Læknaneminn - 01.03.1981, Page 35

Símonarson lífefnafræðingur hefur einkum snúið sér
að enzymmælingum og má þar tii nefna glútathíon-
peroxídasa, sem tengist selenbúskap dýra. Hafa ein-
mitt á síðustu árum verið teknar upp selenmælingar
á tilraunastöðinni og hefur Guðný Eiríksdóttir líf-
efnafræðingur annast þær. Baldur hefur einnig rann-
sakað pepsínogen í blóði og unnið að endurbótum
á mælingu þess, en slíkar mælingar koma að góðu
gagni til þess að sýna fram á sníkjudýrasmit í sauð-
fé.
Sníkjudýr eru víðast hvar mikið vandamál í hús-
dýrahaldi, ekki síst hjá búfé sem haldið er tii beitar
í þröngum högum. Hófust rannsóknir á sníkjudýr-
um sauðfjár á Rannsóknastofu Háskólans undir for-
ystu Níelsar P. Dungals. Guðmundur Gíslason læknir
hélt slíkum rannsóknum áfram á Keldum og j ók þar
við. Síðan hafa farið fram á Keldum allmiklar rann-
sóknir á sníkjudýrum sauðfjár, nautgripa og hrossa,
undir stjóm Sigurðar H. Richter sníkjudýrafræð-
ings, sem annast einnig greiningar sníkjudýra í
mönnum. Tekist hefur að sýna fram á ýmis konar
vanþrif í húsdýrum tengd sníkjudýrum, og rann-
sóknirnar miðast að því að finna leiðir til þess að
hindra að sníkjudýrasmit magnist svo, að það valdi
verulegu afurðatjóni.
Þess er áður getið að tilraunastöðin var lengi vel
eina rannsóknastofa landsins með aðstöðu til veiru-
rannsókna. Þess vegna voru margvíslegar athuganir
á veirusóttum í mönnum framkvæmdar á tilrauna-
stöðinni. Af þeim sjúkdómum sem helst voru rann-
sakaðir í mönnum má nefna mænusótt, inflúensu,
mislinga, heilahimnubólgu af völdum svokallaðrar
Echoveiru, hvotsótt o. fl. Arið 1957 gekk yfir heim-
inn landfarsótt af inflúensu, svokölluð Asíuinflú-
ensa. Þá þótti vissara að framleiða bóluefni gegn
þeim sjúkdómi, áður en hann bærist til landsins og
var fenginn til þess veirustofn að utan. Þótt ekki
væri á tilraunastöðinni framleitt mikið magn af
þessu bóluefni, sýndi þetta hvað hægt var að gera og
bóluefnið reyndist síst verr en önnur sambærileg
bóluefni gegn inflúensu, sem þá voru framleidd í
heiminum. Júlíus Sigurjónsson prófessor kom Birni
Sigurðssyni til aðstoðar við þessa bóluefnisfram-
leiðslu.
Á tilraunastöðinni hefur verið reynt að taka upp
Rannsóknir á fiskseiðum.
rannsóknir á nýjum viðfangsefnum eftir því sem
þörf hefur krafist í landinu. Þannig hefur undanfar-
in ár starfað á Keldum fisksjúkdómafræðingur, dr.
Sigurður Helgason, en hann hefur kannað hvaða
heilbrigðisvandamál við er að etja í fiskeldi hérlend-
is og rannsakað þá sýklasjúkdóma sem hér hafa
helst valdið tjóni, svo sem smitandi nýrnaveiki í lax-
fiskum o. fl. Árið 1978 eignaðist tilraunastöðin lax-
eldisstöð, sem áður var í eigu einkaaðila, en hafði
verið staðsett í landi Keldna við Grafarlæk. Þar
hafði Snorri Hallgrímsson prófessor unnið braut-
ryðjendastarf á sínum tíma ásamt félögum sínum að
fiskeldismálum. Eftir að tilraunastöðin eignaðist
þessa stöð, hefur skapast þar aðstaða til þess að gera
tilraunir á fisksjúkdómasviði. Mætti einnig hugsa
sér, að þá aðstöðu væri hægt að nýta við rannsókn-
ir í ferskvatnslíffræði við líffræðiskor verkfræði- og
raunvísindadeildar háskólans.
Meinafræðirannsóknir á Keldum efldust mjög með
tilkomu vel menntaðs sérfræðings á því sviði, Guð-
mundar Georgssonar dr. med., sem nú nýlega var
skipaður prófessor í vefjafræði við háskólann. Guð-
mundur hefur m. a. beitt mikið rafeindasmásjárrann-
sóknum við athuganir á vefj askemmdum og raunar
verið brautryðjandi á því sviði hérlendis. Þær rann-
sóknir hafa einkum beinst að meingerð visnu, sem
fyrr getur, og miðað að því að upplýsa ákveðna þætti
í sjúkdómsmyndinni ,einkum með tilliti til afmýl-
ingar. Er það reyndar eitt hið áhugaverðasta við
visnurannsóknirnar vegna hugsanlegra hliðstæðna.
við sclerosis disseminata.
læknaneminn
33