá svo, að stirðleiki fari úr
þeim, þegar um hreyfingarhindrun
er að ræða. Ósjaldan hefur fólk
einnig óþægindi frá hryggjarlið-
um, sem hafa stærri hreyfingar-
vinkil en normalt, svokallaða hyp-
ermobila liði, sem hafa þá með-
höndlast með sérstakri þjálfun
vöðvanna í umhverfinu. Af þessu
er augljóst, að skoðun hryggjar-
ins áður en meðferð er ákveðin og
hafin, verður að vera nákvæm.
Komi sjúklingur með langa
sjúkrasögu, má venjulega reikna
með, að meðferð taki langan tíma.
Komi sjúklingur aftur á móti með
verki, sem staðið hafa skamman
tíma, frá dögum upp í vikur, verð-
ur þó ekki þar með sagt, að með-
ferðin taki stuttan tíma, þó venju-
lega sé svo. Það fer eftir því, hvaða
möguleikar eru fyrir hendi til með-
ferðar.
2) Hvíld er gömul og enn gild-
andi meðferð, einkum þó við verki,
sem vara stutt og koma skyndi-
lega. Lífstykki sem stuðningur og
þar með hvíld fyrir mjóhrygginn
gera oft mikið gagn og þá einkum,
ef verkirnir eru langvarandi. (23)
(24) (25). Hálskragi fyrir háls-
inn hefur þar sömu þýðingu.
3) Lyf þau, sem mest eru not-
uð, bjóða ekki upp á mikla fjöl-
breytni, því einkum eru það
verkjalyf og krampaleysandi lyf
(spasmolytica), sem notuð eru.
Svokölluð bólgueyðandi lyf, í þeim
flokki lyfja eru Indocid, Tanderil,
Butasolidin, eru mikið notuð, en á-
hrifin misjöfn og oft vafasöm. Mik-
ið eru notuð stungulyf, og þá eink-
um staðdeyfilyf, í þá hryggvöðva,
sem staðsettir eru á bakhlið
hryggjarins, en þau gefa oftast
stuttan bata í þeim tilfellum, sem
vöðvarnir eru mjög harðir og aum-
ir, en nægir þó stundum til að
hjálpa fólki með slæma verki yfir
versta hjallann.
4) Meðferð með röntgengeislum
má segja að sé minna og minna
notuð, einkum á brjóst og mjó-
hrygg, enda hafa rannsóknir sýnt,
að þessir geislar hafa vafasöm
bataáhrif. (26).
Meðferð þessara bakverkja er
því oftast einhver blanda af þess-
um tegundum meðferðar, einkum
hjá þeim, er hafa langa verkja-
sögu frá hinum ólíku svæðum
hryggjarins. Hjá þeim, er stutta
sjúkrasögu hafa, má stytta sjúk-
dómstímann og það oft verulega
með sérstakri meðhöndlun. Með-
ferð sú nefnist á Norðurlöndum
„manuell medicin" eða „manipula-
tion“. Þessi meðferð felur í sér
og byggist á því að vinna bug á
stirðleika í hryggjarliðum og gef-