Læknaneminn - 01.12.1978, Blaðsíða 14

FIG. 5
Prevalence of senile macular degeneration by age
and sex in Borgarnes district, Iceland 1978.
Age groups
meðal 459 sjúklinga 50 ára og eldri, sem ekki hafa
gláku er sýnd í 9. töflu.
Skilgreining: Sjónskerpa 6/9 eða minni (með
besta gleri) með sýnilegar sjúklegar breytingar í
miðgróf.
Miðað við fjölda skoðaðra er heildaralgengið
14,2%, en miðað við íbúatölu 8,8%.
Þessi ellikvilli færist í aukana eftir sjötugt og eftir
áttrætt er um helmingur skoðaðra með sj óndepru af
þessum sökum.
Algengið er meira meðal kvenna.
Sjónskerðing af völdum rýrnunar í miðgróf var
sem hér segir: 6/9-6/15 57 augu (26 karlar og 18
konur), 6/18 og minna: 58 augu (18 karlar og 40
konur).
Skjálg (strabismus). I aldursflokkum 0-39 ára
reyndust 32 vera með skjálg eða hafa gengið undir
skjálgaðgerð.
Er það 4,8% af skoðuðum og 1,3% af íbúatölu í
aldursflokknum.
Ætla má að meirihluti barna og unglinga með
skjálg hafi verið send í augnskoðun af skólahjúkr-
unarliði. Ætti því seinni talan að gefa réttari mynd
af hinu raunverulega algengi.
Af skjálgum reyndust 22 vera tileygðir (eso-
tropia) og 10 með fráeygð (exotropia).
Skjálgaðgerð hafði verið gerð á 16 (9 körlum,
7 konum). I aldursflokknum 40 ára og eldri voru
10 skjálgir (4 karlar og 6 konur). Fimm með eso-
tropiu og 5 með exotropiu.
Starfræn sjóndepra (amblyopia ex anopsia). Skil-
greining starfrænnar sjóndepru í þessari grein er:
Munur á sjónskerpu augna er ein lína eða meira á
Snellen sjónprófunartöfiu og engar sjúklegar breyt-
ingar finnanlegar, sem skýrt geta sjóndepru.
I aldursflokknum 5-39 ára reyndust 47 einstak-
lingar vera með starfræna sjóndepru, sjá Ll. töflu,
en þaö er um 2,3% af íbúatölu.
Algengasta orsök starfrænnar sjóndepru er mis-
munandi sjónlag á augum (anisometropia).
Um þriðjungur var meö skjálg.
f aldursflokknum 40 ára og eldri reyndust 33 (19
karlar og 14 konur) vera með starfræna sjóndepru,
sem er um 3% af íbúum og 4,8% af skoðuðum í
aldursflokknum.
Þar sem algengi starfrænnar sjóndepru mun vera
svipað í aldursflokkum mun láta nærri að 3-4.%
þjóðarinnar hafi þennan kvilla.
Starfræn sjóndepra er aðalorsök sjóndepru í
yngri aldursflokkum, sjá 1. mynd, sem sýnir sjón-
depru í aldursflokkum, og kemur heim og saman við
það sem að ofan er skráð.
Leshömlun (dyslexia). Með leshömlun komu 8
drengir, allir á aldrinum 10-14 ára. Höfðu sumir
notið nokkurrar sérkennslu. Ekki fundust umtals-
verðir sjónlagsgallar meðal þeirra.
Sjónstillingarþreyta (excessive accommodation).
Orsök þessa kvilla er sú, að börn og unglingar halda
bók of nálægt augum við lestur og geta ekki slakaö
á sjónstillingarvöðvunum. Myndast þá „nærsýni"
12
LÆKNANEMINN