Læknaneminn - 01.12.1978, Blaðsíða 25

(gametogenesis), samruna kynfrumna eða
frumuskiptingu fyrst þar á eftir. Orsökin er
óþekkt, en tíðni litningagalla eykst með hækk-
andi aldri móður og sennilega einnig með auk-
inni töf milli eggloss og frjóvgunar.
3. Næringarhýðið (trophoblast) getur losnað frá
fellibelg (decidua) vegna blæðinga milli
þeirra. Eftir myndun fylgju á 13. viku kallast
þetta fylgjulos (ablatio praematura placentae).
Stundum hreiðrast eggið neðarlega í leginu,
og úr verður fyrirsæt fylgja (placenta previa).
Þetta hvort tveggja getur valdið fósturláti.
4. Truflun á vakamyndun. Næringarhýðið byrj-
ar að mynda vaka (hormone) u. þ. b. 8 dögum
eftir frjóvgun. Þekktust eru: human chorionic
gonadotropin (HCG), eggbúsvaki (oestrogen)
og gulbúsvaki (progesteron). Talið er að
vakamyndun geti verið ófullnægjandi og vald-
ið fósturláti. Þessi kenning hefur þó ekki ver-
ið sönnuð.
5. Við fjölburaþungun er aukin tíðni fósturláts
(x 2-3).
Mynd 4. Ófullkomið fóstnrlát.
b) Sjúkdómar lijá móður:
1. Vöðvahnútar undir slímhúð legs (myoma
uteri submucosa) — valda fósturláti í 35%
þungana.
2. Vanskapanir á legi (t. d. uterus bicornis) -
fósturlát í 35% þungana.
3. Aftursveigt leg (retroversio uteri) er talið
geta valdið fósturláti ef legið er fast í þeirri
stöðu (sjaldgæf orsök).
4. Leghálsbilun (insufficientia cervicis) er talin
vera orsök 20% fósturláta á öðru trimestri.
5. Ef kona verður vanfær með lykkju er aukin
hætta á fósturláti.
6. Sýkingar:
a) Rauðir hundar.
b) Toxoplasmosis.
c) Listeriosis.
d) Cytomegalovirus.
e) E. t. v. bettusótt.
f) Sárasótt (lues), en aðeins eftir 16. viku,
þar eð sýkillinn kemst ekki yfir í fóstrið
fyrr.
7. Langvinnir sjúkdómar:
a) Sykursýki.
b) Skjaldkirtilssjúkdómar.
c) Háþrýstingur.
d) Nýrnasjúkdómar.
Auk þessa hafa ýmsir aðrir þættir verið settir í
samband við fósturlát, en áhrif þeirra eru bæði um-
deild og ósönnuð.
8. Trufluð vakamyndun; lélegt gulbú (defective
corpus luteum) hefur t. d. verið talið geta
valdið fósturláti, en er ósannað.
9. Ónæmisþættir. Ekki er Ijóst hvað hindrar það,
að líkami móður hrindi frá sér fósturvef, þar
sem hann ber aðra mótefnavakna en hennar
(fetal homograft).
Hugsanlega verður stundum fósturlát vegna
hilunar á þessum varnarþáttum.
10. Geðrænir og félagslegir þættir. Áhrif þessara
þátta á fósturlát eru ósönnuð.
11. Áverkar (trauma). Högg og aðrir beinir á-
verkar eru sjaldgæfar orsakir fósturláts. Nú
er talið að innri þreifing (gyn.skoðun) hafi
ekki í för með sér aukna hættu á fósturláti og
læknaneminn
21