Læknaneminn - 01.12.1978, Blaðsíða 26

því taliö hættulaust að þreifa konur meö yfir-
vofandi fósturlát.
Ath. Flest þessara fyrirbrigða geta einnig valdið
fyrirhurðarfæðingu (partus prematurus).
Einkcnni
1. Leggangablæðing eða blóðug útferð eftir tíða-
stopp. Blæðingarnar geta verið miklar og lífs-
hættulegar, sérstaklega við ófulkomið fóstur-
lát.
2. Samdráttarverkir neðst í kvið, sem stundum
leggur aftur í bak og niður í læri.
3. Þungunareinkenni hverfa stundum nokkru áð-
ur en af fósturláti verður og er það merki þess
að vakaframleiðslu næringarhýðis sé lokið.
4. Farið legvatn: Ef legvatn fer fyrir 20. viku
verður alltaf fósturlát. Við leghálsbilun fer leg-
vatnið jafnan áður en vekir byrja eða blæðing
hefst (sjá síðar).
5. Innri þreifing (gyn.-skoðun):
a) Leg — oft minna en svarar meðgöngulengd
og óeðlilega þétt, þ. e. ef fóstrið er dáið.
b) Legháls — við óumílýjanlegt fósturlát valda
legsamdrættirnir styttingu og opnun á leg-
hálsinum. Stundum opnast innra legopið á
undan því ytra og verður leghálsinn þá keilu-
laga (sjá mynd 5).
c) Þykktarleifar í leghálsi eða leggöngum eru
alltaf merki um óumfljanlegt fósturlát.
Grcining
1. Sjúkrasaga.
2. Almenn skoðun og innri þreifing.
3. Orbylgjuskoðun (sonar) getur flýtt mjög fyrir
greiningu óumflýjanlegs fósturláts, með því að
sýna fram á að fóstrið sá dáið (missed abor-
tion). A fyrstu 7 vikunum er stuðst við útlit og
í'úmmálsmælingu á fóstursekk, en eftir þann
tíma eru gerðar athuganir á fóstrinu sjálfu, þ. á
m. hjartsláttarrit („life scan.“). Eftir 13. viku
hefur útlit og staðsetning fylgju þýðingu í
þessu sambandi.
4. HCG-mæling í sermi eða þvagi. Með radioim-
munoassay má sýna fram á HCG í sermi van-
færra kvenna þegar 8 dögum eftir frjóvgun.
Unnt er að mæla HCG í þvagi (þungunarpróf)
fyrst 26 dögum eftir frjóvgun. Þessar mælingar
hafa vissa, en þó takmarkaða þýðingu í sam-
bandi við fósturlát á 6.-16. viku meðgöngu.
HCG-svörun getur haldist jákvæð í nokkurn
tíma eftir að fóstrið er dáið, þ. e. meðan nær-
ingarhýðið framleiðir vaka.
M ismn nugreinintf
L Hreiðrunarblæðing (nidationsblæðing = de-
ciduablæðing) getur orðið, þegar eggið og
næringarhýðið grafa sig niður í fellibelg legs-
ins. Slíkar blæðingar eru oftast nær litlar og
koma helst fyrir á fyrstu átta vikum meðgöng-
unnar.
2. Utanlegsþykkt. T flestum tilfellum eru kviðverk-
ir undanfari blæðingar frá leggöngum og
stundum verður engin ytri blæðing. Við fóstur-
lát kemur hins vegar leggangablæðing yfirleitt
á undan verkjum.
3. Blöðruegg (mola hydatidosa). Legið er þá yfir-
leitt stærra en svarar tíma og deigkennt. Ef
blöðrur ganga niður af konunni staðfestir það
sj úkdómsgreinin gun a.
4. Blæðing frá leghálsi. Krabbamein og góðkynja
separ (polypar), svo og breytingar á slímhúð
(ectopiur) geta valdið þessu og er því mikil-
vægt að skoða leghálsinn vandlega.
5. Blæðingar upprunnar í leggöngunum sjálfum
geta stafað af bólgum (vaginitis) eða vörtum
(condyloma accuminata).
Lokaður.
Opinn.
Mynd 5.
uu
Styttur.
u u VlZ/
Opinn og styttur. Keilulaga.
22
LÆKNANEMINN